Erişilebilirlik

İran Nereye Gidiyor?


İran İslam Devrimi 29 yılı geride bırakırken, Tahran’la Washington arasındaki tansiyon bir türlü düşmüyor. Amerika İran’ı nükleer silah geliştirmek, terörü desteklemek ve Irak’ın iç işlerine karışmakla suçluyor.

Amerikan Dış Politika Konseyi Başkan Yardımcısı ve İran uzmanı Ilan Berman, baharda İran’da yapılacak parlamento seçimlerinin radikallerle ılımlılar arasında bir çekişmeye sahne olacağını söyledi.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, ülkesinin nükleer programından geri adım atmayacağını her fırsatta dile getiriyor. Ahmedinejad, İran İslam Devrimi’nin dünkü yıl dönümü kutlamaları sırasında Tahran’da on binlerce kişiye hitap etti ve ülkesinin nükleer programını durdurmasını isteyen Batılı ülkeleri ciddiye almadığını söyledi. Kalabalık, “Amerika’ya ölüm” diye sloganlar atıyordu. Amerika Dış Politika Konseyi Başkan Yardımcısı ve İran uzmanı Ilan Berman, 1990’ların sonlarında Amerika’nın İran’da siyasetin ılımlılardan yana ağırlık kazandığına inanmaya başladığını, ancak son yıllarda bu ılımlı eğilimin tersine dönebileceğini fark ettiğini söyledi:

“Bugün İran’da Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ve taraftarları gibi radikallerle, ılımlılar arasında bir savaş hüküm sürüyor. İşin ilginç tarafı bu savaş Humeyni ideolojisinin sınırları içinde kalarak yürütülüyor ve kimse İran İslam Devrimi’nin bittiğini söylemiyor. Taraflar İran’ın Batıyla entegrasyonu, bunun şekli hatta olup olmaması gerektiği konusunda farklı fikirler öne sürüyor. Kimileri İran’ın ekonomik olarak Batıyla entegrasyonundan yana... Ahmedinejad gibiler içinse İran, Amerika’ya karşı duracak Doğu’nun yükselen yıldızı...”

Berman’a göre ılımlılar, Amerika’yı karşılarına almayı istemiyor. İlkbaharda İran’da yapılacak parlamento seçimleri, halkın uluslararası topluma entegrasyonla ilgili olarak ılımlılardan mı, yoksa radikallerden mi yana tavır koyacağını göstermesi açısından önem taşıyor. Diğer taraftan İran terörü ve Irak’taki direnişçileri desteklemekle suçlanıyor. İlan Berman, Tahran’ın bu politikasını değiştirmeye pek de niyeti olmadığını söylüyor.

“İran için terörü desteklemek bir utanç değil gurur vesilesi... Tahran terörist grupları kendi devrimini ihraç etmede bir araç ve Batı tarzı politikalara da bir alternatif olarak görüyor. Bu gerçek bir sorun. Irak’la ilgili durum ise farklı... Özellikle Amerika’nın Aralık ayında İran’la ilgili olarak yayınladığı istihbarat raporundan sonra... Nükleer sorun değil, İran’ın Irak’ta yaptıkları Amerika ile arasında bir çatışma konusu olabilir. İran bunu anlıyor. Dolayısıyla İran Irak’ta daha dikkatli olacaktır. Ancak bu uzun vadede sorunu çözmüyor. 29 yıldır İran’ın teröre, Hizbullah ve Hamas gibi grupları desteğini kesmeye çalışıyoruz. İran açıkça bu desteği kesmeyeceğini bildirdi... Tahran’ın teröre desteği zaman içinde azalıyor, artıyor, ancak devam ediyor. Amerika’nın kendisine sorması gereken: ‘Bu durumu kabul edecek miyiz?’ sorusudur.”

Ahmedinejad Tahran’da dün yaptığı konuşmada yerli yapım ilk uzay uydusunu gelecek yıl yörüngeye fırlatmayı planladıklarını açıkladı. İran ay başında bu amaçla bir roket denemesi yaptı. Batılı ülkeler ise roket denemesinin uzay çalışmalarından ziyade nükleer silah programına hizmet etmesinden kaygı duyuyor.

XS
SM
MD
LG