Erişilebilirlik

Amerikan Ordusu Dört 'Düşman Savaşçı'yı Yargılamaya Hazırlanıyor - 2004-08-24


Amerikan ordusu, teröre karşı savaşta ele geçirilen düşman savaşçılarla ilgili ön duruşmalara bugün başlıyor. Amerika’nın Küba’daki Guantanamo üssünde bulunan 600 tutukludan dördü askeri bir komisyon önüne çıkacak. Dört kişi, daha sonra tümü Amerika’ya karşı savaş suçu işleme amacıyla komplo kurmaktan, askeri mahkeme önünde yargılanacak. "Düşman savaşçı" tanımlaması, Cenevre Sözleşmelerinde "savaş tutsağı" sınıflandırmasına kıyasla, tutsaklara daha sınırlı hak tanınması sonucunu doğuruyor.

Mahkeme görevi yapan askeri komisyonlarda sadece yabancı ülke vatandaşı olan tutuklular yargılanabiliyor.

Guantanamo'da bugün başlayacak oturumların dört gün sürmesi bekleniyor. Davaların askeri mahkeme önünde başlamasının ise birkaç ay daha sürebileceği belirtiliyor.

Yargılama öncesi, suçun tebliği için askeri komisyon önüne çıkacak tutuklulardan biri, Afganistan’da ele geçirilen ve yaklaşık üç yıldır Guantanamo’da tutulan ve Müslümanlığa sonradan geçen 29 yaşındaki Avustralyalı David Hicks. Diğer üç tutuklu ise Üsame bin Ladin'in şoförlüğünü yaptığı iddia edilen 34 yaşındaki Yemenli Salim Ahmed Hamdan, yine Yemenli 33 yaşındaki Ali Hamza Ahmed Süleyman el Behlül ve 1960 doğumlu Sudan vatandaşı İbrahim Ahmed Mahmud el Kusi.

Bu dört kişi, Başkan Bush’un 2001 yılında verdiği emir uyarınca yargılanacak ilk sanıklar olacak. Amerikan ordusu tarafından İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana uygulanmayan bir süreci yeniden işleten söz konusu emir, Savunma Bakanlığı’na Amerikan vatandaşı olmayan kişileri savaş yasalarını ihlal suçundan yargılama yetkisi veriyor. Bu kez, Guantanamo'daki sanıklara yöneltilen suçlama: ‘El Kaide veya Taleban’la birlikte Amerika’ya saldırı amacıyla komplo kurmak.’

Duruşma nedeniyle son derece yoğun güvenlik önlemler alındı. Üsdeki Amerikan askerleri, hazırlıklar sürerken televizyon ekiplerinin mahkeme salonu ile binasından görüntü almasını bile engelledi. Ancak savcı ve avukat olarak ordunun atadığı hukukçuların görev yapması dışında süreç büyük ölçüde Amerikan sivil mahkemelerinde olduğu gibi işleyecek. Beş kişilik bir askeri heyet kanıtları değerlendirecek ve verecekleri oylarla sanıkların suçlu ya da suzçuz olduğuna karar verecek.

Komisyonun sözcüsü Susan McGarvey ise şunları diyor: "Masum oldukları varsayılıyor ve suçlu olduklarının, makul bir şüpheye yer vermeyecek biçimde kanıtlanması gerekiyor. Zanlılar, tam ve adil olarak yargılanacak; İddia makamının getirdiği tanıkları sorgulayabilecekler ve kendi tanıklarını duruşmaya getirebilecekler. Ayrıca kanıt sunabilecekler. Dolayısıyla burada normal Amerikan hukuk standartlarının geçerli olduğunu göreceksiniz.”

Ancak hukukçular ve insan hakları örgütleri, Başkan Bush’un Guantanamo’daki tutukluları başındanberi terörist olarak tanımladığını belirterek, komisyonun adil davranması konusunda kuşkuları olduğunu ifade ediyor. Ulusal Askeri Yargı Enstitüsü’nün başdanışmanı Stephen Saltzburg da bu kaygıları taşıyan kişiler arasında. Saltzburg şöyle diyor:

"Teorik olarak sanıkların masum olduğu var sayılır. Ancak bunun pratikte uygulanıp uygulanmayacağını kestirmek çok zor. Bunu asla bilemeyiz. Muhtemelen diğer ülkeler, burada yapacaklarımızı yakından izleyecek.. Amerika’da yapılanların her yerde ve herkes için de geçerli olması istenecek. Yani eğer Amerikan askerleri gelecekte, başka yerlerde tutuklanır ve başka ülkelerin askeri komisyonları tarafından yargılanırsa bunun da kabul edilmesi istenecek .”

Komisyonları denetleyen Amerikalı emekli askeri hukukçu, sanıkların duruşma öncesi oturumlarda kendileri aleyhindeki delillerin sivil bir mahkemede kabul edilmeyecek sorgulama yöntemleriyle elde edildiğini öne sürerek, bu delillerin inandırıcılığını gündeme getirmelerini bekliyor.

XS
SM
MD
LG