Erişilebilirlik

Ortadoğu'dan Washington'a Ziyaretler Yoğunlaşıyor


Önümüzdeki üç hafta içinde Mısır, İsrail ve Filistin liderleri Washington’a geliyor. Bu ziyaretler ve yapılacak görüşmeler Obama yönetiminin yıllardan beri devam eden Arap İsrail anlaşmazlığına barışçı bir çözüm bulma konusuna verdiği önemi gösteriyor. Ancak uzmanlar Obama’nın başarı şansı konusunda farklı görüşlere sahip.

Obama’nın Ortadoğu özel temsilcisi eski senatör George Mitchell’e göre, çatışmaları insanlar yaratır ve bunlar ancak insanlar tarafından çözülebilir.

Obama yönetimi kapsamlı bir çözüm için yeni bir yaklaşımı deniyor. Buna göre, taraflardan birinin atacağı adıma öteki taraf bir karşılık verecek. Örneğin İsrail, Araplardan aldığı topraklarda yeni Yahudi mahalleleri kurmayı durduracak, buna karşılık Araplar da Yahudi devletiyle ilişkilerini normalleştirme yönünde bir adım atacak. Wilson Merkezi uzmanlarından Aaron David Miller bu yeni yaklaşımla birlikte Obama’nın, geçmişte anlaşma yaratmış bulunan, kanıtlanmış bir taktiği izlemesi gerektiği inancında. Miller, "Arap-İsrail görüşmelerinde başarılı olacak bir Başkan’ın, Arap ve İsraillilere, ayrıca Filistinlilere, bir şekilde güvence vermesi gerekiyor. Yönetimin, görüşmelerin kritik aşamalarında baskı yapabilmesi, güvence, baskı, cesaret verme veya cezalandırma gücüne sahip olması gerekiyor. Bu yolu eski Dışişleri Bakanları Kissinger ve Baker’la eski Başkan Carter denemiş bulunuyor. Obama da, eğer başarılı olacaksa, bu taktiği izlemelidir," diye konuşuyor.

Amerika iki devletli çözüm istiyor. Güvenliği sağlanmış bir İsrail’in yanı sıra bağımsız Filistin devletinin kurulması, Amerikan yönetiminin yeni stratejisi.

Fakat, Brandeis Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Başkanı Shai Feldman, Obama’nın İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yu, Filistin devletinin İsrail’in güvenliğini tehdit etmeyeceği konusunda iknada zorlanacağı görüşünde. Feldman, "Devlet deyince insanlar, bunun bir ordusunun olacağını, hava sahası ve giriş çıkışlar üzerinde tam bir kontrolü olacağını düşünüyor. Sorun da buradan kaynaklanıyor. İsrail’in güvenlik ihtiyaçları karşısında, Filistinliler’in egemenliğinden ödün verilmesi gerekiyor. Netanyahu buraya gelip bunları öne sürdüğü zaman, Obama’nın da kendisine, ‘Bu söyledikleriniz iki devlet ilkesiyle çelişmez,’ dediğini görür gibiyim," diyor.

Ghaith Al Omari zorunun temelinde devletin tanımının yattığını kabul ediyor. Filistin yönetiminin başkanı Mahmud Abbas’ın eski politika danışmanlarından Al Omari, devletin tanımını gevşek bırakmanın, çok gerekli bir diplomatik strateji olduğuna işaret ediyor. Al Omari, "Obama yönetiminin iki devlet anlayışı belirgin değil. Bunun da doğru bir tutum olduğuna inanıyorum. Sonuçta iki devletli çözümün ne olduğunu, iki taraf belirleyecektir. İki devletli çözümün, her iki tarafın kendi kamuoylarına rahatlıkla kabul ettirebilecekleri bir çözüm olması gerekir," diyor.

Her üç uzman da Ortadoğu barışı konusunda çok yakında bir adım bekliyor. Ancak Brandeis Üniversitesi’nden Shai Feldman mevcut durumdan çıkmayı sağlayacak bir adım atılamazsa, bundan çok acı sonuçlar doğacağını belirtiyor. Feldman, "İlerleme olmaz ve umutsuzlukla hayal kırıklığı daha da artarsa, işlerin İsrail’in istediği tek devletli çözüm yönünde ilerlediği duygusu hakim olacaktır," uyarısında bulunuyor.

Shai Feldman bu hayal kırıklığının, Filistinlileri yeni bir şiddet dalgasına itme ihtimalini de yüksek görüyor.

XS
SM
MD
LG