Başbakan Bülent Ecevit’in sağlık sorunlarının ardından bakanlarla milletvekillerinin istifası Amerikan basınına da yansıdı. Gazetelerin yorumlarında 77 yaşındaki Başbakanın ülkeyi idare edip edemeyeceği sorgulanıyor. Önce Boston’da çıkan Christian Scince Monitor gazetesinin haberine göz atıyoruz.
"Doğu ile Batı arasında istikrar odağı olarak görülen Türkiye’nin kendi dengesi bozulursa ne olur? 65 milyon nüfusu Batılılaştırma çabası içindeki Türkiye, bazen kendi içindeki İslami kökleri sorgulasa da, bir çok yönden Batı ile İslam ülkeleri arasında yıllardır iki tarafın da çıkarlarını dengeleyen bir güç olarak görülüyor. Türkiye aynı zamanda bir NATO müttefiki, İsrail’in dostu ve büyük ölçüde Müslüman olan Afganistan’daki barış gücünün lideri."
Gazete, Amerika’nın Irak’a karşı savaşında Türkiye’nin önemli bir üs görevi olabileceğini belirtiyor. Ancak Christian Scince Monitor gazetesine göre, Amerika ve diğer ülkeler Türkiye’nin önemli rolüne rağmen, iç siyasetini düzene sokma konusunda bir şey yapamazlar. Los Angeles Times gazetesi ise değerlendirmesinde şu görüşlere yer veriyor.
"Durumu tötü olan hükümetin dağılması halinde aşırı İslamcı parti yeniden güçlenebilir ve laik ordunun tepkisine yol açabilir. Hasta ve yaşlı Başbakan Bülent Ecevit’in iktidardaki gücü koalisyon hükümeti zayıfladıkça azalıyor. Başbakan yine de milletvekili seçimlerinin yapılacağı 2 yıl sonrasına kadar görevi bırakmayı düşünmediğini söylüyor. Ecevit, ancak 2 ay hasta yattıktan sonra kamuoyu önüne çıkabildi. Yokluğunda hükümet neredeyse felce uğramış ve koalisyon ortakları içinde siyasi çekişmeler olmuştu."
Los Angeles Times, koalisyon ortaklarının 3 Kasım’da erken seçim kararı almasından önce hazırlanan yorumunda ayrıca Amerikan yönetiminin, Başbakan Ecevit’i görevden çekilmeye ikna etmek için herşeyi denemesi gerektiğini savunuyor. Bu yorumdan sonra Güney Carolina eyaletinde yayınlanan The Post and Courier’e geçiyoruz.
"Müslüman dünyasında Türkiye’den daha sadık bir Amerikan müttefiki yok. Aslında Türkiye’nin İslam dünyasında Amerika’nın tek gerçek müttefiki olduğunu söyleyebiliriz. Bu yüzden Ankara’daki son kriz endişe verici." Oklahoma’da yayınlanan Tulsa World gazetesi de Türkiye’nin bölgede benzeri olmamasına değiniyor.
"Türkiye laik demokrasi modeline sahip Müslüman çoğunluğu olan ender bir ülke. NATO üyesi olan Türkiye’nin ordusu da laiklik yanlısı. Türk hükümeti Avrupa Birliği’ne doğru yol alıyor. Siyasi çekişmeler laik hükümet ve ordunun İslamcı parti ile karşı karşıya gelmesine neden olabilir."
Oklahoma’dan Pennsylvania eyaletine geçiyoruz. Pitssburg Post-Gazette’in Türkiye’deki hükümet kriziyle ilgili yorumu şöyle.
"Sorun, Başbakan Ecevit’in Mayıs ayından beri ciddi şekilde hasta olması ve yerine birinin seçilmesi için erken seçim yapılmasına karşı çıkması. Bunun üzerine partisinin belli başlı üyeleri eyleme geçerek istifa etmeye başladılar. Ülkenin karakterine bağlı olarak Türkiye’de seçim yapılması zor. Yüzde 99’undan fazla Müslüman olan ülkede, hükümet laik. Türklerin mollaları yok. Ancak Adalet ve Kalkınma Partisi adında güçlü bir İslami parti var. Türk ordusu tarihi olarak İslamcı hükümetlere karşı ve bu tür hükümetleri devirmekten de çekinmiyor."
Pitssburg Post-Gazette’in bu yorumundan sonra Washington Post gazetesinde konuyla ilgili olarak yayınlanan başmakaleyi özetliyoruz.
"Türkiye’deki hükümet krizi Amerika ve Avrupa Birliği’ne bu önemli müttefik ülkeyi siyasi ve ekonomik reformlar yoluna çekme fırsatı yaratabilir. Türkiye’de yeni bir hükümet için alternatiflerden en cesaret verici olanı istifa eden dışişleri bakanı İsmail Cem’in yeni bir parti kurulacağını açıklaması ve bu partinin de Türkiye’yi Avrupa Birliği’ne taşıyacak siyasi ve ekonomik reformları gerçekleştireceğini söylemesidir. Başbakan Ecevit iktidardan uzaklaştırıldığı takdirde reform yanlıları mecliste çoğunluk oluşturarak seçimlerden önce reformların geçmesini sağlayabilir."