Erişilebilirlik

'Akdeniz Birliği'nin Geleceği Ortadoğu Görüşmelerine Bağlı


Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin, Türk kamuoyunda, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine alternatif olarak getirdiği Akdeniz Birliği projesi, Ortadoğu’daki barış görüşmelerine endekslendi. İsrail’in Gazze’yi işgali ile tıkanma yaşayan Akdeniz Birliği’nin, 2010’da harekete geçmesi gerekiyor. Ancak Arap dünyasının İsrail ile aynı masaya oturmak istememesi projenin geleceğini belirsiz kılıyor. Birlik, umudunu Başkan Obama’nın Ortadoğu Barış Süreci görüşmelerine bağlamış durumda. Birlik’in bir sonraki toplantı adresi ise yönetime talip olan Türkiye.

Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy seçim kampanyası boyunca, Akdeniz’in iki yakasındaki 43 ülkeyi bir araya getirebileceğini savundu. Sarkozy göreve geldikten bir kaç hafta sonra, yani Temmuz 2008’de Akdeniz Birliği Konferansı’nı Paris’te topladı. Birlik’in ilk çıkışı Türkiye’nin AB üyeliğine alternatif bir proje olarak duyuldu. Ancak gerek AB, gerekse Akdeniz dengeleri bu çıkış hedefinden uzaklaştı ve Birlik’in adı Akdeniz için Birlik kondu.

Ancak bir yılı aşkın süredir Akdeniz için Birlik girişiminde taş üzerine taş konamadı. Zira Ortadoğu’nun ezeli hasımlar Suriye ile İsrail’i aynı masaya oturtmak, sanıldığından da güç oldu. Sarkozy, Temmuz 2008’de bütün eleştirilere rağmen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esadd’ı Paris’e getirdi ancak İsrail’in Aralık ve Ocak aylarında Gazze’yi işgali, ardından Arap ülkelerinin, İsrail Devleti’yle aynı masaya oturmayı reddederek Birlik’i protesto etmeleri işi çıkmaza soktu. Akdeniz İçin Birlik böyle kırılgan bir yapı üzerine kuruldu. Öyle ki, Dosyaya yakın Fransız diplomat kaynaklar Le Monde gazetesine Akdeniz Birliği projesinin devamının Obama yönetiminin Ortadoğu Barış Süreci’ndeki başarısına bağlı olduğunu dile getirdiler.

Arap ülkeleriyle yaşanan tıkanmayı Projenin Fransa ile ortak Başkanılığı’nı yürüten Mısır oldu. Arap Dünyası’na iki tez sunan Kahire öncelikle “boykotun bir anlamının kalmadığı çünkü Ocak ayından bu yana İsrail’in Gazze saldırısını durdurduğunu, yeni bir hükümetle yeni bir döneme girildiğini„ söyledi. Kahire’nin ikinci tezi ise bir sorun varsa bu aynı masa etrafında daha güçlü dile getirilebilir, yani ‘gelin ve Birliği gücünüzü gösterecek bir tribün olarak kullanın„ çağrısıydı. Bu çağrı çalışmaları yeniden hızlandırdı. Ancak 23 Nisan’da yapılan yeni bir girişim de başarısız oldu.

Sonunda, çıkmazdan kurtulmanın yolu İsrail’in de aralarında olduğu 30 ülkeden oluşan bir çalışma grubu oluşturmaktan geçti. Bu çalışma grubu hem Birlik’in yönetimini oluşturacak hem de enerji, çevre, finans ve ekonomi gibi önemli projelerin ilerlemesini sağlayacaktı.
Paris, başından bu işin zor olacağını biliyordu. Şimdi de sürecin Obama’nın Ortadoğu adımlarına bağlı olduğunun farkında. Projenin yaratıcılarından Sarkozy’nin diplomasi danışmanı Henri Guino, engelleri aşarak ilerlediklerini ve projenin büyüdüğünü savunuyor.

Türkiye Birlik Yönetimine Talip

Şimdi yaz ve Ramazan molasının ardından projenin yeniden canlandırılması için çalışılacak. Akdeniz İçin Birlik’in bundan sonraki adresi ise İstanbul. Kasım ayı sonunda Birlik Dışişleri Bakanları İstanbul’da bir araya gelecek. Ancak hiçbir başkent bugünden, Ortadoğu’daki durumun bu toplantıya geçit verip vermeyeceğini net olarak dile getiremiyor. Toplantıda 1 Ocak itibariyle faaliyete geçecek Birlik’in Genel Sekreterliği de oluşturulacak. Genel Sekreter Yardımcılıklarından birine Türkiye’nin getirilmesi planlanıyor. Ancak Kıbrıs engeline takılmazsa. Görüldüğü gibi Akdeniz’de dengeler son derece hassas.

İlgili bağlantılar

XS
SM
MD
LG