Amerika, Salı günü İran’la siyasi diyaloga açık olduğunu ancak bunun için İran’ın teröre verdiği desteği sona erdirmesine ve uluslar arası yükümlülüklerini yerine getirmesine bağlı olduğunu açıkladı.
İki ülke arasındaki ender rastlanan doğrudan temasların son örneği Amerika’nın İran’da yaşanan deprem nedeniyle yardım göndermesi olmuştu.
İran’a karşı daha olumlu bir politikanın sinyallerini veren açıklamalar, Dışişleri bakanı Colin Powell’ın Washington Post gazetesinde yayımlanan röportajıyla kamuoyuna yansıdı.
Powell, röportajda, 1980’den bu yana Amerika ile diplomatik bir ilişkisi olmayan İran’ın “cesaret verici” politikalarının siyasi diyalog ihtimalini gündeme getirdiğini söyledi.
Amerikalı yetkililere göre, Powell, bu sözlerle diğer bazı gelişmelerin yanı sıra İran’ın nükleer tesislerini uluslar arası denetime açma kararını ve Cuma günü meydana gelen depremin ardından Amerikan yardımını kabul etmesini kastediyor.
Powell, İran’ın attığı adımların Amerika’yı ve diğer ülkeleri kaygılandıran konularda tam bir açılım sağlamasa da yeni bir yaklaşım gibi göründüğünü belirtti. Powell, bu nedenle Washington’un gelecekte uygun bir zamanda diyalog kurulması ihtimaline kapıları açık tutması gerektiğini ifade etti.
Powell’ın bu sözlerine paralel bir başka açıklama da dışişleri bakanlığı sözcüsü Adam Ereli’den geldi. Ereli, deprem yardımı konusunda İran’la Amerika arasındaki temasın ve Tahran’ın nükleer denetim konusundaki vaatlerinin, kayda değer olumlu ve cesaret verici işaretler olduğunu söyledi.
Ancak Ereli, bütün bunların Amerika’nın terörizme destek vermek ve kitle imha silahları edinmeye çalışmak da dahil olmak üzere, İran’ın izlediği politikalar ve hareketleri konusundaki “ciddi kaygılarını” ortadan kaldırmadığını belirterek, ilişkilerin gelişmesi için Tahran’ın çaba göstermesi gerektiğini vurguladı.
Ereli şunları dedi:
“Önemli olan eylemdir ve buna uygun davranılmasını görmektir. Önemli olan uluslar arası taahhütlerin yerine getirilmesidir. Ve kitle imha silahları konusunda, teröristlere verilen desteğin sona erdirilmesi konusunda, özellikle de İran’ın haklarında bilgi sahibi olduğu el Kaide liderleri başta olmak üzere teröre karşı mücadelede işbirliği konusunda, bizim istediğimiz de budur. İşte, harekete geçilmesini istediğimiz konular bunlardır.”
20 yıldan fazla bir süredir resmi düzeyde hiçbir ilişkisi olmayan İran ve Amerika bu süre boyunca ender bazı diplomatik temaslarda bulunmuştu.
Ancak, cumartesi sabahı, dışişleri bakan yardımcısı Richard Armigate, İran’ın Birleşmiş Milletler temsilcisi Muhammed Zarif’i telefonla arayarak deprem nedeniyle Tahran yönetimine yardım önerisinde bulundu.
İranlı yetkilinin kısa bir süre içinde hükümetinin bu teklifi kabul ettiğini bildirmesinin ardından, beklenmedik bir şekilde Amerika’dan İran’a ilk kez doğrudan yardım uçuşları yapılmasının da önü açılmış oldu. Bundan önceki Amerikan yardımları İran’a BM aracılığıyla ulaştırılmıştı.
Sözcü Ereli, Amerika’nın yardım önerisinin tamamen insani amaçlı olduğunu ve siyasi kaygılar gütmediğini ifade etti. Ancak Ereli, İran’ın yardım teklifini kabul etmesinin de olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.