Erişilebilirlik

Yunanistan’da Makedonya Depremi  - 2004-11-05


Amerikan Başkanı George Bush’un seçimleri kazanır kazanmaz, 13 yıldır Yunanistan’ın itirazları yüzünden bir türlü Makedonya adını kullanamayan eski Yugoslavya Cumhuriyetini resmen tanıması, Yunanistan’da siyasi bir depreme yol açtı.

Washington’un kararı kelimenin tam anlamıyla Yunanistan karıştırırken Yunanistan’da son yıllarda unutulmaya başlanan milliyetçilik rüzgarları da yeniden esmeye başladı.

Muhalefetle iktidar arasında kavga patladı; Yunan Ortodoks Kilisesi ayağa kalktı.

Amerika'nın kararına ilk sert tepki, Yunan Cumhurbaşkanı Kostas Stefanopulos’dan geldi. Stefanopulos’un Bush’a gönderdiği kutlama mesajı, protesto mesajına dönüştü ve Yunan Cumhurbaşkanı, "Kararınız Yunan halkını büyük bir hayal kırıklığına uğrattı" dedi.

Avrupa Birliği zirvesi dolayısıyla Brüksel’e giden Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis de Birliğin Washington’u izlemesini önlemek için veto kartını göstererek Üsküp’ün Avrupa Birliği ve NATO üyeliğinin Yunanistan'ın onayından geçtiğini bildirdi.

Washington'un kararının ardından hükümetle ana muhalefet partisi arasında başlayan söz düellosu da karşılıklı suçlamalara dönüştü. Eski Dışişleri Bakanı olan PASOK Lideri Yorgos Papandreu, Yunanistan’ın dış politikada sürekli tokat yediğini ve başrol oyunculuğundan figüranlığa düştüğünü, uluslararası saygınlığını kaybettiğini söyledi. Papandreu, hükümetin, Kıbıs’da lider rolü oynarken, gelişmeleri izlemeye başladığını, Helsinki stratejisini terk edip, Türkiye’yle ilişkilerde de varlığını kaybettiğini savundu.

Papandreu’nun sert eleştirilerine Hükümet sözcüsü Teodoros Rusopulos da aynı sertlikle yanıt geldi. Rusopulos, aralarında Rusya’nın olduğu 130 ülkenin Papandreu’nun Dışişleri Bakanlığı sırasında Makedonya Cumhuriyetini tanıdığını hatırlatarak, "Bu Aslında Papandreu’ya bir tokat değil miydi?" diye sordu. Rusopulos, "Annan planına evet diyen Papandreu, Rum halkının yüzde 76’sı hayır dediği zaman da tokat yemedi mi?" diye konuştu.

Karşılıklı suçlama ve açıklamalar sürerken, Parlamento da karıştı. Washington’dan gelen haber, yolsuzlukları araştırma komisyonu ve bütçe komisyonu toplantılarına bomba gibi düştü. Muhalefet milletvekilleri hükümeti gafil avlanmakla suçladılar.

Bu arada Yunan Ortodoks kilisesi de ayağa kalktı. Selanik Metropoliti Anthimos, ABD kararını geri almazsa Yunan halkını sokağa dökeceklerini açıkladı.

Yunan gazeteleri ise Başkan Bush’u Mafya babasına ve kovboya benzetiyorlar. Eleftrotopia, Bush’un silahlarını gösteren bir kovboy karikatürünü birinci sayfadan yayınladıp "Bush bizi sabah sabah kurşun yağmuruna tuttu" diye manşet attı. Etnos da, "Bush Yunanistan'ı hançerledi" derken sağ eğilimli Elefteros Tipos, Bush’un Yunanistan'ı bombaladığını yazdı. Yüksek tirajlı Ta Nea ise hükümeti uyumakla suçladı.

Bush’un kararıyla bir anda Yunanistan’ı böylesine karıştıran Makedonya sorunu aslında 1990’da Yugoslavya’nın dağılıp Makedonya’nın bağımsızlığını ilan etmesinden bu yana yaşanıyor. Yunanistan, Üsküp hükümetini, büyük Makedonya hayaliyle Kuzey Yunanistan’daki Makedonya bölgesiyle, aynı adı almak istemekle suçluyor. Atina, Üsküp’ün Makedonya adını aldıktan sonra Yunanistan’dan toprak talebinde bulunabileceğini öne sürüyor.

Sorun 1990’lı yılların başında Atina’yla Üsküp arasında büyük krize yol açmış, milyonlarca Yunanlı, Makedonya adı verilmesine karşı sokaklara dökülmüştü. Hatta Yunanistan Makedonya’ya ekonomik ambargo bile uygulamıştı.

Ancak, Simitis hükümeti, isme itiraz etmeye devam etse de Yunanistan’ın Makedonya politikasını değiştirdi ve Üsküp’le ekonomik ve siyasi ilişkileri geliştirdi ve Atina'nın Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya diye anılmasında israr ettiği Makedonya'da Yunan etkinliğini arttırma yönünde adımlar attı.

Bir yandan da Yunanistan’ın da kabul edeceği bir isim bulmak için müzakereler yapıldı ama bir türlü uygun bir isim bulunamadı. Ancak Yunanistan’ın itirazı yüzünden resmi belgelerde olmasa da, geçen 10 yıl içinde Makedonya adı uluslararası camiada yerleşti. Yani, Amerika’nın Makedonya adını tanıdığını açıklaması, bu doğal gelişmenin sonucunda meydana geldi. Amerika'nın kararı birçok Yunanlı açısından fazla sürpriz olmadı ama yine de bir süredir uykuda olan Makedonya sorununun bir anda alevlenmesine yol açtı.

Makedonya krizi, Yunanistan’da son birkaç yıldır unutulmaya başlanan sert milliyetçilik rüzgarlarlarının da yeniden esmesine yol açıyor. Kilisenin halkı yeniden sokaklara sökmesi ihtimali Atina siyasi kulislerinde tedirginlik yaratıyor.

XS
SM
MD
LG