Washington'daki düşünce kuruluşlarından Yakın Doğu Politikaları Enstitüsü, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri konusunda bir konferans düzenledi. “Kararın Arifesi: Avrupa Birliği Türkiye’yi Kabul Edecek mi?” konulu toplantıda Adalet ve Kalkınma Partisi İstanbul Milletvekili Egemen Bağış ve Amerika’nın Ankara Eski Büyükelçisi Mark Parris konuşmacılar arasında yer aldı.
Enstitü'nün Türkiye Programı Direktörü Soner Çağaptay, Türkiye’nin Avrupa Birliği'ne üyeliğinin artık sadece Kopenhag Kriterlerine endeksli bir süreç olarak kalmadığını söyledi. Çağaptay, Avrupalı siyasetçilerin yeni görüşleri, Kıbrıs’ın statüsü, referandum istekleri gibi konuların Kopenhag kriterlerinde yer almadığını hatırlattı.
Kararı bu gibi pek çok unsurun etkileyebileceğini belirten Çağaptay, sürecin zorluğuna dikkat çekti. Çağaptay şöyle konuştu: “Son karar, 16 Aralık akşamı alınacak. Beklememiz gerekecek. Bence karar hayır olmayacak. Ancak, evet de olmayacak. Avrupalılar evet diyecekler, ama bazı şartlar öne sürecekler. Bu şartların ne olabileceğini düşünmemiz gerekiyor.”
Soner Çağaptay, uzun geçiş süreçleri gibi şartların Türkiye’nin büyüklüğü dolayısıyla uygulanacağını düşünüyor. Çağaptay, bunun yanı sıra, Kıbrıs’ın tanınması konusunun gündeme gelebileceğine,ve Avrupa’da Türkiye üyeliğine karşı oluşan muhalefetin hız kazanabileceğine dikkat çekti. Uzman, Türkiye’nin Irak konusunda atacağı adımların da üyeliği etkileyebileceğini vurguladı.
Çağaptay, zirvede alınacak kararın taslaklarında, reformların uygulanmaması durumunda Türkiye’yle üyelik müzakerelerinin dondurulabileceği ibaresinin yer almasını eleştirdi. Bu tür maddelere yer verilmesinin nedenini, Çağaptay şöyle açıklıyor: “Bence, bu tür ibarelerin yer alması, Avrupa Birliği'nin Türkiye’de yapılan reformların kalıcılığına inanmadığını, Türk demokrasisine güvenmediğini gösteriyor.”
Adalet ve Kalkınma Partisi İstanbul Milletvekili Egemen Bağış, imtiyazlı üyeliği savunanlara yanıt olarak, Türkiye’nin gümrük birliğine üye olduğunu hatırlattı ve zaten Avrupa Birliği'nde ayrıcalıklı bir yeri olduğunu belirtti. Türkiye’nin üyeliğinin hem Türkiye hem de Avrupa için faydalı olacağını savunan Bağış, Avrupa’nın liderlerinden beklentileri konusunda, “İstediğimiz şey şu: Bize adaletli davranın" dedi.
Avrupa Birliği üyeliğinin uzun zamandır Türkiye’nin amaçları arasında olduğunu vurgulayan Egemen Bağış, şöyle devam etti: “Türk ulusunun beklentisi şu: Biz, 41 yıldır bu yoldayız. Başka hiçbir ülke bu kadar sabırlı davranmamıştır. Başka hiçbir ülke bu kadar uzun bekletilmemiştir.”
Avrupa Birliği Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu eski üyesi Günther Verheugen gibi yetkililerin, "Türkiye’nin üyeliğini engelleyen unsurlar kalmamıştır” dediğini hatırlatan Egemen Bağış, üyelik için yeni şartların konulmasını eleştirdi. Bağış, “Türkiye’nin üyeliği için evet ya da hayır denmeyeceğini, bazı şartların öne sürüleceğini söyleyenler var. Verheugen, masada bir şey kalmadığını söylemişti. Biz Avrupalıların verdikleri sözü tutmalarını istiyoruz. Biz yeni şartlar kabul etmeyeceğiz. Başbakanımız ve Dışişleri Bakanımız, bunu çok açık ve net bir şekilde dile getirdiler” dedi.
AKP İstanbul Milletvekili Egemen Bağış, hükümetin üyelik görüşmelerine 2005’in ilk yarısında başlanmasını istediğini vurguladı.
1997-2000 yılları arasında Amerika'nın Ankara büyükelçisi olan ve şimdi Washington'daki bir hukuk firmasında dış politika danışmanlığı yapan Mark Parris, Türkiye’nin politikalarının Amerika’dan ziyade Avrupa Birliği'ne yakın olduğunu belirtti. Emekli Büyükelçi, Türkiye’nin Birliğe üye olmasının Amerika tarafından desteklendiğini yineledi.