Dünyada Doğu Türkistan olarak bilinen Çin’e bağlı Şincan Özerk Bölgesi, yüzyıllardır Uygur Türkleri’ne ev sahipliği yapıyor. Tarihlerinde Göktürk Devleti çatısı altında bağımsız olan Uygur Türkleri, geçmişte bazı zaman dilimlerinde farklı devlet yapıları altında bulunmalarına karşın genelde Çin hakimiyeti altında yaşadı. Bu bağlamda Çin İmparatorluğu, Ruslar’dan geri aldıkları topraklarda 1884’te Şincan Eyaleti’ni kurdu. Ancak Çin hakimiyeti altındaki Uygurlar, 1930’da bağımsızlık hareketi başlattı. Bunun sonucunda 1933’de Doğu Türkistan İslam Cumhuriyeti kuruldu ancak kısa sürede Çin tarafından ele geçirildi. Sovyetler Birliği’nin desteğiyle 1944’de kurulan İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti ise, 1949’da Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun işgaliyle sonlandı. O tarihten beri Çin yönetiminden bağımsızlık talebinde bulunan Uygur Türkleri, Çin’deki başka bölgelere göçe zorlandıkları ve topraklarına Çin’in en büyük etnik grubu olan Han nüfusu yerleştirildiği gerekçesiyle dünya kamuoyu önünde protestolarını sürdürüyor.
Şincan'ın Özellikleri
Çin Halk Cumhuriyeti bünyesinde 1 Ekim 1955’te özerklik statüsü verilen Şincan Bölgesi’nin eyalet başkenti, Urumiçi kenti. Toplam nüfusu 19 milyon 630 bin civarında olan Şincan Özerk Bölgesi’nde, 2000 yılındaki nüfus sayımı sonuçlarına göre, yüzde 45.21 oranıyla Uygur Türkleri çoğunluğu oluşturuyor. Önemli bölümü sonradan bu bölgeye yerleşen Han Çinlileri’nin nüfusuysa yüzde 40.58. Müslüman Uygur Türkleri yanında Kazaklar, Kırgızlar, Moğollar ve Özbekler de toplam yüzde 8.17’lik bir Müslüman nüfusu oluşturuyor.
Şincan Özerk Bölgesi, 122 çeşit mineral zenginliğin yanı sıra kömür ve petrol yataklarına sahip. Bu doğal zenginliğiyle dikkat çeken bölgede, tarım işçiliği yaygın olmakla birlikte toplam nüfusun yüzde 36.05’i, resmi çalışan nüfus olarak görünüyor. Resmi kayıtlara göre, 20 üniversiteye sahip olan Şincan Özerk Bölgesi’nde yüksek öğrenim olanakları kısıtlı sayıda öğrenciye eğitim sağlıyor.
