Amerika, Afganistan’da Taleban’la mücadele için 30 bin ek asker gönderme kararı aldı.
Taleban’ın 2009 yılı içinde gerçekleştirdiği saldırılar Birleşmiş Milletler’i görevlilerinin yarısından fazlasının yerini değiştirmeye zorladı. Amerika’nın temel hedefi, güvenlik sorumluluklarını Afgan güçlerine devretmek. Ancak bundan önce Afganistan hükümetinin yolsuzlukla mücadelesini derinleştirmesi gerekiyor.
2009’un başında Taleban militanları Afganistan’ın güneyinin büyük bölümünü ve uyuşturucu kaçakçılığının kontrolünü elinde bulunduruyordu.
Amerikan önderliğindeki uluslararası güçler hava saldırılarıyla militanları önlemeye çalıştı.
Ancak Uluslararası Kızıl Haç komitesi, bu stratejinin bedelinin ağır olduğunu belirtiyor. Kızıl Haç’a göre strateji Afganistan’da sivil ölümlerin artmasına yol açtı. Dolayısıyla Afgan kamuoyu hava saldırılarına karşı tutum takınmaya başladı.
Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai, operasyonlara ilişkin endişelerini sık sık dile getiriyor ve sivil ölümlerinin azalmasının ülkenin istikrarı için büyük öneme sahip olduğunu belirtiyor.
NATO da sivil ölümlerin azalması için bir takım kurallar getirdi.
Genelkurmay Başkanı Oramiral Mike Mullen, operasyonlarda daha dikkatli davranmanın uzun vadede koalisyon güçlerinin yararına olacağını söylüyor. Mullen, “Her Afgan sivilin, bir kadın, erkek ya da çocuğun, ölümünde stratejik bir hata yapmış oluyorsunuz. Başarılarınızın yanısıra biriken bu stratejik hatalar sonuçta görevinizin başarısızlıkla sonuçlanmasına yolaçıyor” diye konuşuyor.
Mart ayında Başkan Barack Obama, Afganistan’a daha fazla ağırlık vereceğini açıkladı. Obama, “Üç yıldır komutanlarımız eğitim görevleri için destek güce ihtiyaçları olduğunu söylüyor. Irak’taki savaş nedeniyle bu taleplerini reddetmiştik. Ancak şimdi bu durum değişecek” şeklinde konuştu.
Obama ardından Afganistan’a ek asker gönderilmesi emrini verdi. Obama, Afganistan’daki komutanın başına da Orgeneral Stanley McChrystal’ı atadı ve sivil ölümlerin azaltılmasını emretti.
Ancak Afganistan’da güvenlik durumu kötüleştikçe ülkenin siyasi istikrarı da tehlikeye girmeye başladı. Devlet Başkanı Karzai’nin görev süresi Mayıs’ta doluyordu ancak Afgan hükümeti güvenlik durumunun daha iyiye gideceği umuduyla süreyi Ağustos’a uzattı.
Bu arada Taleban’ın saldırıları da hız kazandı. Taleban seçimlerin yapılmasını engellemeye çalışıyordu ancak tüm tehditlere rağmen 20 Ağustos’ta Afgan halkı sandık başına gitti.
Ardından gelen aylarda uluslar arası seçim gözlemcileri seçimde yolsuzluk yapıldığını ve Karzai’nin kazandığı seçimde hile yapıldığını belirtti. Karzai’nin aldığı oyların bir kısmının geçersiz olduğu gerekçesiyle iptal edilmesinin ardından Karzai’nin en yakın rakibi Abdullah Abdullah’la yeniden karşı karşıya gelmeleri ihtimali doğdu.
Ancak Abdullah seçime günler kala, seçimin adil olmayacağı iddiasıyla adaylığını çekti. Kasım ayı başında Afgan seçim yetkilileri Karzai’nin yeniden devlet başkanlığına seçildiğini açıkladı.
2009, Afganistan’daki uluslararası güçler için de Taleban’ın devrildiği sekiz yıldan bu yana en kanlı yıl oldu. Karzai, savaşın ikinci beş yıllık iktidar dönemi sona ermeden biteceği umudunu taşıdığını belirtti. Hamid Karzai, bu süreç içinde Afgan güvenlik güçlerinin ülkenin güvenliğini sağlayacak aşamaya geleceğini umut ettiğini de söyledi.
Karzai’nin açıklamalarından kısa süre sonra Başkan Barack Obama, Afganistan’a ek 30 bin asker gönderme kararı aldı. Obama, NATO’daki müttefiklerinden de ek asker göndermelerini istedi. Obama, “ek asker göndererek Afgan güçlerinin ülkenin güvenliğini sağlama görevini kendibaşlarına yürütmelerine yardım edeceğiz. Böylece 2011 yılının Temmuz ayında itibaren güvenliği onlara devretmeye başlayacağız” dedi.
Kabil’de yaşayan siyaset uzmanı Akmal Dawi, Afgan hükümetinin yolsuzluk, kaynak sıkıntısı ve Afgan güçlerinin eğitimi gibi konularla baş edebilmesi için koalisyon güçlerinin daha uzun bir süre ülkede kalması gerekebileceğini söylüyor. Dawi, “Gerçekçi olmak gerekirse ülkenin baş etmek zorunda olduğu sorunlar için daha bir 10-15 yıl daha gerekebilir. Bence Afganistan’ın uluslar arası yardım olmadan ayakta durabilmesi için bu daha gerçekçi bir süre ” diye konuşuyor.
Afganistan Devlet Başkanı Karzai de benzer bir görüşü sık sık yineliyor.
Hamid Karzai, gelecek yıldan itibaren yolsuzlukla mücadele için daha çok adım atılacağını ve bazı hükümet yetkililerine soruşturma açılacağını da belirtiyor.
Ancak Afgan halkı 2010’da erken seçimlerde parlamentonun üyelerini seçmek için oy vermeye hazırlanıyor. Bazı uzmanlar bu seçimlerin maliyetinin çok daha yüksek olabileceği görüşünde. Bazılarına göre Afgan halkı Taleban’dan korktuğu ya da siyasetten soğuduğu için sandık başına gitmeyebilir.
Ancak uzmanların büyük bölümü, sivil ve asker ölümleri artmaya devam ettikçe, en azından uluslararası toplumun, ilgisiz kalamayacağını düşünüyor.