Amerika’nın eski Ankara Büyükelçilerinden Morton Abramowitz, Türkiye’nin Irak’la olası savaş durumunda Amerika’yı destekleyeceğine inandığını söyledi. Önceki gün Wall Street Journal gazetesinde yayınlanan yazısında Adalet ve Kalkınma Partisi hükümetinin, Irak’a karşı Amerika’yı destekleme konusunda 1991 yılında eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın tutumundan çok farklı bir politika izlediğini belirten Abramowitz, Amerika'nın Sesi Türkçe Bölümü'nün sorularını yanıtladı. Morton Abramowitz, Irak’ı, istila ettiği Kuveyt’ten çıkarmak için girişilen birinci Körfez Savaşı sırasında Amerika’nın Ankara Büyükelçisiydi ve o zamanki Başkan George Bush’la Cumhurbaşkanı Turgut Özal arasında, Amerika’nın Türkiye’den istediği destek konusunda yürütülen temaslara doğrudan katılmıştı.
Geçtiğimiz yıllarda emekli olan ve şu anda Washington’daki düşünce kuruluşlarından Century Vakfı’nda çalışan Abramowitz, Özal’ın tutumuyla bugünkü hükümetin tutumunu kıyaslarken şöyle dedi:
“Bugünkü durum farklı ve bir de bugünkü siyasi liderlerin tutumu tamamen farklı. Turgut Özal, Saddam Hüseyin konusunda tamamen farklı bir görüşteydi ve petrol kaynaklarının kontrolunu elinde tutan Saddam’ın Türkiye için büyük bir tehlike teşkil ettiğine inanıyordu. Saddam’ın bölgeyi hakimiyeti altında tutmasına izin verilemeyeceğini düşünüyordu. Saddam’ın uzaklaştırılması için mümkün olmayan herşeyin yapılması konusunda fikren ve siyasi açıdan son derece istekliydi. Şimdiki Türk hükümeti konuya oldukça farklı açıdan bakıyor. Bugün, farklı bir dönemden geçiyoruz, bu yüzden haklı olabilirler... Saddam 1991’de Kuveyt’e saldırmıştı, bugün böyle birşey yok. Birçok ülke Irak’a savaş açılmasına karşı çıkıyor. Birleşmiş Milletler’den henüz karar çıkmadı ve samimi olmak gerekirse, Amerika bu kez Türkiye’den, 1991’ye kıyasla daha çok şey istedi.”
Abramowitz bugünkü hükümetin, Amerika’ya destek konusunda, bu saydığı nedenler dışında, parti tabanından gelen, bir Müslüman ülkeye savaş açılmaması yolundaki kuvvetli baskının da etkisi altında olabileceğini söyledi. Abramowitz, Devlet Bakanı Kürşat Tüzmen’in son Irak ziyareti ve Saddam Hüseyin’le görüşmesini şaşırtıcı bulduğunu ve sebebini tam olarak anlamadığını belirtti. Eski diplomat, bu ziyaretin başlıca nedeninin de muhtemelen, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin tabanını tatmin etmek olduğunu söyledi.
Morton Abramowitz, Türkiye’nin, Amerika’nın destek talebine sonunda nasıl karşılık vereceği konusunda ise şöyle konuştu:
“İyimserim. Türkiye ve Amerika, her ikisi için tatmin edici bir düzenleme üzerinde anlaşacaktır. Bu yönde gelişmeler olduğunu sanıyorum. 1991’de olduğu kadar ve Amerika’nın istediği kadar hızlı bir şekilde sonuca ulaşamayabiliriz. Ama bence Türkiye, en yakın müttefiki Amerika’yla ilişkisine büyük değer verir ve Amerika’yı küçük düşürmek istemez. Ayrıca Türkiye, Amerika bu savaşa girme kararı verdiği takdirde yapacak birşeyi olmadığını da bilir. Kaldı ki son haberlere göre, Amerika, Türkiye’de geçici olarak konuşlandırmak istediği asker sayısını 80 bin’lerden 15 bine kadar indirdi.”
Morton Abramowitz, Türk hükümetinin, Irak’ta savaşı önlemek amacıyla beş bölge ülkesini İstanbul’da zirve toplantısına davet etmesi konusunda ise, bu girişimin niteliğini tam olarak bilmediğini ancak Türkiye’nin istediği sonucu vereceği konusunda kuşkuları olduğunu söyledi.
Eski Büyükelçi Abramowitz, Wall Street Journal’daki yazısının sonunda şöyle diyordu: “Bir demokrat olan Turgut Özal, halkının, Körfez Savaşından uzak durma tercihine rağmen, Amerika’yı destekledi. Demokratik niteliği konusunda kuşkular dile getirilen AKP ise yeni Irak savaşına katılıp katılmama konusunda halkın peşinden gidiyor. Turgut Özal’ın bugün hayatta olmayışı Amerika açısından talihsizliktir.”
Abramowitz bu görüşünü radyomuza şöyle açıkladı: “Bu noktada biraz haksızlık etmiş olabilirim. Ama, demek istediğim şuydu: Özellikle laikliğe önem veren çok sayıda Türk, bu hükümetin, çok hassas olan, dinin siyasi hayattaki yeri açısından ne şekilde hareket edeceği konusunda kaygı duyuyor.”
Abramowitz, kendisinin böyle bir kaygı taşımadığını, yazısının bu bölümünde sadece Türklerden duyduğu kaygıyı yansıttığını söyledi.