Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi, bazı ülkelerin terör sanıklarını gizlice gözaltına almasını eleştiren raporun görüşülmesini erteledi. Raporun yazarlarından biri Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada - Amerika dahil hangi ülke olursa olsun - gizli cezaevlerinde zanlıları alıkoyan yetkililerin yargılanması gerektiğini söyledi.
Devlet, küresel terör çağında ideolojileri doğrultusunda şiddet uygulayan zanlılara nasıl muamele etmeli? Bu soru, yargının, insan hakları örgütlerinin ve Birleşmiş Milletleri’n gündeminde.
Manfred Nowak Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Özel Raportörü şöyle konuşuyor:
“Raporda ağrılıklı olarak Amerika üzerinde duruluyor. Çünkü Amerika terör zanlılarının kaçırılması, alıkonması, başka ülkelere nakledilmesi ve sorgulanması için son derece gelişmiş bir sistem oluşturdu. Bu sistemi gelecekteki terörist saldırılarıyla ilgili bilgi toplamak için uyguladı.”
Nowak, Bush yönetiminde görev yapan üst düzey yetkilileri özellikle eleştiriyor. Birleşmiş Milletler yetkilisine göre, 2001’den sonra Amerika terörle mücadele operasyonlarına öncülük etti, uluslararası hukuku ve Amerikan yasalarını ihlal etti.
Nowak, “Adam kaçırma ve işkence Amerikan yasalarına da aykırı. Yani yaptığımız incelemelere dayanarak zanlıları gizlice alıkoyan ve alternatif sorgu yöntemleri uygulayan görevlilere ve üstlerine karşı harekete geçilmesi gerekir.” diyor.
Nowak, adaletin yerini bulması için hapis cezası gerektiğini söylüyor. Birleşmiş Milletler raporuna göre, zanlıların gizlice alıkonması ve kötü muamele olayları tüm dünyada görülüyor. Raporda çok sayıda ülke suçlanıyor. Tepki çekmesinin nedeni de bu. İslam ülkeleri, Afrika ülkeleri ve Rusya raporda hatalar olduğunu ve yazarların bu raporu yazma hakkı bulunmadığını savunuyor. Raporun görüşülmesi de tartışmalar yüzünden Haziran ayına ertelendi.
Eski Bush yönetimi yetkilileri Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi’ne kurum olarak zaten tepkili ve iddiaları reddediyor. John Bolten 2005 – 2006 yılları arasında Amerika’nın BM Daimi Temsilcisi’ydi.
Bolten, “Uluslararası hukukun tutukevlerini yasakladığı iddiası bir hayal ürünüdür; solcu ideolojik bir fantezidir ve bu İnsan Hakları Konseyi tarafından reddedilmelidir. BM bunun yerine İran, Kuzey Kore ve Burma gibi ülkelerdeki insan hakları ihlalleri üzerinde durmalıdır.” diyor.
Bolton, sorgulanan kişiye boğulma hissi veren sorgu tekniklerinin işkence sayılıp sayılmayacağı konusunun tartışmaya açık olduğunu savundu. Bolton’a göre Bush yönetimi bu teknikleri ciddi bir şekilde değerlendirdi ve işkenceye karşı önlem aldı.
Bolton, “Bizim, bazılarının ‘zavallı teröristler’ dediği kişilere işkence yaptığımız öne sürülüyor. Bu insanlar, zanlıları bir yere astığımızı, tırnaklarını söktüğümüzü ima ediyorlar. Bu iddialar doğru değil. Hiçbir geçerliliği yok.” diyor.
Bolton ayrıca BM raporunun hiçbir yaptırım gücü olmadığını vurguladı. İnsan Hakları örgütleriyse kimse yargılanmasa bile bu olayları gün ışığına çıkarmanın devletlerin bu yöntemlere yeniden başvurmasını zorlaştıracağını savunuyor.
