Türkiye ve Ermenistan, ilişkilerini normalleştirmeyi öngören protokoller konusunda uzlaşmaya vardı. Ancak uzmanlar müzakere sürecinin belirtildiği gibi koşulsuz olmadığını düşünüyor. Ayrıca protokollerde Ermenistan’ın tarih komisyonu konusunda taviz verdiği dikkati çekti.
Türkiye ve Ermenistan, ilişkilerini normalleştirmeyi öngören iki protokolü paraf etti. Diplomatik ilişkilerin kurulması ve ilişkilerin geliştirilmesi protokolleri önümüzdeki altı hafta içinde – yani Türkiye - Ermenistan futbol maçının oynanacağı Ekim ortasına kadar her iki ülke tarafından değerlendirilecek. Bundan sonra protokoller imzalanacak; Parlamentoların onayına sunulacak ve en erken iki ay içinde – yani Aralık ortasında Türkiye Ermenistan sınırı açılacak.
'Süreç Önkoşulsuz Değil'
Her ne kadar Türkiye – Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilmesi sürecinin önkoşulsuz olarak işlediği belirtilse de uzmanlar farklı düşünüyor.
Avrasya İncelemeleri Merkezi Başkanı emekli Büyükelçi Ömer Engin Lütem, "Protokolde hiçbir şekilde yer almamasına rağmen, Türkiye sınır kapısının açılmasını Karabağ sorunun çözümüne - hiç olmazsa çözüm yolunda çok büyük geri dönülmez adımlar atılmasına bağlı" diyor.
Ermenistan Tarih Komisyonu Konusunda Taviz Verdi
İki ülke yetkilileri tarafından paraf edilen protokollerin uygulanmasına ilişkin zaman çizelgesinde Türkiye ve Ermenistan hükümetleri arasında kurulacak alt komisyonlar da sıralanıyor. Bu listede şu ifadelere yer veriliyor: “tarihsel boyuta ilişkin alt komisyon iki halk arasında karşılıklı güven tesis edilmesi amacıyla, mevcut sorunların tanımlanmasına ve tavsiyelerde bulunulmasına yönelik olarak, tarihsel kaynak ve arşivlerin tarafsız bilimsel incelenmesini de içerecek şekilde bir diyalogun uygulamaya konulması.” Burada, bir tarih komisyonundan söz ediliyor, Türkiye’nin uzun zaman önce önerdiği, Ermenistan’ın ısrarla reddettiği tarih komisyonu…
Lütem oluşturulacak tarih komisyonunda akademik vasıfları olan kişilerin görev yapmasıyla da, bu konuda bile ileride bir sonuca varılabileceğini düşünüyor. Ancak gözler şimdilik iç istişarelerde ve Dağlık Karabağ konusunda atılacak adımlarda.
Avrasya İncelemeleri Merkezi Başkanı emekli Büyükelçi Ömer Engin Lütem'in değerlendirmelerini sağ üst köşedeki MP3 bağlantısına tıklayarak dinleyebilirsiniz.
