Siyasi partiler arasındaki yarışın gün geçtikçe hız kazandığı Türkiye’de, milletvekili erken genel seçimine tam 10 gün kaldı. 22 Temmuz’da yapılacak seçime 14 siyasi parti katılacak. 700’ü bağımsız, toplam 7 bin 395 milletvekili adayının yarışacağı seçimde, 42 milyon 533 bin 41 seçmenin oy kullanması bekleniyor.
Anayasa Mahkemesi’nin cumhurbaşkanını halkın seçmesini de öngören anayasa değişikliği paketinin referanduma götürülmesinin yolunu açan kararının ardından seçim meydanlarında, 22 Temmuz’daki seçim sonucuna göre oluşacak yeni parlamentonun cumhurbaşkanını seçip seçemeyeceği tartışılıyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Tayip Erdoğan, bu konuda son bir yıl içinde izlediği politikadan farklı bir mesaj verdi. Erdoğan, muhalefete birden fazla aday ismi önerip uzlaşma arayabileceğini duyurdu. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Deniz Baykal da, bunun üzerine uzlaşma sağlanmasına katkıda bulunacaklarını söylerken, AKP’den ‘dayatma içinde’ olmamasını beklediklerini kaydetti. Baykal’ın bu süreçte uzlaşmanın sağlanabilmesi için ortaya attığı “Meclis dışından bir isimde uzlaşalım” önerisi tartışmaları alevlendirdi. Erdoğan, bu öneri karşısında meclis dışından bir isme sıcak bakmayacaklarını kesin bir dille ilan edip, cumhurbaşkanını halkın seçmesi anlayışına geri döndü.
Cumhurbaşkanlığı tartışmalarına “Uzlaşmaya hazırız” biçiminde genel ifadeyle yaklaşan Milliyetçi Hareket Partisi, terörle mücadele politikalarını eleştirerek AKP’ye yüklenmeyi sürdürüyor. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Başbakan Erdoğan’ı bu kez de ‘en büyük siyasi terörist’ ilan etti. Demokrat Parti (DP) Genel Başkanı Mehmet Ağar ise partisinin baraj sorunu yaşamaması için tabanına moral aşılamaya çalışıyor. Ağar, kendi partisi dahil üç partinin yüzde 10 barajını aşacağını belirtirken, DP’nin 22 Temuz’da ‘tarihin en önemli sonucunu alacağı’ iddiasını ortaya attı.
Referandum değerlendirmesi
Öte yandan Başbakan Erdoğan’ın, 21 Ekim’de cumhurbaşkanını halkın seçmesini öngören anayasa değişikliği için yapılacak referandumu öne çekip cumhurbaşkanını halka seçtirmesi çabası da Ankara’da tartışma konusu. Erdoğan’ın bunu yapabilmesi için 22 Temmuz seçimleri ile oluşacak parlamentoda, referandum süresini kısaltacak yasayı ikinci kez çıkarması ve muhalefetin bir ay içerisinde cumhurbaşkanını seçme hamlesini aşması gerekiyor.
Referandum süresini kısaltan yasa, cumhurbaşkanı tarafından veto edilmiş, AKP de bu yasayı seçim öncesi ikinci kez parlamentodan geçirme anlayışını paylaşmamıştı. Ayrıca Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçimini halka havale etme çabası ve bu amaçla referandumu öne çekme planının Anayasa’daki “seçim yasalarında seçimlere bir yıl kala yapılan değişiklikler, ilk genel seçimde uygulanmaz” hükmüne takılması da olası. Çünkü hukukçular, referandum yasasını da seçim yasası olarak değerlendiriyor. Nitekim, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de, bu duruma dikkat çekmişti. Bu engel aşılamazsa referandumun 21 Ekim’den önceye çekilmesi mümkün olamayacak. Parlamento da, 21 Ekim referandumu ve sonrasındaki cumhurbaşkanlığı seçimini beklemeyip, cumhurbaşkanını seçimi sürecini işletebilir. Bu durumda da cumhurbaşkanının bir ay içerisinde seçilmesi zorunlu hale gelecek. Eğer bu süreçte uzlaşma ile bir cumhurbaşkanı seçilemezse ‘derhal’ seçime gitmek kaçınılmaz olacak. Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra cumhurbaşkanı seçebilmek için parlamentoda ilk iki tur oylamada 367 milletvekilinin hazır bulunması zorunlu.
Anayasa Mahkemesi’nin cumhurbaşkanını halkın seçmesini de öngören anayasa değişikliği paketinin referanduma götürülmesinin yolunu açan kararının ardından seçim meydanlarında, 22 Temmuz’daki seçim sonucuna göre oluşacak yeni parlamentonun cumhurbaşkanını seçip seçemeyeceği tartışılıyor.
Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı ve Başbakan Tayip Erdoğan, bu konuda son bir yıl içinde izlediği politikadan farklı bir mesaj verdi. Erdoğan, muhalefete birden fazla aday ismi önerip uzlaşma arayabileceğini duyurdu. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Deniz Baykal da, bunun üzerine uzlaşma sağlanmasına katkıda bulunacaklarını söylerken, AKP’den ‘dayatma içinde’ olmamasını beklediklerini kaydetti. Baykal’ın bu süreçte uzlaşmanın sağlanabilmesi için ortaya attığı “Meclis dışından bir isimde uzlaşalım” önerisi tartışmaları alevlendirdi. Erdoğan, bu öneri karşısında meclis dışından bir isme sıcak bakmayacaklarını kesin bir dille ilan edip, cumhurbaşkanını halkın seçmesi anlayışına geri döndü.
Cumhurbaşkanlığı tartışmalarına “Uzlaşmaya hazırız” biçiminde genel ifadeyle yaklaşan Milliyetçi Hareket Partisi, terörle mücadele politikalarını eleştirerek AKP’ye yüklenmeyi sürdürüyor. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Başbakan Erdoğan’ı bu kez de ‘en büyük siyasi terörist’ ilan etti. Demokrat Parti (DP) Genel Başkanı Mehmet Ağar ise partisinin baraj sorunu yaşamaması için tabanına moral aşılamaya çalışıyor. Ağar, kendi partisi dahil üç partinin yüzde 10 barajını aşacağını belirtirken, DP’nin 22 Temuz’da ‘tarihin en önemli sonucunu alacağı’ iddiasını ortaya attı.
Referandum değerlendirmesi
Öte yandan Başbakan Erdoğan’ın, 21 Ekim’de cumhurbaşkanını halkın seçmesini öngören anayasa değişikliği için yapılacak referandumu öne çekip cumhurbaşkanını halka seçtirmesi çabası da Ankara’da tartışma konusu. Erdoğan’ın bunu yapabilmesi için 22 Temmuz seçimleri ile oluşacak parlamentoda, referandum süresini kısaltacak yasayı ikinci kez çıkarması ve muhalefetin bir ay içerisinde cumhurbaşkanını seçme hamlesini aşması gerekiyor.
Referandum süresini kısaltan yasa, cumhurbaşkanı tarafından veto edilmiş, AKP de bu yasayı seçim öncesi ikinci kez parlamentodan geçirme anlayışını paylaşmamıştı. Ayrıca Erdoğan’ın cumhurbaşkanı seçimini halka havale etme çabası ve bu amaçla referandumu öne çekme planının Anayasa’daki “seçim yasalarında seçimlere bir yıl kala yapılan değişiklikler, ilk genel seçimde uygulanmaz” hükmüne takılması da olası. Çünkü hukukçular, referandum yasasını da seçim yasası olarak değerlendiriyor. Nitekim, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer de, bu duruma dikkat çekmişti. Bu engel aşılamazsa referandumun 21 Ekim’den önceye çekilmesi mümkün olamayacak. Parlamento da, 21 Ekim referandumu ve sonrasındaki cumhurbaşkanlığı seçimini beklemeyip, cumhurbaşkanını seçimi sürecini işletebilir. Bu durumda da cumhurbaşkanının bir ay içerisinde seçilmesi zorunlu hale gelecek. Eğer bu süreçte uzlaşma ile bir cumhurbaşkanı seçilemezse ‘derhal’ seçime gitmek kaçınılmaz olacak. Anayasa Mahkemesi’nin kararından sonra cumhurbaşkanı seçebilmek için parlamentoda ilk iki tur oylamada 367 milletvekilinin hazır bulunması zorunlu.