Erişilebilirlik

11 Kasım 2004 - 2004-11-11


Bugünkü Amerikan gazetelerinin manşetleri, Filistin lideri Yaser Arafat’ın ölümüne ayrılmış. Yapılan yorumlarda ise, Filistin davasının sembolü olan Arafat’ın ölümüyle yeni bir dönemin başladığı vurgulanıyor ve bu yeni dönemde İsrail ile Filistin arasında bir uzlaşma sağlanabileceği görüşü öne çıkıyor. New York Times, Arafat’ın Ramallah’taki karargahına gömülmesi konusunda varılan uzlaşmayı yeni Filistin liderliğinin pragmatizmi olarak yorumluyor ve bu esnekliğin önümüzdeki dönem için umut verici olduğu yorumunda bulunuyor.

"Dün buldozerler, Filistinli liderlerin Doğu Kudüs geri alınıncaya kadar geçici olacağını söyledikleri mezar yerine giden yolu temizliyordu Bu, hiç kuşkusuz başka bir günün mücadelesi. Ama şimdi, Filistinliler liderlerini saygın bir biçimde gömebilecek. Bu bir başlangıç ve son yıllardaki düşmanlıklar göz önüne alındığında, küçük bir başlangıç bile olumlu bir adımdır."

USA Today muhabiri Barbara Slavin, Arafat’ın ölümünün Filistin halkını şimdiye kadar gördüğü tek liderden mahrum bıraktığını ancak Arap-İsrail çatışmasına görüşmeler yoluyla çözüm bulunması için yeni bir olanak yarattığını belirtiyor. Acı ile umudun iç içe geçtiğini ifade eden Slavin, yeni dönemin ciddi belirsizlikler içerdiğini de vurguluyor.

"Arafat’ın mevcut halefleri Mahmut Abbas ve Ahmet Kurey daha ılımlı ama daha güçsüz. Amerika’nın eski Ortadoğu özel temsilcisi Dennis Ross, bir süre sonra iktidar mücadelesi başlayacağı tahmininde bulunuyor. İsrail’in ve ikinci Bush yönetiminin Arafat sonrasında Filistinlilerin kabul edebileceği bir çözümü gündeme getirmeye daha istekli olup olmayacağı da belirsizliğini koruyor. İsrail başbakanı Ariel Şaron’un İsrail askerleri ile yerleşimcileri geri çekme planını gelecek yıl uygulamaya sokacağı Gazze, İsrail-Filistin işbirliği açısından önemli bir sınav olacak."

Los Angeles Times yazarı Laura King Kudüs’ten yaptığı değerlendirmede Arafat sonrası geçiş sürecinin sadece farklı Filistinli örgütler açısından değil Filistin halkının kendisi açısından da zor olacağını yazıyor. Arafat’ın kişisel otoritesi sayesinde hem zor dönemlerde önemli kararlar alarak bunu halkına kabul ettirebildiğini hem de bir iç çatışmayı önleyebildiğini hatırlatan King, İsrail’in dikkatli davranması halinde Hamas ve İslami Cihat gibi örgütlerin bile en azından gayrı resmi bir ateşkese yanaşabileceği görüşünü savunuyor.

"Şaron, uzun süredir militan örgütleri engellemeyen hiçbir Filistinli liderle uzlaşmaya yanaşmayacağını ısrarla vurguluyor. Ama Arafat’ın halefi ya da halefleri, özellikle de geçiş sürecinin ilk döneminde İsrail’in isteklerine uygun davrandıkları görüntüsü verirse, kendi iç desteklerini riske sokacaktır. Şaron, Arafat iktidarda kaldıkça İsrail’in görüşmelerde bulunabileceği bir partneri olmadığını söylüyordu. Şimdi bir liderlik değişikliği bu yaklaşımı geçersiz kılıyor. Arafat’ın ölümü ayrıca Arap komşularının İsrail-Filistin anlaşmazlığıyla daha fazla ilgileneceği yorumlarına da yol açıyor."

Amerikan ve Irak birliklerinin Felluce kentine düzenlediği ortak operasyonu mercek altına alan Washington Post, askerlerin Felluce’de kolaylıkla ilerleme sağladığına ve Irak’ın diğer şehirlerinde de çatışmalar çıktığına dikkat çekiyor ve bunu Felluce’deki bir çok militanın şehirden ayrılmış olmasına bağlıyor. Gazete Felluce’nin alınmasıyla isyanın ve şiddetin sona ermesinin beklenmemesi gerektiği görüşüne yer veriyor.

"Hükümetin denetimi eline alması ve teröristlerin açık bir sığınağını yok edilmesi elbette olumlu bir gelişmedir, tabii bu denetimin sürdürülmesi, yeniden inşa ile desteklenmesi yaklaşan seçimlere katılımın sağlanması koşuluyla. Irak’taki savaş kısa bir sürede bitmeyecek ve Felluce gibi başka muharebeler de gerekli olacak. Ama eğer askeri zaferler, ciddi ekonomik ve siyasi girişimlerle de desteklenirse, daha kalıcı bir istikrar sağlama şansı olacaktır."

XS
SM
MD
LG