Başkan Yardımcısı Dick Cheney ve Demokrat Partili rakibi Senatör John Edwards, bu akşam televizyon tartışmasında karşı karşıya gelecek.
Ohio’daki Case Western Üniversitesi kampüsünde yapılacak 90 dakikalık tartışma Türkiye saatiyle sabaha karşı 02:00’den itibaren televizyonlarda naklen yayınlanacak.
Tartışma, Başkan Yardımcısı Dick Cheney ve rakibi Senatör John Edwards için seçmenlere politikalarını anlatma ve kendi adaylarına destek aramak için fırsat oluşturuyor.
Amerikan siyasetinde, Başkan adaylarının rolü oldukça değişti. Eskiden daha ziyade törensel sorumlulukları olan Başkan Yardımcıları, artık Başkanın önemli danışmanlarından biri olarak görev yapıyor.
Anayasal olarak, başkan yardımcısının iki görevi var: Birincisi, Senato’da oylamalarda berabere kalındığı takdirde, karar verici oyu kullanmak; İkincisiyse, başkan görevden alındığı takdirde veya hayatını kaybetmesi durumunda, başkanlık görevini üstlenmek. Amerikan tarihi boyunca da Başkan Yardımcısının rolü, bu iki görevle sınırlandırılmıştır.
Ancak, 1900’lü yılların başından itibaren, Başkanlar, başkan yardımcılarını, bakanlar kurulu toplantılarına davet ediyor. Hatta, başkanın bulunamadığı toplantılara da başkanlık etmeye başladı.
Zaman içinde, başkan yardımcıları, daha fazla görevler üstlenmeye başladı. Yabancı liderlerle buluşmak, devlet cenazelerine katılmak, yeni sorumlulukların arasında yer alıyor. Son yıllardaysa, başkan yardımcıları, başkanın özel danışmanı olarak görev yapıyor.
Washington’da bulunan Brookings enstitüsünde, uzman olan Stephen Hess, başkan yardımcılarının nüfuzlarını gittikçe arttırdıklarına dikkat çekiyor:
“Başkan Yardımcıları gittikçe daha da güçlendiğini görüyoruz. Başkan Bill Clinton’un başkan yardımcısı Al Gore’un güçlü olduğunu söylemiştik. Şimdi de, Başkan Bush’un yardımcısı, Dick Cheney için güçlü diyoruz. Başkan Bush’un, Dick Cheney’e oldukça fazla sorumluluk verdiğini görüyoruz.”
Başkan adayları, başkan yardımcısı adayını belirlerken, pek çok unsuru göz önünde bulunduruyor. Örneğin, başkan yardımcısı adayının memleketi, politikalar konusundaki görüşleri ve seçmenlere çekiciliği gibi unsurlar ön sıralarda yer alıyor.
Ancak, Virginia Üniversitesinde bulunan, Politika Merkezi’nin kurucusu ve yöneticisi olan Larry Sabato, başkan yardımcısı adaylarının seçmenleri fazlasıyla etkilediğini düşünmediğini söylüyor:
“Seçmenler, kütüklere gittiklerinde, başkana oy kullanıyorlar. Başkan Yardımcısı adayları arkada izliyor. Tabii, yönetim açısından önemli rolleri var, ama seçmenleri fazlasıyla etkilemiyorlar.”
Seçim kampanyalarında, başkan yardımcısı adayları destek rolü oynuyor, ve başkan adayı için tezahürat yapıyor. Bir de, rakip adaylara saldırmak için kullanılıyorlar.
Sert eleştiriler yöneltmek başkan yardımcısı adaylarına düşüyor. Politikanın kirli işleriyle görevlendiriliyorlar ki, başkan adayı bunları yapmak zorunda kalmayarak, seçmenlere daha edalı bir imaj yansıtabiliyor.