Siyah kadın senatör Kamala Harris’in Demokrat Parti’nin başkan yardımcısı adayı olması, ABD siyasetinde daha önce başkan ya da başkan yardımcısı adayı olan kadınları gündeme getirdi. ABD tarihinde siyasetin en üst iki makamı için yarışan kadınları VOA Türkçe derledi.
Victoria Claflin Woodhull (1872)
ABD’de başkanlık için yarışan ilk kadın Victoria Claflin Woodhull. Woodhull, 1872 yılında Eşit Haklar Partisi’nin (Equal Rights Party) başkan adayıydı. Cumhuriyetçi Ulysses S. Grant ve Demokrat Horace Greely’ye karşı yarıştı. Kadın hakları için mücadele eden ve kendi gazetesini kuran Woodhull Wall Street’te yatırım şirketine sahip olan ilk kadındı.
Belva Ann Bennett Lockwood (1884 ve 1888)
1884 ve 1888’de Eşit Haklar Partisi’nden başkan adayı oldu. İlk yıl Demokrat Grover Cleveland ve Cumhuriyetçi James Blaine’le yarıştı. Başkanlık seçimleri sonucunu Seçiciler Kurulu’nun belirlediği 1888 yılında, ABD genelinde oyların çoğunluğunu Demokrat Partili Grover Cleveland alırken, Cumhuriyetçi Benjamin Harrison Seçiciler Kurulu’nun oylarını kazanarak başkanlığı aldı.
Margaret Chase Smith (1964)
ABD’in iki önemli partisinden biri tarafından aday adayı olarak gösterilen ilk kadın oldu. New Hampshire, Illinois, Massachusetts, Teksas ve Oregon’da Cumhuriyetçi Parti’nin önseçimlerine katıldı. Cumhuriyetçi Parti Ulusal Kurultayı’nda da 27 oy aldı. İlk tur seçimden sonra yarıştan çekildi.
Shirley Anita Chisholm (1972)
ABD’in iki önemli partisinden birinden başkan aday adayı olan ilk siyah kadın siyasetçi. Demokrat Parti’nin adayı olarak girdiği seçimlerde ülke genelinde seçim kampanyası yürüttü ve 12 önseçimde adını pusulaya yazdırdı. Demokrat Parti Ulusal Kurultayı’nda 151 bin 95 delegenin oyunu aldı.
Patricia S. Schroeder (1988)
Demokrat Schroeder, başkanlığa aday olmak üzere ilk adımları atınca manşetlere taşındı. Ancak yeterli miktarda bağış toplayamadığı için önseçimler başlamadan yarıştan çekilmek zorunda kaldı.
Elizabeth Hanford Dole (2000)
Cumhuriyetçi Parti’den başkan adayı olmak üzere 1999 yılı Ocak ayında, Kızılhaç başkanlığı görevinden istifa etti. Ekim 1999’da yarıştan çekildi.
Carol Moseley Braun (2004)
Büyükelçi Braun, 2004 yılında Demokrat Parti’den başkan adaylığı için yarışa katılan 10 Demokrat arasındaydı. ABD Senatosu’nda görev yapan ilk siyah kadındı.
Michele Bachmann (2012)
Bachmann 2012 yılında Cumhuriyetçi Parti’den başkan adaylığı yarışına girdi. En dikkat çekici vaatlerinden biri ABD’de benzin fiyatlarını galon başına 1,5 dolara indirme önerisi oldu. Ancak hüsranla sonuçlanan Iowa önseçimlerinin ardından yarıştan çekildi.
Jill Stein (2012, 2016)
Stein 2012 ve 2016 yıllarında Yeşil Parti’den başkan adayı oldu. 2012’de genel seçimde oyların yüzde 0,36’sını; 2016’da ise yüzde 1,1’ini aldı.
Hillary Rodham Clinton (2008, 2016)
Demokrat Partili eski ABD Başkanı Bill Clinton’ın eşi olan Hillary Clinton, 2000 yılında New York’tan senatör seçildi. ABD’de kamu görevine seçilen ilk First Lady oldu. 2008 yılında Demokrat Parti’den başkan adayı olarak yarışa girdi. O yıl Demokrat Parti’nin başkan adaylığını Senatör Barack Obama kazandı. Obama döneminde 2009-2013 yılları arasında Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Hillary Clinton, 2015 yılı Nisan ayında 2016 seçimleri için Demokrat Parti’den başkan adaylığı yarışına girdiğini açıkladı. 2016 yılı Temmuz ayında ABD’de önde gelen bir partiden başkan adayı olan ilk kadın siyasetçi oldu.
Başkanlık seçimlerinde, seçim kampanyasını sert göçmen karşıtı politikaları üzerine kuran ve Washington siyaseti dışında bir isim olan iş adamı Donald Trump’la yarıştı. Hillary Clinton Cumhuriyetçi rakibi Trump’a kıyasla ülke genelinde daha fazla oy almasına rağmen, Seçiciler Kurulu’ndaki delegelerden yeterli oyu alamayınca, Amerikan seçim sistemi gereği, seçimleri kaybetti. Seçimlerin ardından daha sonra yaptığı açıklamalarda sonuçtan duyduğu hayal kırıklığını anlatırken, “Elimde güzel bir kitapla kıvrılıp yatmak ve evden iç çıkmamak istedim” dedi.
Carly Fiorina (2016)
1999’da Hewlett Packard’ın CEO’su olan Fiorina, bu görevinden istifa ettikten sonra yerel yönetimlerde danışmanlık görevlerinde bulundu.
2008 yılında Cumhuriyetçi Parti’den başkan adaylığı yarışına giren Senatör John McCain’e danışmanlık yaptı.
4 Mayıs 2015’te Cumhuriyetçi Parti’den başkan adaylığını açıkladı. 2016 seçimleri için Cumhuriyetçi Parti’den yarışa katılan tek kadın adaydı. Iowa ve New Hampshire’da önseçimlerde iyi sonuç alamayınca yarıştan çekildi.
Tulsi Gabbard (2020)
Tulsi Gabbard (2020) 2013 yılından bu yana ABD Temsilciler Meclisi’nde görev yapan Tulsi Gabbard Kongre’de görev yapan ilk kadın muhariplerden. 2020 seçimleri için 2019 yılında Demokrat Parti’den başkan adaylığı için yarışa girdi. Ancak daha sonra adaylıktan çekilerek Joe Biden’a destek verdiğini açıkladı.
Kirsten Gillibrand (2020)
New York Senatörü Kirsten Gillibrand, 2020 seçimleri için Demokrat Parti’den başkan adaylığı yarışına girdi. Kampanyasında kadın hakları ve kürtaj hakkı gibi konulara odaklandı. Ancak Demokrat Parti adaylarının üçüncü televizyon tartışmasına katılmak için gereken bağış kriterini karşılayamadığı için yarıştan çekildi.
Kamala Harris (2020)
California Senatörü Kamala Harris, 2016’da ABD Senatosu’na seçildi. 2011-2017 yılları arasında ise California Başsavcısı olarak görev yaptı. 2004-2011 arasında San Francisco’da Bölge Savcısıydı. Güney Asya kökenli bir siyah olan Kamala Harris, ABD Senatosu’na seçilen beyaz olmayan beş kadından biri oldu. California Başsavcılığı görevine getirilen ilk siyah ve ilk kadındı. 2020 başkanlık seçimleri için Demokrat Parti’den başkan adaylığı yarışına girdi. Aynı partiden başkanlığa aday olan Joe Biden ve diğer adaylarla birlikte televizyon tartışmalarına katıldı. Ancak daha sonra yarıştan çekilerek Joe Biden’a destek verdiğini açıkladı. Demokrat Parti’de başkan adayı olarak Joe Biden’ın öne çıkmasıyla birlikte adı başkan yardımcılığı adaylığı için geçti. Joe Biden değerlendirme süreci sonunda 11 Ağustos’ta başkan yardımcısı adayı olarak Kamala Harris’i seçtiğini açıkladı.
Elizabeth Warren (2020)
2012 yılında ABD Senatosu’na seçilen Elizabeth Warren 2020 seçimleri için Demokrat Parti’den başkan adaylığı yarışına girdi. Hukuk profesörlüğü yapan Warren, sağlık sigortası gibi alanlarda sol politika önerileriyle dikkat çekti. Daha sonra yarıştan çekilerek Joe Biden’a destek verdiğini açıkladı. Warren da 2020 seçimlerinde Biden’ın başkan yardımcısı adayı olarak değerlendirdiği isimler arasındaydı.
Amy Klobuchar (2020)
2006 yılından bu yana ABD Senatosu’nda görev yapan Minnesota Senatörü Amy Klobuchar, bu eyaletten Senato’ya seçilen ilk kadın olmuştu. Klobuchar da Demokrat Parti’den 2020 seçimleri için başkan adaylığı yarışına girmiş, ancak önseçim sürecinde Süper Salı olarak adlandırılan ve çok sayıda eyalette önseçimlerin yapıldığı günden kısa bir süre önce yarıştan çekildiğini ve Joe Biden’ı desteklediğini açıkladı. Klobuchar, Joe Biden’ın başkan yardımcısı adayları arasında değerlendirdiği isimlerden biriydi. Ancak Minnesota Senatörü, Biden’ın beyaz olmayan bir kişiyi başkan yardımcısı seçmesi gerektiğini belirterek adaylıktan çekildiğini açıkladı.
Başkan Yardımcısı adayları
Lena Springs (1924)
ABD’nin önde gelen siyasi partilerinden birinde başkan yardımcılığı için adı geçen ilk kadın. 1924 yılında Demokrat Parti içinde adı geçen başkan yardımcısı adayları arasındaydı.
Charlotta Spears Bass (1952)
Bass, ABD’de başkan yardımcılığı için adı geçen ilk siyah kadındı. 1952 yılında Demokrat ya da Cumhuriyetçi Parti’den değil, İlerici Parti adına yarışa katıldı. İlerici Parti o yılki başkanlık seçimlerinde halk oyunun yüzde 1’inden daha azını alabildi.
Geraldine Anne Ferraro (1984)
Ferraro ABD’de önde gelen iki partisinden birinde başkan yardımcılığına aday gösterilen ilk kadındı. 1984 yılında Demokrat Parti Ulusal Kurultayı’ndan kısa bir süre önce Walter Mondale tarafından başkan yardımcısı adayı olarak belirlendi. Seçimi Cumhuriyetçi Parti adına yarışan Ronald Reagan-George Bush ikilisine kaybettiler. Mondale-Ferraro ikilisi 50 eyaletten yalnızca birinde, eski Başkan Yardımcısı Mondale’in kendi eyaleti olan Minnesota’dan oy alabildi.
Emma Wong Mar (1984)
ABD’de başkan yardımcılığı için aday gösterilen Asya kökenli ilk kadındı. Sonia Johnson tarafından başkan yardımcısı adayı seçilen Mar, Barış ve Özgürlük Partisi adına seçimlere katıldı. 1984 yılındaki seçimlerde Johnson-Mar ikilisi halk oyunun yüzde 1’inden azını toplayabildi.
Sarah Palin (2008)
Eski Alaska Valisi Sarah Palin ABD’de önde gelen bir siyasi parti tarafından başkan yardımcılığına aday gösterilen ikinci kadın siyasetçiydi. Cumhuriyetçi Parti içinde mali açıdan muhafazakar bir oluşum olarak tanımlanan Çay Partisi’nin önde gelen temsilcilerindendi. 2008 yılında Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Senatör John McCain’le birlikte başkan yardımcısı adayı olarak seçimlere katıldı. John McCain ve Sarah Palin ikilisi, 2008 yılındaki başkanlık seçimlerinde ABD’nin ilk siyah başkanı olan Barack Obama ve Joe Biden karşısında yenilgiye uğradı.
Palin, Demokrat Parti’nin başkan adayı Joe Biden tarafından başkan yardımcısı adayı olarak belirlenen Kamala Harris’i tebrik ederek kendisine Instagram hesabından yaptığı bir paylaşımda tavsiyelerde bulundu. ABD tarihinde önde gelen bir siyasi parti tarafından başkan yardımcılığına aday gösterilen ilk kadın Geraldine Ferraro’yu hatırlatan Palin, “Tebrikler. Geraldine Feraro ve benim omuzlarıma çık. Hayatında gördüğün en güzel manzaradan bakarken, bizim çıkardığımız dersleri düşün” diye yazdı.
Sarah Palin, Kamala Harris’e, “Kimseye güvenme”, “Ekibini yanında tutmak için güçlü bir şekilde savaş”, “Senden önceki kadınları unutma”, “Gülümseyerek Amerika ile bağını koru”, “Seni değiştirmeye çalışan aldatıcı terbiyecileri görmezden gel” tavsiyelerinde bulundu.
