ABD’den, Rus doğalgazını Avrupa ve Türkiye’ye taşıması planlanan Kuzey Akım-2 ve Türk Akımı boru hattı projelerine yaptırımın önünü açabilecek bir adım geldi. Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, projelere yatırım yapan firmaları ‘’Ya şimdi çıkın ya da sonuçlarına katlanın’’ sözleriyle uyardı.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çarşamba günü bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında, 2017 yılında yürürlüğe giren Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele (CAATSA) yasasının uygulama çerçevesini belirleyen yönergenin güncelleneceğini ve Rus doğalgazını Almanya ve Avrupa’ya taşıması planlanan ve tamamlanmak üzere olan boru hattı projelerinin de yasa kapsamına alınacağını açıkladı.
Pompeo’nun açıklaması, Kuzey Akım-2 projesine ve Türk Akımı projesinin bir ayağına yönelik şimdiye kadar uygulanan yaptırım muafiyetinin ortadan kalkması anlamına geliyor.
''Yaptırım uygulamakta tereddüt etmeyiz''
Konuya ilişkin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, artık Rus enerji ihracatı boru hatlarına yatırım yapanların, mali destek verenlerin, boru hatlarının döşenmesinde kullanılan gemilerin ve bununla bağlantılı her türlü mühendislik hizmetinin yaptırımların hedefi olabileceği belirtildi.
Açıklamada, bu projelerin tamamlanması halinde ''Avrupa'nın güvenliğine zarar vereceği, Rusya'nın enerji kaynaklarını Avrupalı ortakları ve müttefikleri üzerinde baskı kurmak amacıyla kullanma imkanını güçlendireceği ve Avrupa'nın enerji kaynaklarını çeşitlendirme sürecini engelleyeceği'' ifade edildi.
Dışişleri Bakanlığı'nın şu an için CAATSA kapsamında yaptırım uygulamadığı ancak yaptırım uygulanmasının uygun olacağına kanaat getirilmesi halinde tereddüt edilmeyeceği vurgulandı.
Pompeo: ‘’Ya projelerden çıkın ya da sonuçlarına katlanın’’
Mike Pompeo, Rus doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıması planlanan ve geçtiğimiz yıl açılışı yapılan Türk Akımı projesini de hedef aldı.
Her iki projeye yatırım yapan şirketleri uyaran Pompeo, ‘’Ya projelerden şimdi çıkın ya da sonuçlarına katlanın’’ sözleriyle mesaj verdi.
Pompeo, ‘’Rusya’nın kötü niyetli projelerine yardım ve yataklık eden şirketlerin tolere edilmeyeceği konusunda net bir uyarı’’ dedi.
Fazla miktarda doğalgaz rezervi bulunan Amerika, sıvılaştırılmış doğal gazı Avrupa’ya ihraç etmeye çalışıyor.
Rus sözcü: ''Yaptırım tehdidi siyasi baskı''
Rusya’dan da ABD'nin bu adımına tepki geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zaharova, iki boru hattına yönelik yaptırım tehdidinin siyasi baskı olduğunu savundu.
TASS haber ajansının haberine göre sözcü, ‘’Bu siyasi baskının haksız rekabet için kullanılması. Amerikan sisteminin zafiyetinin göstergesi. Zorlama yönteminden başka etkili bir aracının olmadığının işareti’’ şeklinde konuştu.
Türk Akımı ve Kuzey Akım-2 projeleri
Türk Akımı projesi Rusya’dan çıkan doğalgazı, Ukrayna’yı devre dışı bırakarak Türkiye üzerinden Bulgaristan’a bağlanan ve bu rota üzerinden Avrupa’ya taşıması planlanan doğal gaz boru hattı. İki hattan oluşan projenin açılışı 8 Ocak’ta Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in katıldığı bir törenle Türkiye’de yapılmıştı.
Deniz altı boru hattı inşasında uzmanlaşmış olan İsviçre ve Hollanda ortaklı Allseas şirketi, ABD Başkanı Donald Trump’ın projeye başka yaptırımlar öngören savunma politikası yasa tasarısını imzalamasının ardından projeden çekilmiş, Kuzey Akımı-2 projesi inşası da geçtiğimiz Aralık ayında askıya alınmıştı.
Rusya’nın devlet kontrolundaki enerji şirketi Gazprom liderliğindeki projede geri kalan 160 kilometrelik kısmı boruların döşenmesinde kullanılan iki Rus gemisi tamamlayabilir. Projenin yarısını, yani 9,5 milyar dolarlık kısmını Gazprom finanse ediyor.
Söz konusu boru hattı projelerinin Avrupa'nın Rus doğalgazına bağımlılığını arttıracağını düşünen Trump yönetimi, boru hattı projelerinden çıkmaları için başta Almanya olmak üzere Avrupa ülkelerini ikna etmeye çalışmıştı.
Geçtiğen ay her iki partiden senatörlerin oluşturduğu bir grup Kongre üyesi, Kuzey Akım-2 projesine yönelik yaptırım öngören bir tasarı sunmuştu.
Kuzey Akım-2 projesi, Kuzey Akım’ın var olan kapasitesini iki katına çıkarmayı amaçlıyor.
Projede Avusturya’nın OMV, Almanya’nın Uniper ve Wintershall, İngiltere ve Hollanda ortaklı Royal Dutch Shell Plc ve Fransa’nın da Engie şirketleri yer alıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pazartesi günü Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile; ABD Başkanı Donald Trump da Salı günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la telefonda görüşmüştü. Ancak her iki görüşmede de bu boru hattı projelerinin gündeme geldiğine ilişkin bir açıklama gelmemişti.
‘’En büyük ulusal güvenlik sorunu Çin Komünist Partisi’’
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Çin ve ABD arasında Çin teknoloji devi Huawei üzerinden yaşanan gerilime de değindi. Pompeo, insan hakları ihlalleriyle suçladığı Huawei gibi şirketlere yönelik vize kısıtlaması getireceklerini belirtti; ‘’İnsan hakları ihlalleri ve istismarına karışan rejimlere maddi destek sağlayan Huawei gibi Çinli teknoloji şirketlerinin bazı çalışanlarına vize kısıtlamaları getireceğiz’’ dedi.
ABD Dışişleri Bakanı, İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın Huawei’in 5G şebekesinden 2027 yılı sonuna kadar tamamen çıkarılması talimatını da ‘’Daha çabuk yapılması her zaman daha iyi’’ sözleriyle değerlendirdi.
Mike Pompeo, basın toplantısının ardından katıldığı bir forumda da Trump yönetiminin ikinci döneminde en büyük ulusal güvenlik sorununun Çin Komünist Partisi olduğunu vurguladı.
Çin’in sosyal medya uygulaması TikTok konusunda ne gibi bir adım atılacağı sorusuna ise Pompeo, Çin teknoloji şirketlerine yönelik yakın zamanda bir dizi karar almayı umdukları yanıtını verdi.
Pompeo'nun İngiltere ve Danimarka ziyaretlerinde gündem Çin ve Rusya
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, bakanlıkta düzenlediği basın toplantısında Pazartesi gününden itibaren İngiltere ve Danimarka’yı ziyaret edeceğini, ziyaretlerinde Çin’in Hong Kong’a muamelesinin gündemin üst sıralarında olacağını söyledi.
Danimarka Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Mike Pompeo’nun Danimarka ziyareti sırasında Grönland’ın Dışişleri Bakanı Steen Lynge ile de görüşmesi bekleniyor.
ABD Başkanı Donald Trump geçen yıl Ağustos ayında Grönland’ı Danimarka’dan satın alma teklifinde bulunmuş, Danimarka ve Grönland yetkilileri de bölgenin satılık olmadığını söyleyerek Trump’a tepki göstermişti.
