Amerika Dışişleri Bakanlığı, bu yılki insan hakları raporunu yayınladı. Rapor, Kuzey Kore’yi vatandaşlarına uyguladığı baskıdan, İran’ı gittikçe artan insan hakları ihlallerinden, Burma’yı ise demokrasi vaatlerini yerine getirmediği için eleştiriyor.
Raporda Afrika ülkesi Zimbabve’de temel özgürlüklerin sürekli ihlal edildiğine ve Küba’daki Komünist rejimin, sosyal yaşamı her anlamda kısıtladığına dikkat çekiliyor. Beyaz Rusya ve Çin de, raporun eleştirdiği ülkeler arasında yer alıyor.
Rapor 2005 yılında Sudan’ın Darfur bölgesinde ve Kral Gyanendra’nın darbe yaparak seçilmiş hükümeti devirdiği Nepal’de yoğun insan hakları ihlalleri yaşandığını yazıyor.
İnsan hakları ve demokratik yönetimlerin birbirleriyle bağlantılı olduğunu kaydeden Amerika Dışişleri Bakanlığı raporu, son yıllarda demokratik yönetimlerin oluşup ihlallerin azaldığı Balkan ülkelerini örnek gösteriyor. Bununla birlikte yalnızca seçimlerin, insan hakları alanında ilerleme sağlamaya yetmeyeceği de vurgulanıyor.
Türkiye'de Bazı Alanlarda Sorunlar Var
Amerika Dışişleri Bakanlığı’nın bugün yayınlanan insan hakları raporunda, Türkiye’de bazı alanlarda ilerleme kaydedildiği bazılarında ciddi sorunların devam ettiği belirtiliyor.
Rapora göre sorunların başında ifade özgürlüğüyle ilgili kısıtlamalar geliyor. Bazı gazete, kitap ve dergilerin toplatıldığı ya da yasaklandığı; bazılarının kapatıldığı, bazı yayın organlarının ise basıldığı yazılı. Raporda, yargısız infaz olayları, kuşkulu ölümler ve faili meçhul saldırıların sürdüğü; işkence, kötü muamele, onur kırıcı ve küçük düşürücü davranışlara karşı yeterli önlemlerin alınmadığı ileri sürülüyor. Amerika Dışişleri Bakanlığı İnsan Hakları raporunda, gazeteciler, öğrenciler, siyasal parti üye ve yöneticileri, öğretmenler ve sendikacıların saldırılara hedef olduğu iddia ediliyor; güvenlik kuvvetleri toplu gösteri ve yürüyüşlerde aşırı güç kullanmakla suçlanıyor.
Toplantı ve gösteri özgürlüğünün sık sık ihlal edildiği; basın açıklaması, gösteri, yürüyüş, oturma eylemi, miting gibi meşru etkinliklere izin verilmediği ya da müdahale edildiği vurgulanıyor. Rapora göre Türkiye’de örgütlenme özgürlüğü de ihlal ediliyor. Raporda geçen yıl ülke genelinde birçok dernek, parti, vakıf ve örgütün basıldığı, birçoğu hakkında kapatılma davası açıldığı hatırlatılıyor.
2005 yılı raporunun 50 sayfalık Türkiye bölümünde, Türk Ceza Yasası’nın Türklük, Cumhuriyet ve Devletin temelleri ve kurumlarına hakaretle ilgili olan 301’inci maddesi eleştiriliyor, bu maddenin, gazeteciler, insan hakları savunucuları ve diğer sivil toplum üyelerini susturmak kullanıldığı ileri sürülüyor. Orhan Pamuk, Hrant Dink, Fatih Taş gibi yazar, gazeteci ve akademisyenlerin bu maddeden cezalandırıldığına dikkat çekiliyor.
Raporda kadın ve çocuklara yönelik şiddet eylemlerine de değiniliyor. Aile içi şiddet ve namus cinayetlerinin az da olsa devam ettiği; çocuk evliliği, çocuk işçiliği ve çocuk dilenciliği sorunlarının bir türlü çözülemediği belirtiliyor. Raporda, çocukların tehlikeli ya da eğitimlerine zarar verecek işlerde çalıştırılmalarının önlemesi isteniyor.
Amerika Dışişleri Bakanlığı’nın 1977 yılından beri her yıl yayınladığı İnsan Hakları Raporunda, müttefik olsun veya olmasın, dünya ülkelerindeki insan hakları uygulamaları tek tek ele alınıyor karnesi kötü olan ülkeler de uyarılıyor.