Obama-Medvedev Zirvesinde İran'ın Görüşülmesi Bekleniyor

Amerika ve Avrupa Birliği, İran’ın uranyum zenginleştirme programını nükleer silah edinmek için yürüttüğüne inanıyor. Tahran hükümetiyse programın elektrik üretme gibi sivil amaçlara hizmet edeceğini savunuyor.

Amerika’nın Sesi’ne demeç veren eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Brent Scowcroft, İran’ın nükleer silaha sahibi olmaması gerektiğini söylüyor. Scowcroft, “Eğer İran nükleer silah sahibi olursa, bölgedeki Mısır, Suudi Arabistan, Türkiye ve diğer ülkeler de aynı şeyi yapmak isteyecektir,” diye konuşuyor.

Amerika, İran’dan gelebilecek bir nükleer füze saldırısına karşı Doğu Avrupa’ya bir füze savunma sistemi kurmak istemişti. Ancak Rusya karara şiddetle karşı çıkıyor. Amerika bu sistemin Rusya’yı hedef almadığını savunuyor.

Silah Kontrol Dairesi’nden Daryll Kimball, Doğu Avrupa’ya kurulacak birkaç füzesavarın, zaten Rusya’nın elindeki yüzlerce nükleer başlıklı füzeye karşı koymaya yetmeyeceğini söylüyor. Kimball, Rusya’nın asıl kaygısının, füzesavar sisteminin zamanla genişletilerek gerçek bir tehdit haline dönüşmesi, ayrıca Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi kapısının eşiğindeki ülkelere yerleştirilecek olmasından kaynaklandığını söylüyor.

Bush yönetimi füzesavar sistemini şiddetle savunmuştu. Obama yönetimiyse bu sistemin kurulmasına karşı temkinli yaklaşıyor. Obama, ancak İran tehdidi artarsa ve uygulanabilirliği mümkünse bu sistemi kurmaya olumlu bakıyor.

Columbia Üniversitesi’nden Robert Legvold, Başkan Obama’nın bu konuda Rusya devlet başkanına Şubat ayında bir mektup gönderdiğini hatırlatıyor. Legvold, Obama’nın Moskova’ya gönderdiği mektupta İran tehlikesinin azalması durumunda füze savunma sistemini kurma olasılığının da azalacağına işaret ettiğini söylüyor.

Çok sayıda uzman, Rusya’nın yapacağı baskının, Tahran hükümetinin nükleer silah edinme çabalarını önleyeceği görüşünde.

Eski Dışişleri Bakanlığı görevlisi David Kramer ise Rusya’nın İran üzerindeki nüfuzunun sınırlı olduğunu kaydediyor. Kramer, Rusya’nın İran üzerindeki nüfuzu konusunda kuşku duyduğu gibi, baskı yapma konusunda istekli olup olmadığı konusunda da kuşkulu olduğunu söylüyor. “Rusya’nın İran’la ticaret, nükleer reaktör inşaatı, enerji, silah satışları gibi konularda önemli çıkarları var,” diye konuşan Kramer, Moskova’nın Amerika ve diğer devletleri İran’a karşı “kötü polis” şeklinde görmeyi tercih edip, arka planda kalmaya çalıştığını savunuyor.

Başkan Obama ve Rusya Devlet Başkanı Dimitri Medvedev arasında Moskova’da yapılacak zirvede İran’ın nükleer tehdidi, görüşme gündeminin bir parçası olacak. Ama bu konuda Obama’nın Medvedev’den ne kadar destek alıp almayacağı bilinmiyor.