Erişilebilirlik

'BM yaptırımları İran'ı Caydıramaz'


Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi haftasonunda İran'a nükleer programı dolayısıyla yaptırım kararı alırken, İranlı liderler kararı kınadı ve nükleer programlarına hız vereceklerini söyledi. Güvenlik Konseyi’nin kararı, sadece BM ile Tahran yönetimi arasında değil, örgüt içinde de tartışma yarattı.

Geride bıraktığımız haftasonunda BM Güvenlik Konseyi, İran'a nükleer programından dolayı yaptırım kararı aldı. Karar, Tahran yönetiminin nükleer faaliyetlerine katkıda bulunacak her türlü malzeme, teknoloji ve finansmanın sağlanmasının yasaklanmasını ayrıca nükleer programla ilişkisi olduğu saptanan 11 şirketin ve 12 kişinin malvarlıklarının dondurulmasını öngörüyor.

İngiltere, Fransa ve Almanya tarafından hazırlanan karar tasarısı, konseyde yapılan oturumda, Güvenlik Konseyi’nin 15 üyesinin tamamının oyuyla kabul edildi, edilmesine ancak bu karar BM içinde bile tartışma yarattı. Zira birçok siyasi gözlemci, tasarının fazlasıyla yumuşatıldığı görüşünü paylaşıyor.

Rusya uzun zamandır yaptırımların çok sert olduğunu savunuyordu ve girişimleri sonucu bazı maddeleri hafifletmeyi başardı. Örneğin, İran’ın nükleer programıyla ilişkisi olan kişilere seyahat yasağının getirilip getirilmeyeceğine devletler karar verecek. Amerikan siyasetinde etkin bir yeri olan Dış İlişkiler Konseyi adlı düşünce kuruluşundan Lee Feinstein BM kararını şu şekilde değerlendirdi:

“Güvenlik Konseyi’nin bir yaptırım kararı alması, hiçbir karar almamasından daha iyi” diyen Feinstein, ancak kararın ne tasarıyı hazırlayan Avrupa ülkelerini ne de Amerika’yı memnun ettiğini belirtti. Nitekim Amerika Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada yaptırım kararının yetersiz olduğunu ve Birleşmiş Milletlerin daha katı bir tutum sergilemesi gerektiğini vurgulamıştı.

“Bence BM’de bundan daha fazla ileriye gitmek çok çok zor olacaktır” diyen Feinstein, birçok siyasi gözlemcinin BM kararının İran’a yanlış mesaj gönderdiğini düşündüğünü söyledi. Amerika ile AB’nin ortak hareketinin Güvenlik Konseyi kararından daha etkili olacağını belirten Feinstein, özellikle seyahat yasağının devletlerin kontrolüne bırakılmasının yanlış olduğunu vurguladı. Feinstein, Güvenlik Konseyi’nin etkisiz kalması durumundaysa Amerika ile Avrupa Birliği’nin ortak başka girişiminin beklenebileceğini belirtti.

Feinstein, “Amerika ile AB’nin konuyla ilgili ortak hareketi oldukça umut verici. Washington ve Brüksel’in, Güvenlik Konseyi’nde çok daha hızlı ve etkin kararlar alabiliyor” dedi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, yaptırım kararıyla, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya almasını ve nükleer programıyla ilgili müzakerelere yeniden başlamasını sağlamaya çalışıyor.

Karar metninde, Tahran’ın uluslararası toplumun taleplerini yerine getirmemesi durumunda daha fazla yaptırım uygulanabileceği belirtiliyor; ancak birçok siyasi gözlemci bunun BM çerçevesinde yapılmasının mümkün olmadığı görüşünü taşıyor.

XS
SM
MD
LG