Erişilebilirlik

Urumçi'de Yerel Yöneticiler Aleyhinde Protesto


Çin’in Şincan olarak adlandırdığı Doğu Türkistan’da halk, sokaklarda gösteri yaparak yüzlerce kişiye şırıngalarla saldırılmasını protesto etti.

Çoğu Çinli binlerce gösterici, Urumçi’de yürüyüş düzenledi ve yetkililerden halkın güvenliğini sağlamalarını istedi.

Şincan Komünist Partisi başkanı göstericilerden sakin olmalarını istedi. Halk ise özerk hükümetin istifasını istiyor.

Geçtiğimiz iki hafta içinde yaklaşık 476 kişi şırıngalı saldırıya uğradı. Doktorlar henüz kimsenin zehirlendiği ya da hastalandığına dair bir bulgu olmadığını söylüyor.

Olaylarla ilgili olarak 21 kişi tutuklandı.

Doğu Türkistan’ın başkenti Urumçi'de tekrar karışıklık çıktı. Haberlere göre güvenlik durumundan şikâyet eden yüzlerce Han Çinli yerel yetkilileri protesto etti.

Çin basınında çıkan haberlere göre, son haftalarda birçok kişi şırıngayla saldırıya hedef oldu. Hanlar saldırılardan Uygurları sorumlu tutarken, Çin’in resmi yayın organı Şinhua ajansı, saldırıya uğrayanlar arasında başka etnik gruplardan insanlar da bulunduğunu yazdı. Buna rağmen, kaç kişinin saldırıya hedef olduğu ve silah olarak kullanılan şırıngalarda zehirli madde bulunup bulunmadığı bilinmiyor. Urumçi’deki söylentilere göre şırınga kurbanlarının sayısı yüzlerle ölçülüyor. Güvenlik yetkililerinin saldırılarla ilgili olarak 15 kişinin gözaltına alındığını açıklaması bile kentte giderek artan gerginliği azaltmadı.

Urumçi’nin büyük meydanlarından birinde toplanan birkaç bin Han, yerel yöneticileri asayişi sağlayamamakla suçladı. Görgü tanıklarına Çin bayrakları taşıyan göstericiler, yöneticilerin istifasını talep etti hatta sorumlu kişilerin idam edilmesini istedi. Göstericilerin Uygurlara ait bazı işyerlerine saldırdığı yolundaki haberler resmi makamlar tarafından doğrulanmadı.

Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nin Başkan Yardımcısı Kürehi Meyhesüdi, Temmuz’daki olaylardan sonra Urumçi’de yaşamın normale dönmekte olduğunu söyledi.

Meyhesüdi, etnik çatışmalardan büyük darbe yiyen turizm sektörünün kendini toparladığını ve bunda yerel yönetimin büyük rolü olduğunu söyledi. Şincan Uygur Özerk Bölgesi’nin Başkan Yardımcısına göre, yerel yönetim, çatışmanın nedenini halka anlattıktan sonra durumu kontrol altına aldı.

Urumçi’de, 5 Temmuz’da, Uygur ve Han kökenli Çinliler arasında çıkan çatışmalarda yaklaşık 200 kişi öldü. Çin hükümeti, bir süre önce yaptığı açıklamada, olaylarla ilgili olarak 718 kişinin tutuklandığını ve bu kişilerden 83’ü hakkında cinayet, darp ve kundakçılık suçlarından dava açıldığını bildirmişti.

Başta Dünya Uygur Kurultayı Başkanı Rabiya Kadir olmak üzere sürgünde yaşayan Uygur liderler rakamları kabul etmiyor. Uygur liderler Çin hükümetinin olaylara taraf olduğunu dolayısıyla ölü, yaralı ve tutuklu sayısıyla ilgili rakamların ciddiye alınamayacağını ileri sürüyor ve Birleşmiş Milletler’in bağımsız bir soruşturma açmasını istiyor.

Çin hükümeti ise, 5 Temmuz’daki olaylardan sürgündeki ayrılıkçı Uygurları ve liderleri Rabiya Kadir’i sorumlu tutuyor. Bir zamanlar iş dünyasındaki başarılarından ötürü Çin hükümeti tarafından ödüllendirilen ve örnek gösterilen Rabiya Kadir, 1999 yılında yabancılara istihbarat sağladığı iddiasıyla yargılanmış ve 6 yıl hapis yattıktan sonra Amerika’ya gitmesine izin verilmişti. Bayan Kadir o zamandan beri Amerika’da sürgünde yaşıyor.

Bir milyar 338 milyon nüfuslu Çin’de nüfusun yüzde 90’ını Han etnik grubu oluşturuyor. 20 milyon nüfuslu Doğu Türkistan’da ise şu anda Uygurlar hala çoğunlukta. Pekin hükümeti, yıllardır, Hanları, işgali altındaki Tibet ve Doğu Türkistan’a yerleşmeye teşvik ettiği için, iki bölgede de nüfus dengesi giderek Hanlar lehine değişiyor. Bu durum hem Tibetliler hem de Uygurların şiddetli tepkisine yol açıyor.

Çin Komünist Partisi gelecek ay iktidara gelişinin 60’ıncı yıldönümünü kutlayacak. Yetkililer, yıldönümü şenlikleri sırasında olay çıkmaması, özellikle etnik çatışma çıkmaması için çok sıkı güvenlik önemleri alırken, Urumçi’deki gelişmeler Başkent Pekin’de kaygıyla karşılandı.

XS
SM
MD
LG