Başkan Barack Obama'nın ekonomik paketi, durgunluk içindeki
ekonomiyi yeniden canlandırmak için geniş çaplı devlet programları içeriyor.
Ancak bu büyük tartışmalara yol açtı. Eski başkanlardan Franklin Delano
Roosevelt de, 1930'ların büyük buhranıyla mücadele edebilmek için devletin
rolünü önemli ölçüde artırmıştı.
Büyük Buhran, milyonlarca işsiz ve aç insan yarattı. Obama o
günlere bir daha geri dönülmesini istemediğini söylüyor. Başkan Obama'nın,
Amerikan tarihinin en büyük ekonomik canlandırma paketiniaçıklamasının ana fikri, özel sektörün etkisini yitirmesi
durumunda devletin harekete geçmesinden ibaret.
Obama bunu şöyle anlatıyor:
"Bu durgunlukta özel sektör zayıfladığı için, ekonomiye hayat
verecek tek unsur federal hükümet kaldı. Yalnızca devlet, işlerini kaybedenlerin
daha az para harcamasına, bundan dolayı da yeni insanların işlerini
kaybetmesine yol açan bu kısır döngüyü durdurabilir."
Eski Başkan Roosevelt de aynı düşünceye sahipti ve 1930'lu
yıllarda devletin finansmanıyla çok sayıda projeye imza attı. Roosevelt 1933'te
göreve geldiğinde, Amerika'nın neredeyse dörtte biri işsizdi.
Roosevelt, en büyük önceliğinin insanlara iş sağlamak olduğunu
söylemişti.
Roosevelt, bir sosyal güvenlik ağı kurmak için de mücadele etti.
Roosevelt dönemindeki birçok girişim, bugün Amerika'nın temel taşlarını
oluşturuyor. Bunlar arasında işsizlik sigortası ve emekliler için sosyal
güvenlik hizmetleri de bulunuyor.
Ama Roosevelt'in politikalarının, Amerika'yı gerçekten Büyük
Buhran'dan kurtardığı, etkilerini azalttığı ya da her şeyi daha da kötü hale
getirdiği yönünde tartışmalar sürüyor. Aynı tartışmalar Obama'nın paketinin
tartışması sırasında Senato'da yaşandı.
Yeni pakete karşı çıkan Cumhuriyetçiler, Roosevelt'in paketinin
Büyük Buhran'ı daha da esnettiği, halkın sırtına daha büyük bir devlet yükü
getirdiğini savunuyor. Bu kişilere göre Obama'nın paketi de aynı hatalara gebe.
Washington'daki Cato Enstitüsü'nden ekonomist Dan Mitchell aynı
görüşte:
Mitchell, "Roosevelt'in planı Büyük Buhran'ın yedi yıl daha
uzamasına yol açtı. Aynı politikaları örnek alamayız. 1930'lardaki yöntemleri
izlememeliyiz. Devletin müdahalesi, yüksek vergiler, devlet harcamalarının
artması, ekonomimizin gelişmesini engelledi. Siyasetçiler özel sektöre engel
oldu" diyor.
Bir kesim de, Roosevelt'in planının, dönemin büyük sorunlarıyla
başa çıkabilmek için yetersiz kaldığı görüşünde. Bu kişiler, o dönem devletin
yaptığı harcamanın,İkinci Dünya Savaşı'ndaki devlet harcamalarının yanında
devede kulak kaldığını savunuyor. Tabi ki savaş dönemi harcamaları, işsizler
ordusunu birkaç ayda silivermiş.
Columbia Üniversitesi tarihçilerinden Alan Brinkley Büyük Buhran
dönemini şöyle yorumluyor:
"Roosevelt'in planı Büyük Buhran'ın kayıplarını kapatmaya
yetmedi. Büyük bir durgunlukla mücadele etmek istiyorsanız, ekonomik
faaliyetleri yeniden canlandıracak büyük önlemler almak zorundasınız. Obama'nın
paketi, sanıyorum bunu amaçlıyor."
Başkan Obama'nın paketi, İngiliz ekonomist John Maynard Keynes'in, ekonominin küçülmesi durumunda devletin devreye girmesini savunan teorisine dayanıyor. Paket yürürlüğe girdiğindeyse sonuçları merakla izleniyor olacak.
