Erişilebilirlik

Çeçenistan'da 'Şiddet' Kaygısı - 2004-05-11


Çeçenistan’da Moskova yanlısı devlet Başkanı Ahmet Kadirov’un Pazar günü öldürülmesi, şiddetin daha da artabileceği kaygısı yarattı. Bu durum, dört yıl önce iktidara gelirken Çeçen sorununa çözüm bulmayı vadeden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in işini daha da güçleştiriyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ilk kez göreve geldiğindeki bu vaadini tutamadı. Putin şimdi ikinci bir dört yıllığına başkanlık koltuğunda otururken, sözünü tutması ve yeni bir strateji belirlemesi için yoğun bir baskı altında bulunuyor.

Öldürülen devlet başkanı Putin’in planının önemli bir parçasıydı. Kadirov, Kremlin tarafından 7 ay önce düzenlenen seçimle işbaşına gelmişti. Moskova yanlısı Kadirov yönetimi, ayrılıkçılara ve onları destekleyenlere karşı gaddarlığı ile tanınan özel bir güvenlik kuvvetine de sahipti.

Rus yetkililer, anayasanın emrettiği şekilde 4 ay içerisinde Çeçenistan’da seçim yapılacağını belirtti. Ancak diğer yandan, Putin yanlısı politikacılar, Rusya’nın Çeçenistan’ı eskiden olduğu gibi, doğrudan yönetmesi çağrısında bulunuyor. Aslında bu tür bir yönetim geçmişte başarısızlığa uğramış ve artan şiddete çözüm bulamamıştı.

Bazıları da, Putin’den teröristlerle pazarlık yapmama kuralını yeniden gözden geçirmesini istiyor. Ancak Putin, şimdiden saldırının intikamının alınacağını ilan etmiş durumda.

Washington Üniversitesi’den tarih profesörü Victor Levin Çeçen sorunun kökünün derinde olduğunu ve siyasi çözüm umudunun pek bulunmadığını vurguluyor:

“Bir uzlaşmaya varılabilmesi için ortak bir zemin bulunmuyor. Ruslar bu çatışmada çok şey kaybetti ve aynı durum, çaresizlikten teröre sarılan Çeçenler için de doğru. Çeçenler meseleyi ölüm kalım meselesi olarak görüyor. Rusya için de bu siyasi ölüm kalım meselesi... Putin, Çeçenistan politikası için büyük oynadı.”

Çeçenistan için yeni bir strateji belirleninceye kadar ülke eski başbakan Sergei Abramov tarafından yönetilecek. Suikasttan 12 saat sonra Kremlin’de Putin’le beraber kameraların karşısına çıkan Abramov, fiziken sarsılmış görünüyordu. Çeçenistan’ın yeni geçici devlet başkanı, daha sonra sorumluluklarını devralmak üzere Grozni’ye döndü.

Moskova siyasi teknolojiler merkezinden İgor Bunin, eski bir banker olan 32 yaşındaki Abramov’un bir devlet başkanı olarak pek az etkiye sahip olacağını düşünüyor.

Bunin, Abramov’un kazara bu görevi üstlendiğini ve kapasitesinin de geçici ve sınırlı olacağını belirtiyor. Bunin’e göre yeni Çeçen lider, Devlet Başkanı Putin ile birbirleriyle mücadele eden Çeçen liderler arasında bir kuklaya dönüşecek.

Rusya’nın Çeçenistan konusunda önemli askeri uzmanlarından Pavel Felgenhauer, Pazar günkü saldırının Putin’in bu ülke ile ilgili siyaseti açısından önemli bir felaket olduğu yorumunda bulunuyor. Felgenhauer’e göre, saldırı, Kadirov yanlıları ile muhalifleri arasındaki şiddeti körükleyecek.

“Son saldırı Çeçen isyancıların hala ne kadar organize olduğunu gösteriyor. Bu tür iyi planlanmış bir saldırı amatörlerce düzenlenemez. Çeçen isyancıların son derece organize bir yeraltı teşkilatı var ve tanklarla çözüm bulmaya çalışan Rusya ve Rusya yanlısı Çeçenlerin yapabilecekleri çok az şey bulunuyor.”

Felgenhauer ve diğer uzmanlar, Rusya’nın Çeçenistanla ilgili yeni planlar yaparken son derece dikkatli olması gerektiğini söylüyor. Aksi takdirde, bu bölge daha uzun yıllar, hem bölgede yaşayanlar hem de Moskova’daki siyasi liderler açısından son derece tehlikeli olmaya devam edecek…

XS
SM
MD
LG