Bu yıl Dünya AİDS günü etkinlikleri, kadınlar ve genç kızlar üzerinde yoğunlaşıyor. Amerikan yönetimi de AİDS Acil Yardım Planı’yla Afrika ve diğer gelişmekte olan ülkelerde özellikle kadınların sağlık sorunlarına alanında yardımcı olmayı hedefliyor. Ancak planın, Başkan Bush’un üç yıl önce bu girişimi başlatırken belirlediği hedefleri karşılamaktan uzak olduğu yönünde eleştiriler de geliyor.
Küresel İşlerden Sorumlu dışişleri bakan yardımcısı Paula Dobriansky, Dünya Sağlık Örgütü’nün, kadınlarda AİDS’e yolaçan HİV enfeksiyonu konusundaki son istatistiklerinin, acıklı bir tabloyu ortaya koyduğunu söylüyor: "Afrika’da, Sahra’nın güneyinde kalan ülkelerde HIV ya da AIDS’li insanların yüzde 57’si kadınlar. 15 ila 24 yaş arası kadınlarda enfeksiyon kapma oranı erkek yaşıtlarına göre üç ila altı kat daha fazla.”
Bush yönetiminin Küresel AİDS Koordinatörü Randall Tobias, Amerika’nın AİDS’ten etkilenen bölgelerde sorunları çözme ve kadınların karşılaştığı zorlukları aşma çabasına öncülük ettiğini söylüyor. Tobias, Başkan Bush’un AİDS Acil Yardım Planı’ndan da sorumlu. Beş yıllık ve 15 milyar dolarlık program, çoğu Afrika’da bulunan 15 ülkede AİDS tedavisi ve HİV enfeksiyonlarını önleme çabalarını hızlandırmayı amaçlıyor: "Amerika’nın kadınlar ve kızlar için yapabileceği en önemli şey, onlara korunma, tedavi ve bakım imkanı sağlamaktır. Bunun en önemli örneği, uyuşturucu tedavisine ve annenin AIDS virüsünü doğum esnasında çocuğuna geçirmesini önleme çabasına verdiğimiz destektir.”
Ancak Kongre raporları, annelerden virüs geçmesini önleme programının yanı sıra Küresel AİDS Girişimi’nin genelinde harcamaların, Bush yönetiminin öngördüğü düzeyin altında olduğunu gösteriyor.
Merkezi New York’ta bulunan Dış İlişkiler Konseyi’nin küresel sağlık uzmanı Laurie Garrett, Amerika’nın, 2002 yılında açıkladığı ‘beş yıl içinde AİDS virüsü kapmış iki milyon kişinin tedavisine destek olma amacından’ çok uzak olduğunu kaydediyor: "Durum, vaat edilenden çok uzak bir noktada görünüyor. Yönetimin kendi verilerine göre, başkanın programı çerçevesinde dünya çapında toplam 18 bin kişi virüse karşı tedavi gördü. İlaçların etkili olduğunun açıklandığı 1996 AİDS toplantısından sonra sadece üç hafta içinde New York’ta bu tedaviyi görenlerin sayısı bile daha fazlaydı.”
Ayrıca, AİDS yardım girişiminin özellikle cinsel eğitim ve prezervatif dağıtımını göz ardı etmesinin, yönetimde ve Kongre’deki muhafazakarları tatmin etse de, gelişmekte olan dünyada virüsle mücadele çabasına zarar verdiği belirtiliyor.
Bir başka eleştiri de, Amerikan planının, gelişmekte olan ülkelerde ucuz ilaç üretimini engellediği yönünde.
Amerikalı yetkililer ise, Başkan Bush’un cinsel ilişkiden kaçınma ve sadakat konusuna vurgu yapmasının, bir zamanlar dünyadaki en yüksek AİDS’li sayısına sahip olmasına rağmen bunu düşürmeyi başaran Uganda devlet başkanı Yoweri Museveni’nin görüşlerini yansıttığını belirterek planı savunuyor.
Yönetimin Küresel AİDS Koordinatörü Randall Tobias da, Amerika’nın, nerede üretilmiş olursa olsun ilaçların güvenliği ve etkinliği konusunda yeni ve hızlandırılmış bir denetim süreci uygulamaya başladığını söylüyor: "Mümkün olan en az pahalı ilacı bulmaya çalışıyoruz. Ancak bulduğumuz ilacın güvenli ve etkin olmasını da istiyoruz.”
Amerikalı yetkililer finansman konusundaki eleştirilere karşılık olarak da, yeni programların tam kapasiteye ulaşmasıyla bunlara daha fazla para aktarılacağını söylüyor.
Amerika’nın izlediği politikalar Temmuz ayında Tayland’da düzenlenen Uluslararası AİDS Konferansı sırasında binlerce gösterici tarafından protesto edildi. Dış İlişkiler Konseyi’nden Laurie Garrett, Başkan Bush’un AİDS yardım planının eleştirilmesinin haksız olduğu düşüncesinde: "Hiçbir ülke Amerika’dan daha fazla çaba harcamıyor ve bu da uluslararası topluluğun krize yaklaşımı konusunda olumsuz bir durum. Amerika’nın 15 milyar dolarlık girişimi kimsenin küçük görebileceği bir şey değil.”
Garrett, Kongre’nin, gereken finansmanı tamamen sağlaması ve daha çok insana yardımın ulaşması durumunda, başkanın girişiminin, anlamlı ve sağlam bir program olduğunun görüleceğini kaydediyor.