Erişilebilirlik

Irak'ın Geleceği Petrole Bağlı - 2004-07-19


Irak’ın geleceği büyük ölçüde zengin petrol yataklarına bağlı... Ancak yıllarca devam eden savaşlar, ihmal ve ekonomik yaptırımlar, bu sektörün üretimini çok büyük çapta baltalamış bulunuyor. Zengin petrol kaynaklarının düzgün şekilde yeniden işletilmesi, sadece Irak değil, enerjiye ihtiyacı her geçen gün daha da büyüyen tüm dünya için büyük önem taşıyor.

Irak dünyanın en zengin petrol yataklarına sahip ülkelerinden biri... Washington’daki Stratejik ve Uluslar arası Araştırmalar Merkezi’nin uzmanlarından Frank Verrastro petrol yataklarının zenginliğini şöyle ifade ediyor:

“Irak, petrol rezervlerinin zenginliği açısından Suudi Arabistan’dan sonra dünyanın ikinci ülkesi. Son 25 yıldır hiç arama yapılmadığı için, muhtemelen 50 ila 80 milyar varil ek rezerv bulunmaktadır. Sorun, Irak petrol sanayiinde temel yapının bulunmamasıdır. Pompalar, boru hatları elektrikle işlediği için sorun elektrik enerjisidir. Ayrıca bu sektörün ihtiyacı olan temel yatırımları yapabilmek için, ülkede güvenliğin sağlanması da gerekiyor.”

Irak’ta Koalisyon Yönetimi’ne de danışmanlık yapmış olan Rand Araştırma Şirketi’nin ekonomistlerinden Keith Crane de, boru hatları isyancılar tarafından hedef seçilmiş durumda olduğu için, güvenliğin en önemli eksiklik olduğuna işaret ediyor:

“Özellikle gençler olmak üzere Iraklıların çoğu, şu anda bir Amerikalı’yı vurmanın veya boru hattını havaya uçurmanın, vatanseverlik nedeniyle yapılması gereken bir iş olduğuna inanıyor.”

Enerji yatırım şirketlerinden Simmons and Company’nin yetkililerinden Matt Simmons bu sabotajlardan en büyük zararı Iraklılar’ın gördüğüne işaret ediyor:

“Eğer petrolü yeniden işletmeye başlamazlarsa, ekonomiyi canlandırmak çok güç olacak. Eğer isyancıysanız ve bir şeyleri yıkmak istiyorsanız, ne yapmanız gerektiği gayet açık. Petrol tesislerini hedef alırsınız. Petrol boru hatları ülkenin tümüne yayılmış olduğu için, bunların hepsinin güvenliğini sağlamak da çok zor bir iş.”

Zaten yıpranmış petrol alt yapısına saldırılar devam ettiği için de üretim, savaştan önce tahmin edilen düzeye çıkamıyor. Irak’ın üretimi bugün günde bir milyon varilin üzerine ancak ulaşıyor. Oysa savaştan önce pekçok uzman savaş çabuk bittiği taktirde, günlük üretimin 6 milyon varilin üzerine çıkabileceğini öne sürmüştü. Bu tahminler doğru çıkmadı.

Bütün bunlara rağmen, Irak petrollerinden tümüyle de umut kesilmiş değil. Keith Crane onarımın mümkün olduğuna işaret ediyor.

“Bir çok ülke, örneğin Kolombiya petrol boru hatlarının sık sık patladığı, fakat bunun üstesinden derhal gelmeyi başarabilen bir ülke. Boru hattındaki delikleri büyük bir hızla onarabiliyorlar. Ham petrol eğer çok ağırsa o kadar büyük hızla akıp gitmiyor. Boru hattındaki deliği derhal belirleyip onarım ekibini de derhal görevlendirebiliyorsanız, çok büyük kayba uğramıyorsunuz. Kısa zamanda petrolün yeniden akışını sağlayabiliyorsunuz.”

Crane yerel halkın, canla başla çalışarak boru hatlarındaki delinmeleri derhal onarabileceğine ve özellikle Amerikalıların Irak’tan ayrılmasından sonra, bu işin hızla başarılabilir hale geleceğine işaret ediyor.

Saldırıya uğramasa bile, petrol üretim alt yapısı, yılların ihmalinin sonucu olarak eskimiş ve yıpranmış bulunuyor. Simmons ve diğer uzmanlar yer altı petrol kaynaklarının da kötü durumda olduğunu ve sızan suların, bunları kötü duruma soktuğunu belirtiyor. Bakımın kötü olmasının da sonucu olarak bu rezervlerin gerçek durumu bilinmiyor. Uzman, bu durumda Amerika’nın Irak’a petrolü için gittiğinin söylenemeyeceğine belirtiyor. Crane sorunların abartılmaması gerektiğini kaydederek, “Irak için petrolün ne anlama geldiğini unutmamak gerekir,” diyor:

“Koalisyon yönetimi ülkenin sermaye stokunu tahmin edilenden çok daha kötü durumda buldu. Zaten bu konuda fazla bir beklenti de yoktu. Bununla birlikte ekonominin su, elektrik enerjisi gibi öteki tüm sektörlere bakıldığında bunlar arasında petrol, her şeye rağmen en iyi durumda olanı. Çünkü petrol, Irak’ın can damarı ve hükümetin en büyük gelir kaynağıdır.”

Verrastro ise dünyada petrole talebin çok yüksek olması nedeniyle, Irak petrollerinin önem taşıdığını belirtiyor.

“Venezüella, Nijerya ve Suudi Arabistan’da hiçbir sıkıntı ortaya çıkmazsa, Dünya, Irak petrollerine fazla ihtiyaç duymayabilir. Hindistan, Çin ve Amerika’da enerjiye talep her geçen gün yükselirken arz da bunu karşılamakta sıkıntı çekerse, her yerin petrolüne ihtiyaç doğacaktır. Bu bakımdan önümüzdeki aylarda Irak petrolü, arz ve talebi dengelemek açısından, yardımcı olur.”

Stratejik ve Uluslar arası Araştırmalar Merkezi’nin uzmanlarından Verrastro “Irak için iyi olan dünya için de iyi olacaktır” diyor.

XS
SM
MD
LG