İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Amerika'nın Orta Doğu barış sürecine yeni bir açılım sağlamak amacıyla düzenleyeceği Annapolis toplantısından önce Ankara'da buluşuyor.
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün konuğu olarak Ankara'da temaslarda bulunacak iki lider, Filistin ekonomisine katkı sağlamak amacıyla Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) girişimiyle başlatılan Ankara Forumu Projesi'ni gözden geçirecekler.
İki liderin Ankara buluşması, 1991 Oslo görüşmelerinden bugüne ilk kez aynı çatı altında biraraya gelecek olmaları açısından da önem taşıyor. Peres ve Abbas, yarın TBMM'de milletvekillerine hitap edecek.
Ankara'nın ilk konuğu İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres oldu. Ankara'daki resmi temaslarına başlamadan önce Bilkent Üniversitesi'nde bir konferans veren Peres, Orta doğu'nun küçük olmakla birlikte çok karışık olduğunu, bu nedenle sorunların çözümünün de zor olduğunu belirterek, müzakere masasında bütün tarafları tatmin edecek bir çözüm bulunmasının zorluklarına değindi.
Peres, bölgede biri 'barış yanlısı' olan Türkiye, biri de 'terör kaynağı' İran olmak üzere iki farklı ekol bulunduğunu ifade ederek, İran'ın nükleer silahlarla emperyalist emellerini gerçekleştirmeyeceğini kaydetti. Peres, büyük bir kültür ve geçmişe sahip İran halkı ile Mahmud Ahmedinejad'ı birbirinden ayırmak gerektiğini de söyleyerek, Ahmedinejad yönetiminin kendi halkını da bastırdığını, kadınlara ve gençlere iyi davranmadığını öne sürdü.
Irak konusuna da değinen Peres, Türkiye'nin Irak'ın parçalanmasından duyduğu endişeyi bildiklerini söyleyerek, bu soruna en iyi çözümün üç bölgeli federal ya da konfederal bir Irak kurulması olduğu görüşünü dile getirdi. İsrail olarak, aynı Türkiye gibi Irak'ın parçalanmasını istemediklerini belirten Peres, bu açıdan Türkiye ile tutumlarının aynı olduğunu, bölünmenin ‘tehlikeli bir bomba’ olduğunu ve herşeyi yok edebileceğini kaydetti.
Amerika'nın bazı hatalarının olabileceğini ancak Amerika olmadan bütün dünyanın bir kaosa sürükleneceğini herkesin kabul etmesi gerektiğini belirten Peres, İsrail'in kurulduğundan beri çok fazla savaş yaşadığını ve eğer bir savaş kaybederlerse hayatlarını da kaybedeceklerini belirtti.
Filistin'e katkı Peres ve Abbas'ın Ankara'da buluşmalarının nedeni, bir buçuk yıl önce TOBB girişimiyle başlatılan Ankara Forumu Projesi'nde son aşamaya gelinmiş olması. Ankara Forumu, Gazze'deki Erez Sanayi Bölgesi'nde yaklaşık 6 bin Filistinli'ye istihdam sağlanmasını öngörüyordu. Bu da, TOBB'un öncülüğünde ve İsrail Filistin sanayi odalarıyla birlikte kurulacak bir şirkete Erez Sanayi Bölgesi'nin işletmesini devretmekle olacaktı.
Ancak, Gazze'deki çatışmalar dinmeyip bölgede istikrar tam olarak sağlanamadığı için proje Batı Şeria'ya kaydırıldı. Erez'deki tüm işlemler Batı Şeria'daki yeni bir bölge için de geçerli olacak.
Kritik temas Peres ve Abbas'ın Ankara'da buluşuyor olması hem bölge ülkeleri hem de Avrupa ve Amerika için 'kritik önem' taşıyor. Amerika'nın bu ay sonunda ya da Aralık başında Orta Doğu barışına yeni bir açılım getireceği hesabıyla Annapolis'te düzenleyeceği Orta Doğu Konferansı öncesi, Ankara'nın konuğu olan Peres ve Abbas, barış süreciyle ilgili son pozisyonlarını Ankara ile paylaşacak.
Tüm Orta Doğu'nun yanısıra Amerika ve Avrupa'nın da dikkatinin Annapolis'te gerçekleşecek konferansa çevrildiğini belirten Türk diplomatik kaynaklar, konferans öncesi Peres ve Abbas'ın Ankara'da vereceği mesajların önemine dikkat çekiyor. Bush yönetiminin Orta Doğu barışı için yeni bir fırsat penceresi yaratmaya çalıştığını belirten aynı kaynaklar, hem Peres'in hem de Abbas'ın 'başarıya ihtiyacı' olduğuna, bu yüzden de Annapolis fırsatını kaçırmamaları gerektiğine vurgu yapıyor. Diplomatik kaynaklara göre; eğer Peres ve Abbas, çözüm yolunda iradelerini ortaya koyarlarsa, Türkiye dahil tüm bölge ülkelerini memnun edecek.
Öte yandan Amerika, Türkiye'den taraflar arasında 'uzlaştırıcı rol' oynamasını istiyor. Türk diplomatik kaynaklar, Annapolis konferansına katılmakta tereddütlü davranan Suriye'ye de Ankara'nın 'mutlaka katılın' yönünde telkinde bulunduğunu belirtiyor. Ankara'ya gelen bilgilere göre kritik Annapolis Konferansı'nda Kudüs'ün statüsü, mültecilerin dönüşü, sınırlar ve iki devletli çözüm temelinde Filistin Devleti'nin kurulmasıyle ilgili tartışmalar müzakereye konu olacak.
