Amerika – Azerbaycan Ticaret Odası tarafından Washington’da düzenlenen konferansta, enerji ve güvenlik alanlarında ikili ilişkiler ele alındı.
Konferansta, Türkiye’yi de yakından ilgilendiren, Hazar Denizindeki doğal gaz kaynaklarının batı piyasalarına taşınmasının önemi vurgulandı. Konferansı Barış Ornarlı izledi.
Amerika Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Atina’da Yunanistan Dışişleri Bakanı Dora Bakoyannis’le görüşmesinden sonra yaptığı açıklamada Rusya’nın doğal gaz alanında tekelleşmesine izin verilmemesini istedi. Washington, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattına paralel bir doğal gaz boru hattının inşa edilmesini ve bu hattın Türkiye – Yunanistan hattına bağlanarak, doğal gazın Avrupa piyasalarına ulaşmasını istiyor. Amaç, Avrupa ülkelerinin şu anda büyük ölçüde bağımlı olduğu Rus doğal gazına alternatif bulmak... Bu doğrultuda, önce Hazar Denizindeki doğal gazı; ileride de Kazakistan ve Türkmenistan doğal gazını Avrupa’ya taşmayı öngören projeler üzerinde çalışılıyor. Moskova ise, Avrupalıların Rus doğal gazına alternatif aramasından memnun değil. Geçtiğimiz günlerde Rus Gazprom şirketinin başkan yardımcısı Alexander Medvedev, Avrupalıların rakip üreticilere yönelmesi durumunda, Rus kaynaklarını Asya piyasalarına yönelteceği tehdidinde bulundu. Moskova’nın Ocak ayında Ukrayna’ya gaz sevkıyatını geçici bir süre kesmesi, Rusya’ya bağımlı kalmak konusundaki kaygıları arttırmış bulunuyor. Bu nedenle Amerika-Azerbaycan Ticaret Odasının Washington’da düzenlediği konferansta da bu konular ele alındı.
Konferansı açan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Azerbaycan’ın sadece enerji üreten bir ülke olmayacağını; aynı zamanda transit ülke olacağını dile getirdi.
Avrupa ve Avrasya’dan Sorumlu Dışişleri eski Bakan Yardımcılarından Büyükelçi Elizabeth Jones, Rusya’nın enerji kaynaklarını siyasete alet ettiğini belirtti.
Büyükelçi Jones, işte bu nedenle Avrupa’nın enerji kaynaklarında çeşitliliğe gitmesinin son derece önemli olduğunu söyledi ve Avrupa Birliği’nin Türkiye-Yunanistan doğal gaz boru hattına destek vermesinin önemini vurguladı.
Avrupa piyasalarına doğal gazın taşınmasında ve Rus doğal gazına alternatif bulunmasında Türkiye’ye önemli rol düşüyor.
Konferansta söz alan Jamestown Vakfı uzmanlarından Vladimir Socor, Türkiye’nin transit ülke olacağını söyledi. Socor, yolsuzluklara karışmış siyasetçilerin imzaladığı doğal gaz antlaşmaları nedeniyle, Türk piyasalarında doğal gaz fazlası olduğunu hatırlattı; ve bu nedenle Türkiye’nin daha fazla doğal gaz tüketemeyeceğini ve transit bir ülke olabileceğini belirtti.
Socor bu doğrultuda, Amerika’nın ve Avrupa Birliği’nin Hazar Denizini aşacak boru hattı projelerine destek vermesini önerdi.
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in Washington temaslarını değerlendiren Dışişleri Bakan Yardımcılarından Matt Bryza, Azerbaycan – Amerika ilişkilerini üç temele dayandırdı.
Matt Bryza, ikili ilişkilerin, enerji ve güvenlik alanlarında işbirliği, demokratikleşme ve ekonomik reformun teşvik edilmesine dayandığını söyledi. Hazar Denizi ve ileride Türkmen ve Kazak doğal gazının Azerbaycan ve Türkiye üzerinden batı piyasalarına taşınmasının önemini vurgulayan Bryza, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in ziyaretinin şu açıdan önemli olduğunu söyledi: “Enerji alanındaki işbirliği, yakında, stratejik hedefler doğrultusunda daha da genişleyecek...”
Ancak, Bryza, Azerbaycan seçimlerinin uluslararası standartlarda olmadığını yineledi, ve demokratikleşme alanında ilerlemek gerektiğinin altını çizdi.
Azerbaycan Amerika Ticaret Odasının Konferansında söz alan Orta Asya - Kafkaslar Enstitüsü Araştırma Direktörü Svante Cornell, Hazar’ın batı kıyılarındaki enerji kaynaklarının, Avrupa’nın şebekelerine bağlandığını ve doğusundaki kaynakların da batı piyasalarına ulaşmasının mümkün olduğunu kaydetti.
Yapılan konuşmalarda ham petrol fiyatlarının 75 dolarla rekor kırdığı bir dönemde, Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattı vasıtasıyla, Azeri petrolünün dünya piyasalarına taşınmasının, arzın artlması açısından önemi vurgulandı...
Konferansta söz alan Amerikalı Senatör Sam Brownback, sermayenin, barış içinde ve istikrarlı bölgeleri tercih ettiğini hatırlatarak, Dağlık Karabağ sorununun bir an önce çözümlenmesini istedi.
Senatör Brownback, Bush yönetiminin, Azerbaycan’la Ermenistan arasında arabuluculuk yapmasını istedi.
