Erişilebilirlik

Varyag'a Yeşil Işık - 2001-08-15


Türkiye, Ukrayna’nın Çin’e sattığı yarım kalmış uçakgemisi Varyag’ın Boğazlardan geçmesine güvenlik kaygılarıyla izin vermiyordu. Haberlere göre, Türk yetkililer, Çin Devletbaşkanı Jian Zemin’in Türkiye’ye 2 milyon turist gönderme sözü üzerine, Karadeniz’de bekleyen Varyag’ın Ege’ye gitmesine izin vermeye karar verdiler. Anadolu Ajansı, Genelkurmay Başkanlığı’nın geminin “asgari riskle ve belli koşullar altında” Boğazlardan geçebileceğini bildirmesi üzerine geçişe yeşil ışık yakıldığını haber verdi.

Genelkurmay, motor ve dümen donanımı bulunmayan Varyag’ın Boğazlar’dan geçişini; “klavuz alması, görüşün asgari 5 deniz mili olması, gemiye 5 römorkörün eşlik etmesi, her iki boğazın trafiğe kapatılması ve gemide yakıt, yanıcı, patlayıcı madde bulunmaması” şartlarına bağlıyor. Nihai kararı verecek olan Denizcilik Müsteşarlığı’na göre kendisine eşlik edecek romörkörler ile boyu 550 metreyi bulacak olan Varyag’ın Boğazlar’dan geçişi yine de kolay olmayacak. Müsteşarlık, daha önce, Çin tarafına, Varyag’ın Boğazlar’dan geçirilmeden önce “Karadeniz’de donatılması veya ikiye bölünmesi” şeklinde iki seçenek sunmuş, ancak bu görüş dikkate alınmamıştı. Müsteşarlık, ayrıca, Varyag’ın esasta bir uçak gemisi olduğuna dikkati çekiyor ve Çin’in ileride gemiyi Türkiye aleyhine kullanılabileceğini savunuyordu.

Eski Sovyet deniz filosunun ilk uçak gemisi Amiral Kuznetsov’du. “Kuznetsov sınıfı” 67 bin tonluk Varyag, Sovyetler Birliği’nin ikinci uçak gemisi olacaktı. 1985 yılında “Riga” adıyla kızağa konulan 4 uskurlu gemi, 1988’de denize indirildi. Sovyetler Birliği’nin parçalanmasından sonra adı “Varyag” olarak değiştirildi ve 1992 yılında, yüzde 75’i tamamlanmış bir vaziyetteyken, parasızlıktan yapımı durduruldu. Gemi kaderine terkedildiği zaman içinde elektronik tesisat bulunmadığı gibi makina dairesi de boştu ve hâlâ boş.

Aynı yıl Ukrayna’ya devredilen uçak gemisi 1996 yılında hurda olarak İngiltere’ye satıldı. Ancak Ukrayna daha sonra sözleşmeyi iptal etti ve 1998 yılında, geminin, 20 milyon Dolara, Agencia Turistica e Diversoes Chong Lot Limitada adlı bir Çin şirketine sattı. Rus gazetelerinde şirketin paravana şirket olduğu ve esas müşterinin Çin Deniz Kuvvetleri olduğu yolunda haberler çıkmışdı. Yabancı savunma dergileri ve askeri yayınlarda da aynı tez ileri sürülüyor. Genelkurmay Başkanlığı’nın yanısıra Dışişleri Bakanlığı da Varyag’ın Boğazlardan geçmesine izin verilmesini istiyor ve bunun Türkiye-Çin ilişkilerinin gelişmesine katkısı olacağını savunuyordu.

XS
SM
MD
LG