Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Örgütü’nün 15. yıl zirvesi, Karadeniz’e komşu ülkelerin liderlerini İstanbul’da buluşturdu. KEİ’ye üye ve gözlemci ülkeler, enerji kaynakları ve piyasalarına adil erişimin güvence altına alınması için AB ve diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapma kararı aldılar.
Rusya, Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan, Slovakya, Romanya, Azerbaycan, Ukrayna, Gürcistan ve Ermenistan’ın katıldığı zirvede, Ermenistan dışındaki tüm ülkeler devlet başkanı ve dışişleri bakanı ile yeraldı. Ermenistan ise dışişleri bakanı düzeyinde temsil edildi.
KEİ’de, Amerika ve AB de gözlemci olarak bulundu. KEİ zirvesi için Birleşmiş Milletler, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT,) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD,) Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü başta olmak üzere çok sayıda uluslararası kuruluşun temsilcisi de İstanbul’a geldi.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in evsahipliğinde gerçekleşen KEİ zirvesinde ‘Yeni ufuklara yelken açmak’ teması işlendi.
Zirve kapsamında Cumhurbaşkanı Sezer, Başbakan Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, çok sayıda ikili görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmeler arasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Sezer ve Erdoğan’ın ayrı ayrı yaptıkları görüşmelerin yanısıra Başbakan Erdoğan’ın Yunanistan Başbakanı Kostas Karamanlis ve Dışişleri Bakanı Gül’ün Ermenistan Dışişleri Bakanı Vartan Oskanyan ile yaptığı görüşmeler dikkat çekti.
Putin: Karadeniz Açık Enerji Pazarı
Rusya Devlet Başkanı Putin, KEİ’de yaptığı konuşmada Karadeniz, Hazar ve Doğu Avrupa’da yapılması planlanan projelerin iyi hesaplanması gerektiğini, aksi takdirde iyi niyetli girişimlerden öteye gidemeyeceklerini söyledi. Putin, Rusya’nın Karadeniz’i bir ‘enerji halkası’ haline getirecek projelere destek olmaya devam edeceğini belirterek, Karadeniz’in açık enerji pazarı olmasına destek vereceklerini dile getirdi. Putin, Rusya’nın enerji güvenliği ve arz kaynaklarının çeşitlendirilmesine de destek olacağını vurguladı.
Oskanyan: Sınır Açılsın
Ermenistan Dışişleri Bakanı Oskanyan, Dışişleri Bakanı Gül ile yaptığı görüşmenin ardından açıklamalarda bulundu. Avrupa’daki tek kapalı sınırın Türkiye ile Ermenistan arasında bulunduğundan ve Türkiye’nin sınır açma konusunda ilerleme kaydetmediğinden yakınan Oskanyan, 22 Temmuz seçimlerinden sonra oluşacak yeni hükümetin bu konuda açılım yapmasını umduğunu dile getirdi.
Karamanlis’ten AB Desteği
Erdoğan-Karamanlis görüşmesinden ise Türkiye ile Yunanistan’ın Kıbrıs dahil her türlü ikili konuda işbirliğini güçlendirmesi kararı çıktı. Görüşme sonrası açıklama yapan Başbakan Erdoğan, Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerinde 2 yeni başlığın daha açılmasına Yunanistan’ın da destek verdiğini söyledi. Yunanistan Başbakanı Karamanlis de, uluslararası hukuka uygun olmayan veya gerilimlere neden olabilecek faaliyetlerden kaçınma konusunda Erdoğan ile mutabakata vardıklarını söyledi. Karamanlis, Türkiye gibi kendilerinin de Kıbrıs’ta ‘kalıcı ve adil’ bir çözüm istediklerini dile getirdi.
Zirve Bildirgesi
Zirve sonrasında üzerinde anlaşılan 23 maddelik sonuç bildirgesini Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer özetledi. Bildirgenin KEİ’nin geleceği için ‘siyasal yönerge’ niteliğinde olduğunu belirten Sezer, Türkiye’nin KEİ’nin canlılık kazanması için özel çaba sarfedeceğini söyledi. Bildirgeye göre, KEİ’ye üye ve gözlemci ülkeler, enerji kaynakları ve piyasalarına adil erişimin güvence altına alınması için AB ve diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapma kararı aldı. Sonuç bildirgesinde ‘çevrenin korunması, ticaret, terörle mücadele, turizm, ulaştırma, enerji ve telekomünikasyon alanlarında işbirliğini derinleştirme’ ve bu alanlardan enerji, ticaret ve ulaştırmaya öncelik verme kararı alındığı açıklandı.
Bildirgede Karadeniz bölgesinin elektrik enerjisi dahil, enerji kaynakları ve Avrupa’ya giden petrol ve doğalgaz boru hatları için önemli bir transit koridor olduğuna dikkat çekildi.