Amerika’nın Massachusetts eyaletinde yapılan özel seçimi muhalefetin kazanması Washington’da şok etkisi yarattı. Geçen yıl hayatını kaybeden Senatör Ted Kennedy’nin sandalyesini Cumhuriyetçi Partili Scott Brown’un kazanması Başkan Barack Obama’nın icraatlarını ne derece etkileyecek?
Birkaç hafta önce Massachusetts eyaleti dışında kimse Scott Brown’un ismini duymamıştı. Ancak Brown, favori aday Demokrat Partili Martha Coakley’i yenilgiye uğratarak bir anda muhalefetteki Cumhuriyetçi Parti’nin sembol ismi oldu.
Brown seçim kampanyası boyunca Obama’nın politikalarına muhalefet ederek dikkati çekti. Zafer konuşmasında Brown, iktidara seslendi ve seçmenlerin Obama’nın iç icraatlarına tepki gösterdiğini savundu.
Brown, “Obama’nın iç politikalarına karşı çıktıklarını ve Massachussetts halkının tepki gösterdiği bir konuda ülkenin geri kalanının da tepki göstereceğini” söyledi.
Senatör Kennedy’den boşalan sandalyenin bir Cumhuriyetçi tarafından doldurulmasıyla Demokratların Senato’daki üye sayısı 59’a geriledi. Cumhuriyetçiler’in üye sayısı ise 41’e yükseldi. 41 sayısı şu açıdan önemli: Amerikan Senatosu’nda herhangi bir üye süresiz olarak söz alarak herhangi bir yasanın oylanmasını engelleyebilir. Herhangi bir maddenin tartışmasında genel görüşmeleri sona erdirmek ve oylamaya geçilmesini zorlamak için 60 oy gerekiyor. İktidardaki Demokratlar bu 60 çoğunluğunu kaybederek muhalefete önemli bir avantaj kazandırdı: yani muhalefet, süresiz olarak söz alarak yasaların oylanmasını engelleyebilecek.
Sağlık reformu gibi tartışmalı konularda Demokratların 60 avantajını kaybetmesi küçümsenecek bir gelişme değil. Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, Obama’nın sağlık reformu konusunda kararlı olduğunu vurguladı.
Ancak Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs, Senato’da oluşan yeni tabloyu da değerlendirdiklerini söyledi. Gibbs, Obama’nın Massachussetts’teki yenilgiye yol açan tepkileri takdir ettiğini savundu.
Gibbs, Obama’nın ekonomiye, istihdam yaratmaya öncelik verdiğini belirtti. Cumhuriyetçiler seçim zaferini Obama’nın politikalarına azalan desteğe bağlıyor. Cumhuriyetçi Partili Texas milletvekili Ted Poe seçmenlerin kamu harcamalarının bu kadar arttırılmasına tepki gösterdiğini belirtti.
Poe, “Massachustts halkı giderek büyüyen devlete karşı sandık başında tepkisini gösterdi” diyor. Cumhuriyetçilere göre Massachussetts gibi Demokratlar’ın kalesi sayılan bir eyalette bile Obama’nın politikalarına tepki oluşması umut verici.
Ancak Demokratlar seçim yenilgilerine ekonominin yol açmış olabileceğini düşünüyor. Demokrat Partili Oregon Milletvekili Peter DeFazio seçmenlerin 2008 yılında yapılan seçim vaatlerinin yerine getirilmesini istediklerini söyledi.
“Seçmenlerin tepkili olduğu görülüyor” diyen DeFazio, “şu ana kadar istedikleri değişimi görmediklerini” vurguluyor.
Yerel siyaset uzmanları da Brown’un zaferinin arkasında ekonomik durumun yattığını düşünüyor. Massachusetts eyaletindeki Tufts Üniversitesi siyaset bilimcisi Jeffrey Berry de ekonomi diyor.
Berry, “Obama döneminde ekonomide iyileşme görüldü ancak yeterli bir büyüme sağlanamadı. Hala yüksek bir işsizlik oranı var. Yüzbinlerce kişi çaresiz durumda” diyor.
Uzmanlar Amerika’daki sağlık reformu tartışmasının da beklenmediği kadar uzadığına dikkati çekiyor. Şu anda Kongre’nin iki kanadı sağlık reformu konusunda ortak bir metin üzerinde anlaşmaya çalışıyor. Gözlemcilere göre Massachussetts seçiminden çıkarılacak en önemli ders, Obama’nın yeniden ekonomiye odaklanması gerektiği…
Uzmanlar ayrıca Obama’nın kendilerini bağımsız olarak tanımlayan seçmenlerden destek kaybetmesine dikkat etmesi gerektiği görüşünde. 2008 seçimlerinde Obama, kendilerini herhangi bir partiye yakın görmeyen bağımsız seçmenlerden önemli ölçüde destek bulmuştu. Ancak Massachussetts seçimleri ve geçen Kasım ayında yapılan Virginia ve New Jersey Valilik seçimlerinde bağımsız seçmenler tercihlerini Cumhuriyetçiler’den yana kullandı.
Cumhuriyetçi Parti eski genel başkanı Ed Gillespie bu eğilimin Kasım ayında yapılacak Kongre seçimlerine kadar sürebileceğini, Demokratlar’ın bu eğilimden büyük zarar göreceğini söylüyor.
Uzmanlar Kasım 2010 Kongre seçimlerinde muhalefetteki Cumhuriyetçiler’in Temsilciler Meclisi’nde net 20 – 30 sandalye kazanabileceğini söylüyor. Bu da Demokratlar’ın çoğunluğunu tehdit edebilecek bir sayı. Demokratlar Senato’da da bazı sandalyeleri kaybedebilir. Geleneksel olarak Amerika’da bu tür ara seçimlerde iktidar partisi cezalandırılır. Bu eğilimi değiştirmek için Obama’nın önünde 11 ay var. Ancak iktidardaki birinci yıldönümünü dolduran Obama için Massachusetts seçimleri kötü bir sürpriz oldu.