Avrupa Birliği, Afganistan’daki yeni Taleban hükümetiyle müzakereden başka bir seçenek olmadığı mesajını verdi. Afganistan’ın devrik hükümetinde Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi olarak görev yapan Nasir Ahmed Andisha ise Taleban yetkililerinin şu an bile kadınlar ve insan haklarıyla ilgili verdikleri sözleri tutmadıkları uyarısında bulundu.
AB Dış İlişkiler Yüksek Komiseri Josep Borrell Starsbourg’da, Avrupa Parlamentosu üyelerine yaptığı açıklamada, “Afgan krizi bitmiş değil. Gelişmelerede herhangi bir nüfuzumuz olması için Taleban’la temas kurmaktan başka bir seçeneğimiz yok” dedi.
AB ülkelerinin dışişleri bakanları, 15 Ağustos’ta Afganistan’da yönetimi ele geçiren Taleban’la diplomatik bağların kurulması ve ülkeye insani yardım sağlanması için gereken koşulları belirledi. Bunlar arasında, başta kadınlar olmak üzere tüm Afgan halkının insan haklarının korunması koşulu yer alıyor.
Borrell, Taleban söz konusu olduğunda “insan haklarına saygıdan bahsetmenin belki de tamamen tezat bir durum yarattığını”, ancak Taleban yetkililerinden bunu “talep etmek zorunda olduklarını” ifade etti.
Borrell konuşmasında, Afgan mültecilerin durumuna da değindi. Afganistan’dan Avrupa’ya göçmen akışının 2015 yılında Suriye’deki iç savaş sonrası yaşanan göç dalgası kadar büyük bir kriz yaratmasını beklemediğini söyleyen Borrell, yine de Taleban’ın izin vermesi halinde Avrupa’ya gelecek olan Afganlar’a yardım için AB’nin hazırlıklı olması gerektiğini belirtti.
Avrupa Komisyonu, bu yıl ve gelecek yıl boyunca, yaklaşık 30 bin Afgan’ın Avrupa ülkelerine yerleştirilmeleri için 355 milyon dolarlık ortak bütçenin yanısıra üye ülkelerden fon sağlamayı hedefliyor.
“Taleban rejimi altında kadınların hakları şimdiden ellerinden alınıyor”
Taliban have broken promises on rights, outgoing Afghan envoy says
Birleşmiş Milletler Cenevre ofisindeki bir oturumda konuşma yapan Afganistan Daimi Temsilcisi Nasir Ahmad Andisha ise Taleban’ın verdikleri taahhütlerden geri dönmeye şimdiden başladığına vurgu yaptı.
Batı ülkelerinin desteklediği eski Afgan hükümetinden bu yana görev yapan Andisha’nın BM’deki daimi temsilcilik görevi hala sürüyor.
Taleban’ı, Afganistan’da özellikle Penşir’deki muhalif güçlere karşı “yaygın şekilde zulüm” uygulamakla suçlayan Andisha, genç erkek çocukları dahil bölgede birçok kişinin hedef alındığını, kimilerinin yargısız infaz edildiğini söyledi.
Taleban tarafından oluşturulan geçici hükümetin tüm üyelerinin erkeklerden oluştuğuna da dikkat çeken Andisha, bu hükümetin Afganistan’ın “ulusal birliği ve sosyal çeşitliliğine de gölge düşürdüğünü” kaydetti.
Dünya liderlerine seslenen Andisha, “Bu kritik noktada dünya sessiz kalamaz. Afganistan halkının, uluslararası toplumun harekete geçmesine, her zamankinden çok daha fazla ihtiyacı var” dedi.
Andisha, BM İnsan Hakları Konseyi’nin, Taleban’ın eylemlerinin gözlemlenebilmesi için bir ekip oluşturması gerektiğini de savundu. Bu çağrıya batılı ülkeler sıcak bakarken bazı Asya ülkelerinin liderleri karşı çıkıyor.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet de dün yaptığı açıklamada Taleban’ın kadınlara evlerinde kalma emri vererek, genç kızların okula gitmesine engel olarak ve eski hükümetteki muhaliflere baskı yaparak, insan haklarını koruyacaklarına dair verdiği sözleri tutmadığını söylemişti.
Clinton, Bush ve Obama’dan Afgan mültecilere yardım için dayanışma
ABD’nin üç eski başkanı da Afganistan’dan Amerika’ya sığınan Afganlar’a yardım için güçlerini birleştirdi.
Eski başkanlar Bill Clinton, George Bush, Barack Obama ve eşleri, hak savunucuları, Amerikan iş dünyasının liderleri ve diğer toplum liderlerinden oluşan bir koalisyona dahil oldu.
‘Amerika’ya Hoşgeldiniz’ anlamına gelen ‘Welcome.US’ adlı koalisyondan yapılan açıklamada, Başkan Joe Biden yönetiminin denetiminde Afganistan’dan tahliye edilen binlerce Afgan’ın ABD’ye yerleşme süreçlerinde yardım hizmeti sunulacağı belirtildi. Koalisyon bunun için gönüllüleri de harekete geçirme çabasında.
Koalisyonun bir parçası oldukları açıklanan eski Başkan George W. Bush ve eşi Laura Bush da konuyla ilgili yazılı mesaj yayınladı. Mesajda, “Binlerce Afgan, dünyayı daha güvenli bir yer haline getirme mücadelemizde bizimle birlikte ön cephede yer aldı. Şimdi de onların bize ihtiyacı var. Welcome.US grubunu ve Afgan ailelerin yeni evlerine yerleşerek yeni bir hayat kurma çalışmalarını desteklemekten onur duyuyoruz” ifadeleri yer aldı.
Eski Başkan Bill Clinton ve eşi eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton ile Barack Obama ve eşi Michelle Obama’dan konuyla ilgili henüz bir açıklama gelmedi.
Biden yönetimi, ABD’deki askeri üslere yaklaşık 50 bin Afgan mülteciyi geçici olarak yerleştirme çabasında. Bazı mülteciler ise ABD’ye yerleşme süreçlerinde ilk olarak havaalanlarına yakın göçmen merkezlerinde konaklayacak. Ancak kızamık salgını nedeniyle Afganistan’dan Amerika’ya uçuşlar şu an askıya alınmış durumda.
