Fransız Ulusal Meclisi, türban, Yahudi takkesi ve Hıristiyan haçı gibi dini sembollerle devlet okullarına girilmesini yasaklayan bir yasa tasarısını görüşüyor.
Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’ın Halkçı Hareket Partisi’nin çoğunlukta olduğu parlamentonun, yasa tasarısını onaylaması bekleniyor, ancak bunun sorun çözmekten öte, daha çok sorun yaratacağına inananlar da az değil.
Paris’teki Diderot Lisesi öğrencileri karlı bir kış günü, sınıflarına koşturmaya çalışıyor. Kot pantolon ya da mont gibi rahat giysilerle dolaşan öğrencilerin üzerinde, dini bir sembol gözükmüyor. Jacques Chirac’ın hükümetinin istediği de zaten bu durumu zorunlu giyim tarzı haline getirmekten başka bir şey değil. Yani öğrenciler dini semboller dışında, her şeyi giyebilmeli.
Diderot Lisesi öğrencilerinden 20 yaşındaki Arezki Bumansura, arkadaşlarıyla okul önünde bu yasağı tartışıyor. Boğazlı kazağının altından sarkan zincirin ucundaysa, Arapça “Allah” yazılı altından yapılı bir takı göze çarpıyor.
Bumansura, üzerindeki takının göstermelik bir şey olmadığını söylüyor. Bununla birlikte, öğrencilerin dini semboller taşımasına yasağın yönelik anlamını çözemediğini söylüyor. Bumansura’nın Hıristiyan iki arkadaşı da, bunu onaylar biçimde başını sallıyor.
Diderot Lisesi’nde dini sembollerin giyilmesine uygulanan yasağa yönelik tartışma, bütün Fransa’da yankılandı. Bu okuldaki sorunlar, Müslüman kız öğrencilerin baş örtülerini çıkararak okula girmeyi reddetmesiyle başladı.
Ancak tartışmalar, Fransa’da dinin önemi ve azınlıklara yönelik muamele gibi daha geniş konulara sıçradı. Fransa’nın minik sayılabilecek Sih üyeleri de, kendilerini bu tartışmanın içinde buldu. Sih erkekler, başlarını adı verilen bir sarıkla örtüp, uzun sakallar bırakıyorlar.
Fransız Ulusal Meclisi, Salı günü okullarda “gösterişli dini sembollerin takılması ve giyilmesine” yönelik yasağı ele almayı planlıyor. Meclis üyesi Catherine Vautrin, iktidar partisinin çoğu diğer üyesi gibi, bu yasa tasarısını destekleyenler arasında.
Vautrin Fransız Parlamentosu’nun yasa tasarısının, okulları, dinlerin tartışıldığı kurumlar haline getirmek yerine, bilgi merkezi ve tarafsız öğrenim kurumları yapmayı amaçladığını söylüyor.
Fransa Eğitim Bakanı Luc Ferry, bandana ve sakal gibi, modayla özdeşleştirilen tarzların da, dini içerik taşıyabileceği gerekçesiyle, okulda yasaklanabileceğine dikkati çekiyor. Diğer milletvekilleriyse daha ileri gidip, küçük haç takılar ve Hazreti Fatma’nın eli gibi dini sembollerin yasaklanmasını istiyor. Yeni yapılan bir kamuoyu yoklaması, Fransızların yüzde 58’inin bu tarz giyim eşyası, takı ve süslerin yasaklanmasından yana olduğunu gösteriyor.
Ancak bu yasağa karşı olan azınlık, hiç de küçümsenir sayılmaz. İnsan hakları örgütleri ve yabancı devletler, Fransız parlamentosunun geçirmeye çalıştığı yasa tasarısını, ifade özgürlüğünün ihlali olarak niteliyor. Fransa içindeki Hıristiyan, Yahudi ve Müslüman liderler de, bu eleştirilere destek veriyor.
Fransız Protestan Federasyonu’nun başkanı, Jean-Arnold de Clermont, okullarda uygulanması planlanan bu yasağa karşı çıkanlardan biri:
"Bizim Protestanlar olarak, dini bir sembol takınmamız gerekmiyor ve bunla bir sorunumuz da yok. Bizim de bir sembolümüz olabilir, ancak göstermek istediğimiz bir şey yok. Bizler inançlarımızı okullarda ifade edebilmek istiyoruz. İster Müslüman türbanı olsun, ister haç isterse de Yahudi takkesi olsun."
Dini sembollere yönelik yasa tasarısı, Fransa’daki Müslümanları da bölmüş durumda. Bu ülkenin, sayısı beş milyona varan Müslüman nüfusunun yarıdan fazlası, yasaya karşı çıkıyor. Ancak, yasağa destek veren laik Müslüman kesim, bu yasanın özellikle anne-babaları tarafından, zorla türban taktırılan genç kızları koruyacağına inanıyor.
Paris’in banliyölerinden birinin belediye başkan yardımcılığını yapan Melike Ahmed, yasanın tehlikeli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Melike Ahmed, dini sembollere yönelik yasağın, Fransa’da zaten ayrımcılığa maruz kalan, ikinci ve üçüncü nesil Müslümanları daha da dışlayacağını, bunun da aşırı dinci Müslümanlara yarayacağını belirtiyor. Fas kökenli Melike Ahmed türban takmıyor ve zorla takan Müslüman kesimlere karşı mücadele eden biri olarak tanınıyor.
Fransız parlamentosunun görüşmeyi planladığı bu yasa tasarısına karşı on binlerce Müslüman sokaklara çıkarak gösteriler düzenledi. Gösterilerin çoğu, ülkedeki Yahudi düşmanı Muhammed Latreche’in önderliğini yaptığı aşırı dinci Fransız Müslüman Partisi tarafından düzenlendi.
Yasanın uygulamaya konması durumunda, Fransa’da kutuplaşmanın artacağı yönünde kaygılar var. Buna Cumhurbaşkanı Chirac’ın partisinin üyeleri de dahil. Özellikle de aşırı sağcı Ulusal Cephe’nin, bu durumu istismar edip Fransızlar arasında aşırı dinci İslam korkusunu yaymaya çalışmasından kaygı duyuluyor.
Bununla birlikte, bunca kaygıya rağmen, yasanın geçeceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.