Avrupa Birliği’ni yıl boyunca; Türkiye dahil genişlemeye destek vermesine rağmen, konu hakkında çok az bilgiye sahip kamuoyunun bulunduğu İrlanda ve Hollanda yönetecek. İrlandalı ve Hollandalıların en fazla tanıdıkları iki ülkenin başında Türkiye ve Kıbrıs geliyor. İrlanda ve Hollanda vatandaşlarının en çok ziyaret ettikleri ülke de yine Türkiye.
2004, Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilişkileri açısından önemli bir dönemeç niteliğinde. Ankara Ortaklık Anlaşması’nın imzalanışının 40 yılının kutlanacağı ay olan Aralık’ta, Avrupa Birliği liderlerinin verecekleri hayatî karar üyelik ufkunu yeniden karartacak veya yakınlaştıracak. İşte bu önemli kararın hazırlıklarını önce 1 Ocak'tan itibaren dönem başkanlığını üstlenen İrlanda Cumhuriyeti ardından da, 1 Temmuz'dan itibaren Hollanda Kraliyeti yapacak.
Avrupa Birliği’nde en sıcak ilişkilere sahip olduğu bu iki ülkenin dönem başkanlıkları elbette Türkiye açısından büyük bir şans niteliğinde. Ancak kararı tek başlarına İrlanda ve Hollanda verecekler beklentisi içine girmek hatalı olur. Önce, Türkiye’nin üzerine düşen siyasi vecibelerini eksiksiz yerine getirmesi, Kıbrıs’ta da çözüm veya en azından çözüm yolunda ilerleme sağlanması zorunlu. Sonra da Avrupa Birliği’nin Türkiye ile gelecekteki ilişkiler üzerine ortak tavrını belirlemesi gerekiyor...
Türkiye hakkında Aralık ayında verilecek karar siyasi boyutlu olacak. Bir diğer deyişle 1 Mayıs'ta yeni üyelerin katılmasıyla genişleyen Avrupa Birliği’nin hükümetleri, "evet, Ankara ile katılım müzakereleri başlasın" demek zorundalar... İşte Dublin ve La Haye’e bu aşamda önemli bir ikna görevi düşüyor. Zira Avrupa Birliği üyesi 25 ülkenin hükümetlerinin kamuoylarının da desteğini arkalarına alabilmeleri gerekiyor.
Dublin ve La Haye’in kendi topraklarında bu konuda bir kaygıları yok. İrlandalılar ve Hollandalıların; koşulları yerine getirmesi halinde, en iyi tanıdıkları ülke olan Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılmasına hiçbir itirazları yok. Avrupa Birliği tarafından yaptırılan ve Aralık ayında açıklanan son kamuoyu araştırmaları da bu destek eğilimini teyit ediyor. İrlandalıların yüzde 97’si, Hollandalıların da yüzde 99’u Türkiye’yi tanıyor. Genişleme konusunda pek fazla bilgileri olmasa bile iki ülkenin halkları genişlemeye yüzde 60’lık bir oranla destek veriyorlar. Ama günlük yaşamlarında bir öncelik olarak da görmüyorlar...
İrlanda ve Türkiye’nin çoğu alandaki bakış açısı da birbirine çok yakın. Türkler de, İrlandalılar da "önce Türk’üz, İrlandalıyız sonra Avrupalı kimliği" diyorlar. İki milletin de öncelikli beklentileri aynı: ekonomik zorluklar aşılsın, iş alanları yaratılsın... Hollandalılar da "önce Hollandalıyız ama Avrupa Birliği kimliğini de birlikte taşımamızda bir sakınca yok" diyorlar.
Her yüz Hollandalıdan 30’a yakını ya Türkiye’yi ziyaret etmiş ya da Türkiye ile ilişkisi var. Bu ülkede 400 bine yakın Türk’ün yaşadığını, Hollanda Hava Kuvvetleri’nde F-16 uçaklarını Türk asıllı Hollandalı pilotların kullandığı da elbette unutulmuyor. Türkiye’de en çok yatırım yapan ülkelerin başında da yine Hollanda geliyor. İrlandalıların Türkiye sevgisinin temelinde patates yatıyor. Rivayete göre Osmanlı İmparatorluğu sırasında bir yıl İrlanda’da açlık çıkmış. Zamanın sultanlarından biri de kalyonlar dolusu patatesi İrlanda’ya yardım için yollamış. O gün bugündür, kırsal kesimde karşılaştığınız İrlandalılar "Türk’üm" dediğinizde bu öyküyü anlatırlar... Artık acil insanî yardımların bile kısa zamanda uçaklarla yerine ulaştığı, ihtilafların aşılmasında, deprem diplomasilerinin etkili olduğu bir asırda yaşanıyor. Ancak İrlanda öyküsü tarihte uzatılan bir yardım elinin bile asırlar sonrasında bir milletin bakış açısını nasıl etkileyebildiğine güzel bir örnek oluşturuyor.
Laleler ülkesi Hollanda’nın da laleyi Osmanlı’dan hediye aldığını unutmamak gerek. Biri patates diğeri de lale soğanı veya yumrusu. İkisi de toprak altından ürün veriyor. Peki bütün bunların Türkiye’nin Avrupa üyeliği süreci ile ne ilgisi mi var? Atalarımız boşuna dememişler, "dost dostun eyerlenmiş atıdır" diye; Gerçek dostun, arkadaşının zor anlarında yardımına koşan olduğunu anlatabilmek için...