Erişilebilirlik

Bellini Sergisi Boston'da Büyük İlgi Topladı


Boston’daki Isabella Gardner Müzesi’ne girdiğinizde, kendinizi Venedik’te sanıyorsunuz… 15’inci yüzyılda Venedik saraylarının dış cephesinden esinlenerek inşa edilen avluda, her motif, müzenin kurucusu tarafından tek tek yerleştirilmiş.

Tarih kitaplarından çıkmış gibi duran müzedeki eşsiz sergilerden biri de “Gentile Bellini and the East”. 15’inci yüzyılda, Osmanlılarla Venedikliler, 16 yıl süren bir savaş sonunda barış anlaşması imzalamış; ve Fatih Sultan Mehmet bu anlaşma çerçevesinde, Venedikli bir ressamın Topkapı Sarayı’na gelerek portresini çizmesini istemiş. 1479 yılının Kasım ayında İstanbul’a giden Gentile Bellini’den, padişahın portresini yapmadan önce, sıradan Osmanlıların resmini ve kendi resmini çizmesi istenmiş.

Mürekkepli kalemle çizilen resimlerde, geleneksel kıyafetlerle şapkalar dikkati çekiyor. Bellini, çizimlerinde yaptığı hafif oynamalarla çizdiği kişilerin giysileri hakkında da ipucu vermeye çalışmış... Bir yeniçeri resminde de Bellini, askerin uzun şapkasına, ok ve yayına ağırlık vermiş. Bunun, bir yeniçeriyi gösteren en eski resimlerden biri olduğu tahmin ediliyor. Gentile Bellini’nin İstanbul’da yaptığı resimlerden biri de, Osmanlı İmparatorluğu’nda üst düzey görevlere getirilen devşirmelerden birine ait...

Sergiyi düzenleyen Alan Chung’un dikkatini çeken bir unsur, devşirmenin önündeki boş sayfa...

Chung, " Öğrenci, henüz yazmaya ya da çizmeye başlamamış. Bence bu, sanatçının, bir esere başladığı an olarak yorumlanabileceği gibi, doğuyla batı arasındaki yakınlaşmanın başlangıcını da simgeleyebilir... Bu resimde ayrıca diğerlerinden farklı olarak kağıda çerçeve çizilmiş ve Farsça tarih atılmış ... " şeklinde konuşuyor. Resim için İtalyan değil Türk kağıdı kullanılmış olması ve renklere yer verilmesi, bunu, diğerlerinden ayıran özellikler... 15’inci yüzyılda İtalya’da da renkli çizimlere ender rastlanması nedeniyle, bu resmin, Fatih Sultan Mehmet’e sunulmak üzere çizilmiş özel bir hediye olduğu tahmin ediliyor.

1460’larda Floransa’da yapılan bir metal baskısında, Fatih Sultan Mehmet protreleniyor... İtalyanlar, batıya karşı bir tehlike olarak gördükleri Fatih Sultan Mehmet’e, İstanbul’un fethinden sonra Akdeniz’de yeni bir güç haline geldiği için aynı zamanda büyük saygı besliyordu. İstanbul’u ziyaret eden İtalyan diplomatlar, Fatih’in burnunun yapısını, soluk tenini ve kilosunu anlatırmış. El Gran Turco, yani Büyük Türk yazılı, tamamen tahminlere dayanarak yapılmış bu resimde, sultanın yüzündeki sert ve gururlu ifadeyle başındaki gösterişli şapka göze çarpıyor. 1481 yılının Şubat ayında, Fatih Sultan Mehmet’in ölümünden birkaç ay önce İstanbul’dan ayrılan İtalyan ressamın, o dönemden kalma en önemli eseri, kuşkusuz Fatih Sultan Mehmet’in portresi...

Isabella Gardner Müzesi yetkilisi Alan Chong’a göre, batı sanatlarına olan ilgisiyle tanınan Fatih Sultan Mehmed’in, İtalya’dan bir ressam istemesi diplomasinin değişik bir örneği...

" 25 Kasım 1480 tarihli bu portrede, arka planda, dönemin Venedik kiliselerinde görülen klasik bir kemer var. Portenin yapılışı bile Doğu ile Batının bir araya gelişini gösteriyor. Bir başka ilginç tarafı da, üst köşelerde bulunan taçlar... O zamanlarda Osmanlı imparatorluğu varlığını kanıtlamış ve yayılmaya başlamıştı. Bazıları, bu taçların, imparatorluğun 3 köşesini temsil ettiğini savunuyor. "

Fatih Sultan Mehmet’in sanata olan ilgisi, İranlı şairlerin mısralarından, İtalyan ve Yunan mimarisine kadar uzanıyordu. Kendi resmini taşıyan bu madalyonlar da Gentile Bellini tarafından yapılmış... Sergideki bir diğer eser de İstanbul haritası... Baskı yoluyla yapılan bu resim de, yine bir İtalyan’a ait. Chung’a göre bu harita, Fatih Sultan Mehmet döneminde İstanbul’daki değişimi gösteriyor...

İstanbul’a gelen sanatçıların sayısı, her padişahın döneminde farklı olmuş... Alan Chung şöyle konuşuyor:

" Örneğin Fatih Sultan Mehmet, batı sanatlarıyla çok ilgili olduğu için birçok sanatçıyı İstanbul’a davet ediyor. Oğlu İkinci Beyazıt ise, batı sanatından hiç hoşlanmadığı için, hemen hemen bütün İtalyan ressamlar İstanbul’u terk ediyor. Beyazıt’ın oğlu İkinci Selim zamanında ise, yine bir artış söz konusu ve bu artış Kanuni Sultan Süleyman zamanında da devam ediyor... "

Alan Chung, Fatih Sultan Mehmet’in sanata karşı olan ilgisine hayran. Bunun nedenini şöyle açıklıyor:

" Günümüz devlet başkanlarının resmi ya da şiiri bu kadar sevdiğini düşünebiliyor musunuz? Kültürel ve sanatsal alışverişler, o zamanlarda ülkeler arasındaki ilişkilerin önemli bir parçasıydı. Bence bu, günümüz liderleri için bir ders olmalı... "

Bellini sergisiyle ilgili haberi yukarıdaki linke tıklayarak izleyebilirsiniz...


XS
SM
MD
LG