Bush yönetimi, geçici anayasanın kabul edilmesinden memnuniyet duyduğunu açıkladı. Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, anayasa üzerinde anlaşma sağlanmasını, Irak halkı için tarihi bir adım olarak niteledi. Bakan, bu anayasada insan haklarının garanti altına alınmasının, hem Irak hem de Orta Doğu için bir ilk olduğunu vurguladı.
25 üyeden oluşan Geçici Yönetim Konseyi, taslak üzerinde günlerce süren hararetli tartışmaların ardından anlaşmaya vardı.
Geçici anayasaya göre, Irak bir şeriat devleti olmayacak. Belgede, “İslam yasama kaynaklarından biridir" ibaresi yer alıyor. Ancak anayasaya göre, İslam'ın öğretileriyle çelişen yasa da çıkarılamayacak.
Belge Kürtlerin ülkenin kuzeyinde sahip oldukları özerkliği koruyor. Kürtçe Irak’ta ikinci resmi dil olacak. Anayasa, Irak’ın birliğini korumanın bir ifadesi olarak, halkın tek bir bayrak ve bir ulusal marş altında birleştiğini belirtiyor.
Geçici anayasa ifade ve din özgürlüğünü, meclisi'ndeki sandalyelerin dörtte birinin kadınlara ait olmasını da güvence altına alıyor. Geçici İdare Yasası olarak adlandırılan belge yarın törenle imzalanacak.
"YENİ BİR IRAK'IN DOĞUŞU"
Konsey üyeleri varılan uzlaşmayı yeni bir Irak’ın doğuşu olarak tanımladı.
25 üyeli Yönetim konseyi adına açıklama yapan Adnan Paçacı, varılan anlaşmayı Irak tarihinde önemli bir adım olarak nitelendirdi.
"Geçiş döneminde Irak devletinin yönetim biçimini belirleyen anayasayı oybirliğiyle kabul ettik, geçiş anayasası içinde dünyanın bu bölgesinde hiç duyulmamış ve beklenmedik ölçüde kapsamlı bir temel haklar bölümü de var.”
Üzerinde anlaşmaya varılan geçici anayasaya göre geçici yönetimin bir başkanı ve iki yardımcısı olacak. Bu düzenlemeyle Iraklıların son 30 yıldır yaşadıkları türden bir otoriter yönetimin önüne geçecek bir güç dengesi oluşturulması amaçlanıyor.
Yönetim Konseyi üyesi Raja Habib Khuzai ise, kadınların da siyasi arenadaki yerlerini alacaklarını söyledi.
"Üzerinde uzlaştığımız geçici anayasanın kadın haklarıyla ilgili bölümünde millet meclisindeki sandalyelerin en az yüzde 25’inde kadınların oturacağını görüyoruz. Bu, daha önce ne Ortadoğu’da ne de Amerika’da görülmemiş bir uygulama. İnşallah, artık Iraklı kadınlar da ülkenin kalkınmasında rol alabilecek.”
Geçici anayasa İslamiyet’in yasal düzenlemenin temeli olduğuna değil, temellerinden birisi olduğuna yer veriyor. Üst düzey bir koalisyon yetkilisi bu maddeyle hem Iraklıların büyük bir kısmının bağlı olduğu dinin belirtildiğini hem de bütün Iraklıların artık anayasada belirtilen haklarının güvence altına alındığını söyledi.
Geçici anayasa Iraklı Kürtlerin ülkenin kuzeyindeki özerkliklerini de garanti altına alıyor. Kürtçe ülkenin ikinci resmi dili olarak kabul ediliyor. Ancak Konsey, Irak’ın bütünlüğünü temsil edecek şekilde tek bir bayrağının ve milli marşının olacağını açıkladı.
Konseyin, geçici anayasayı Şiilerin kutsal Aşure etkinliklerinin bitmesinin ardından yarın resmen onaylaması bekleniyor. Ardından geçici anayasayı ve Haziran sonunda iktidarı Amerika öncülüğündeki koalisyondan devralacak olan geçici Milli Meclis’in yapısını halka anlatmak amacıyla ülke çapında bilgilendirme kampanyası başlatılacak.
Meclisin yeni üyelerinin nasıl seçileceği ise önümüzdeki haftalarda ele alınacak.