Dünyanın dört bir yanında insan hakları ihlallerini durdurmayı amaçlayan örgütler, bunun için günümüz teknolojisinden yararlanıyor. Özellikle uluslararası sivil toplum örgütleri bazı ülkelerdeki ihlalleri belgelemek için binlerce kilometre öteden uydu aracılığıyla çekilen fotoğrafları kullanıyor.
Amerika, 2001 yılında Taleban’ı çökertmek için “Kalıcı Özgürlük Operasyonu”nu başlatıp Afganistan’ı işgal etmişti. Amerika, Afganistan’ın Kuzey İttifakı’ndan askerlerin de mücadeleye katılmasını destekledi. İnsan Hakları için Doktorlar adlı örgüt, 2 bin Taleban militanına ait bir mezar bulduğunu açıkladı. Militanların Kuzey İttifakı askerlerince öldürüldüğü sanılıyor. Suzannah Sirkin, uydu görüntülerinden elde edilen verilerin korktukları senaryonun gerçekliğini kanıtladığını söylüyor. Sirkin şöyle konuşuyor: “Uydu görüntüleri çekildiği gün hava açıktı. Görüntüler, yerde o gün bir kamyon olduğunu gösteriyor. Çok büyük bir hafriyat makinesi olduğunu görmek, bizi fazla şaşırtmadı. Ancak görüntüler kuşkularımızı doğruladı. Şimdi elimizde cesetleri ortadan kaldırmak için birilerinin büyük bir iş makinesini devreye soktuğuna dair kanıt var.”
Darfur’da milisler köylerde katliam yapıyor. Sudan hükümetinin koyduğu kısıtlamalar nedeniyle bu uzak bölgelere erişmek çok zor. Ancak ‘Eyes on Darfur’ adlı girişim sayesinde tüm dünya risk altındaki köyleri görebiliyor. Uzman Susan Wolfinbarger, saldırıya uğrayan bölgeleri uydu görüntüleriyle tespit ettiklerini söylüyor. Wolfinbarger, “Büyük yanık izleri olduğunu görüyorsunuz. Tel örgülerin yandığı yerlerde kül halkalar oluşuyor. Açık renk görünen küller, binalarla tel örgülerin bulunduğu yerleri tam olarak gösteriyor,” diye konuşuyor.
Uydu teknolojisi, insan hakları ihlallerinin ortaya çıkarılmasında adeta devrim yaptı. Ancak bazı sorunlar yok değil. Bu teknoloji oldukça pahalı. Uzak bölgeler haritalarda görünmüyor ya da hükümetler bu bölgelerin haritalanmasını yasaklıyor. Amerika İlerleme Merkezi’ne göre, Amerika’nın, kamuya açık harita veri tabanını yenilemesi gerekiyor. Merkez ayrıca hükümetin devreye girerek insan hakları örgütlerinin görüntülere erişimini ucuzlatmasını istiyor. Yeni görüntülerin fiyatı yaklaşık 2 bin Dolar. Görüntülerin kopyalanmasıysa birkaç yüz dolar tutuyor.
Ancak örgütlere göre esas iş fotoğraflar yayınlandıktan sonra başlıyor. “Görüntüler yalnızca birer araç. İnsan hakları ihlallerini durdurmak ve suçluların cezalandırılmasını sağlamaksa hükümetlere ve halklara düşüyor” diyen Sirkin’e göre en büyük zorluk da bu.