İran, Amerika’da 2008 başkanlık seçim kampanyasının en önemli tartışma konularından biri. Bu ülkenin nükleer programının yolaçtığı tehdit konusunda başkan adayları farklı yaklaşımlar öneriyor. Amerika’nın Sesi Televizyonu, adayların İran konusundaki görüşlerini derledi.
İran Cuumhurbaşkanı Ahmedinejad’ın New York’taki Columbia Üniversitesi’nde konuşma yapması, bazı Cumhuriyetçi Partili başkan aday adaylarını çileden çıkardı. Ahmedinejed’ın Birleşmiş Milletler tarafından Genel Kurul’da konuşma yapmak üzere davet edilmesine karşı çıkan tek adaysa, Massachusetts valisi Mitt Romney oldu.
Mitt Romeny şöyle konuştu: “Bir başka ulusun yokedilmesi çağrısında bulunan, Birleşmiş Milletler’in kararına rağmen bu soykırımı işlemesine yardımcı olabilecek nükleer silahlar üreten birini, dünya sahnesinin önüne getirip koymak, kabul edilemez bir durum.”
Romney, Ahmedinejad’ın soykırım çağrısında bulunduğu için yargılanmasını ve İran’a yönelik yaptırımların arttırılmasını istedi.
Cumhuriyetçi aday, New York eski Belediye Başkanı Rudy Giuliani, İran’ın bir nükleer güç olmasına izin verilmeyeceğinin kesin bir şekilde vurgulanması gerektiğini savunuyor. Giuliani İran’ı vazgeçirmek için küçük çaplı nükleer silah bile kullanılabileceğini söylüyor.
Giuliani şöyle konuştu: “İran nükleer bir tehdit. Nükleer başlıklı füze atabilecek bir tehdit. Ama tehdit olmasının esas nedeni, en büyük terör destekçisi devlet olması ve radyoaktif malzemeleri teröristlere verme tehlikesi bulunması.”
Diğer Cumhuriyetçi aday adayları da, Amerika’nın İran’ı nükleer silah geliştirmekten vazgeçirmek için askeri seçeneği gözardı etmemesi gerektiğini savunuyor.
Demokrat Partili aday adayları arasındaysa görüş ayrılığı daha fazla. Ama çoğu, önce diplomatik çabaların yoğunlaştırılmasını istiyor.
Senatör Barak Obama, Ahmedinejad’ın birçok açıklamasını iğrenç bulduğunu söylüyor; ancak Başkan seçilirse, ülkenin çıkarlarını korumak için Ahmedinejad’la görüşebileceğini söylüyor.
Obama şöyle konuştu: “Geçmişte Başkan Kennedy, ‘Korku yüzünden müzakereye oturmayın, ama müzakereden de korkmayın’ demişti. Görüşleri bizimkine ne kadar ters düşerse düşsün, bu görüşleri dikkate almamız, dünya kamuoyuna, Amerika’nın, Bush yönetiminin yıllardır sürdürdüğü başarısız diplomasiden uzaklaşacağı işaretini verecektir.”
Obama, bu görüşü yüzünden kendisi gibi Demokrat Partili olan rakibi Senatör Hillary Clinton’la tartışmaya girdi.
Temmuz ayındaki bir tartışmada Barak Obama, İran ve Kuzey Kore dahil tüm yabancı liderlerle önkoşulsuz görüşmek istediğini söylemişti.
Hillary Clinton, Obama’nın ifadelerini ‘sorumsuz ve çocukça’ bulduğunu söyledi. Clinton, propagandaya malzeme olmamak için her liderle önkoşulsuz görüşme yapmayacağını vurguladı.
Clinton şöyle konuştu: “Öncelikle Beyaz Saray adına temsilciler atayıp zemin yoklamayı tercih ederim. Amerika Başkanı’nın Fidel Castro’yla, Hugo Chavez’le, Kuzey Kore, İran ve Suriye liderleriyle en iyi stratejinin ne olacağını belirlemeden görüşmeye kalkması düşünülemez.”
Gerek Clinton, gerekse Obama, İran’ı nükleer silah geliştirmekten vazgeçirmek için askeri seçeneği de gözden çıkarmadıklarını söylüyor.