Erişilebilirlik

Suriye Hariri Mahkemesi Kararını Eleştirdi


Suriye’de devletin kontrolü altındaki basın organları, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Hariri suikastı için uluslararası mahkeme kararını eleştirdi. Şam hükümeti, suikasttan sorumlu tutulan Suriyelilerin asla mahkemeye teslim edilmeyeceğini söylüyor. Mahkemenin kurulması Lübnan’da da değişik tepkilere yolaçtı. Örneğin Şii Hizbullah grubu, kararı Lübnan’ın içişlerine müdahale olarak değerlendirdi.

Lübnan eski Başbakanı Refik Hariri, 2005 yılında Beyrut’ta bir bombalı suikast sonucu öldürülmüştü.

Refik Hariri’nin oğlu Saad, Güvenlik Konseyi’nin kararını ‘adaletin zaferi’ olarak niteledi. Ancak muhalefetin en büyük temsilcilerinden Hizbullah, yayınladığı açıklamada Birleşmiş Milletler kararını, “Lübnan’ın egemenliğinin ihlali ve içişlerine sert müdahale” diye niteledi.

Suriye’nin devlet kontrolündeki gazeteleri, Güvenlik Konseyi kararının, kendilerinden intikam almayı amaçlayan bir “Amerikan-İsrail” ortak komplosu olduğunu iddia etti. Birleşmiş Milletler savcısının yaptığı ilk inceleme, Hariri suikastında Suriye’nin parmağı olduğunu ortaya çıkarmıştı. Suriye o tarihte, vatandaşlarının yabancı mahkemelerde yargılanmasına izin vermeyeceğini açıklamıştı.

Ancak Güvenlik Konseyi’nin oylamasından sonra, Şam hükümeti itirazlarını, kendi çıkarlarından çok Lübnan’ın çıkarlarıyla bağdaştırmaya dikkat etti. Beyrut Amerikan Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü Sami Barudi, Suriye’nin Birleşmiş Milletler kararına tepkisinin, uzun vadeli pazarlık taktiğinin bir parçası olduğunu düşünüyor:

Sami Barudi, Suriye’nin herşeyi topyekün reddetmesi durumunda uluslararası toplumun diğer üyeleri ve Arap ülkeleriyle de arasını bozabileceğini söylüyor ve Şam hükümetinin böylesi bir adım atmaya henüz hazır olmadığını sözlerine ekliyor.

Hariri’yle birlikte 21 kişinin daha ölümüne yol açan saldırının sorumluların uluslararası mahkemede yargılanması konusu, Lübnan’da bölünmelere yol açtı. Başbakan mahkemeye destek verirken, cumhurbaşkanı karşı çıkıyor. Parlamentoda çoğunluğu ellerinde tutan Suriye karşıtı partiler kararı desteklerken, kendilerini Suriye yanlısı gösteren muhalefet partileri, uluslararası mahkemeye karşı çıkıyor.

Suriye yanlısı Şii Parlamento Başkanı Nebih Berri, mahkemeyle ilgili oylama yapılmasını önlemek amacıyla, aylardır meclisi toplamayı reddetmişti. Lübnan’daki Birleşmiş Milletler birliklerinin uzun süre sözcülüğünü yapan Timur Göksel, böylesine bir siyasi tıkanıklık içinde, Güvenlik Konseyi’nin çaresiz kalarak hukuki bağlayıcılığa sahip karar çıkardığını belirtiyor:

Timur Göksel, Lübnan’da adalet sorununun kişiselleştirildiğine dikkat çekiyor ve bunun son derece tehlikeli olduğunu vurguluyor. Göksel’in söylediğine göre, Lübnan’da adalet devletin, ülkenin işi olmaktan çıkıp siyasi grupların eline geçmiş bulunuyor ve birçok farklı siyasi grup adalet konusunda sorunlara yol açabilecek bir çekişme içine girmiş bulunuyor.

Lübnanlı muhalefet liderleri, itirazlarını, mahkemenin kuruluş biçimine dayandırmaya özen gösteriyor. Ancak aylar süren tartışmalara rağmen bir uzlaşmaya varabilmiş de değiller. Timur Göksel, muhalefet liderlerinin, mahkemenin Lübnanlılara dışarıdan baskıyla kabul ettirilmesine karşı çıktığını kaydediyor:

Göksel’in örneğin Hizbulah’ın, Hariri mahkemesinin kendileri aleyhinde bir araç olarak kullanılmasından kaygılandığını söylüyor. Hariri suikastı zanlılarını yargılayacak olan mahkeme faaliyetlerine bir yıldan önce başlamayacak.

Güvenlik Konseyi üyelerinden Amerika ve Fransa, mahkemenin kurulma kararını memnunlukla karşıladı. Aralarında Çin ve Rusya’nın da bulunduğu beş üyenin çekimser oy kullanması, Güvenlik Konseyi içinde görüş ayrılığı olup olmadığı sorusunu akla getirdi.

Mahkemenin Lübnan dışında bir ülkede kurulması bekleniyor. Bir Orta Doğu ülkesi için ilk kez böyle bir mahkeme kurulmuş olacak. Benzer mahkemeler daha önce eski Yugoslavya, Ruanda ve Sierra Leone’deki savaş suçlularını yargılamak için kuruldu. Bu mahkemelere ev sahipliği yapan Hollanda, Hariri mahkemesine ev sahipliği yapmaya pek heves duymadığını açıkladı.

XS
SM
MD
LG