Başkan Donald Trump, Çarşamba günü eski CIA Başkanı John Brennan’ın “güvenlik iznini” yani gizli belgelere erişim yetkisini elinden aldı. Peki, bu yetki ne anlama geliyor? Nasıl ve kimlere veriliyor?
Güvenlik izni nedir?
Güvenlik izni, bir kişinin ulusal güvenliğe ilişkin gizli bilgilere ve erişimi sınırlı alanlara girebilmesi için yapılan güvenlik taramasıdır. Bu izin kendi başına sınırsız erişim yetkisi tanımıyor. İzni veren kurum kişinin hangi özel belgelere erişime ihtiyacı olduğunu gözönünde bulundurarak kişinin yetkisini sınırlıyor.
Güvenlik izninin farklı kademeleri var mı?
Güvenlik izninin üç kademesi var. Bunlar “confidential”, “secret” ve “top secret” olarak derecelendiriliyor. “Top secret” en geniş yetkili güvenlik izni. Güvenlik izninin zamanı dolmuyor ancak “top secret” izinleri her beş yılda bir, “secret” izinleri 10 yılda bir ve “confidential” izinleriyse 15 yılda bir yeniden gözden geçiriliyor.
Kimler güvenlik izni alıyor?
Resmi belgelere göre güvenlik iznine sahip olanların sayısı 2015’te 4 milyon 200 bin olarak tespit edildi. Bunlar; askeri personel, devlet memurları ve sözleşmeli devlet çalışanlarından oluşuyor.
Kişiler neden emekliliklerinde güvenlik iznine ihtiyaç duyar?
Emekli olmuş üst düzey istihbarat yetkilileri ve askeri yetkililerin güvenlik izinleri, hassas konularda danışmanlık yapmaları istenebildiği için devam ediyor.
Başkan güvenlik iznini iptal edebilir mi?
Başkan bu yetkiye sahip. Ancak güvenlik izni iptal eden ilk başkan Donald Trump oldu. Güvenlik izinleri genellikle izni veren federal kurum tarafından geri alınabilir. Federal kurumlarda izinlerin geri alınmasına neden olabilecek 13 maddelik bir liste yer alıyor. Bunlar arasında suç eylemleri, ABD’ye bağlılıkta kusur, güvenlik ihlaline neden olacak eylemde bulunma gibi maddeler yer alıyor.
