Erişilebilirlik

AİHM 'Köy Boşaltma' Davalarını Geri Çevirecek


Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, son dönemde Türkiye açısından sorun yaratan belli başlı unsurlar arasında yer alan boşaltılan köyler konusunda önemli bir tutum değişikliği içine girme aşamasında. Mahkeme, terörle mücadele kapsamında köyleri boşaltılmış kişilerin başvurularını Türkiye’ye geri yönlendirmeye hazırlanıyor. Bu yaklaşım hem Türkiye hem de AİHM açısından önemli sonuçlar doğuracak.

Mahkeme, Türkiye tarafından terörle mücadele kapsamında meydana gelen zararların karşılanması amacıyla oluşturulan tazminat mekanizmasını etkin bir iç hukuk yolu olarak görme kararı aldı. Bu konuda Türkiye’de yapılan yasal düzenlemeleri yeterli gören Mahkeme’nin aldığı bu karar çerçevesinde bundan sonra köy boşaltmayla ilişkili şikayetler öncelikle Türkiye’de oluşturulan mekanizmadan geçmek durumunda olacak. Şikayeti olanlar önce Türk makamları önünde tazminat talebinde bulunacaklar. Bu yapılmadan Strasbourg’a gelecek başvurular ise kabul edilmeyecek.

Bu konudaki pilot niteliğindeki bir başvurunun reddedilmesi Mahkeme’de karar bekleyen 1500 davanın işleme konulmadan Türkiye’ye geri gönderilmesine neden olacak. Bu davaların yaklaşık 8 bin kişiyi etkilemesi bekleniyor. Geri yönlendirme hem siyasi hem ekonomik anlamda önemli. Her şeyden önce ödenmesi gereken tazminatı, bölge şartlarını ve fiyatlarını bilen Türkiye belirleyecek. Bunun yanı sıra Mahkeme’nin verebileceği “değer aşan” kararların önüne geçilmiş olacak. Siyasi anlamda ise Türkiye, “önemli bir sorununu daha kendi sistemi içinde çözen bir ülke” konumuna gelecek. Ayrıca bu başvuruların AİHM kayıtlarına geçerek Türkiye’nin insan hakları sicilini olumsuz yönde etkilemesi de önlenecek.

Karar, dava yükünün ağırlığından şikayet eden AİHM açısından da önem taşıyor. Son dönemde bu alandaki davaların giderek arttığına dikkat çeken Mahkeme yetkilileri geri yönlendirmenin belli bir rahatlama yaratacağı görüşündeler.

Türkiye’de bugüne kadar yaklaşık 177 bin kişi, terörle mücadele kapsamında zarar gördüğü gerekçesiyle tazminat başvurusunda bulundu. Bu kişilerden 12 bini hakkında karar çıktı, diğer dosyalarsa işlem görmeyi bekliyor.

Ankara Karardan Memnun

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin köye dönüş davalarına ilişkin kararından memnun. Dışişleri Bakanı Abdullah Gül bu kararın, Türkiye’de iç hukukun yürüdüğünü göstermesi açısından çok önemli olduğunu söyledi.

Dışişleri Bakanı Abdullah Gül bu sabah Brezilya’ya hareketinden önce Esenboğa havaalanında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararını değerlendirdi.

Abdullah Gül, kararı olumlu bulduklarını söyledi. Gül ayrıca, “konuyla ilgili binlerce dava vardı. Bunlar Türkiye aleyhine sonuçlansaydı milyonlarca dolarlık tazminat ödeyecektik” dedi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin köye dönüş davalarına ilişkin kararının Türkiye’deki iç hukukun en iyi şekilde işlediğini ortaya koyduğunu da söyleyen Abdullah Gül, Türkiye’nin kendi vatandaşlarının haklarını ve hukukunu korumak durumunda olduğunu da ifade etti.

Türkiye’de, Dışişleri Bakanı Abdullah Gül’ün girişimiyle Güneydoğu ve Doğu Anadolu’da köylerinden göç ettirilen ya da etmek zorunda kalan insanların tazminat için başvurabilecekleri bir "Tazmin Komisyonu" oluşturulmuş ve 2004 yılının Temmuz ayında bu komisyon mekanizması uygulamaya konulmuştu. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde kurulan toplam 76 komisyona bugüne kadar 177 bin başvuru yapıldı ve bu başvurulardan 12 bini karara bağlandı.

Dışişleri Bakanı Abdullah Gül, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararına ilişkin görüşlerini, Brezilya’ya hareketinden önce açıkladı. Hükümetin 2006 yılını Latin Amerika yılı ilan etmesi kapsamında bu sabah Brezilya’ya giden Abdullah Gül yaptığı açıklamada, bu yıl Türkiye’nin Latin Amerika ülkeleriyle ilişkilerini daha da güçlendirmeyi hedeflediğini söyledi.Gül ayrıca, önümüzdeki dönem Arjantin ve Şili'yle de ortak çalışma grupları kurulacağını belirtti.

Abdullah Gül dört gün sürecek Brezilya temaslarında Cumhurbaşkanı Lula da Silva, Dışişleri Bakanı Amorim, Dış Ticaret Bakanı ve Temsilciler Meclisi Başkanı’yla görüşecek. Gül ayrıca, 20 Ocak tarihinde Sao Paulo’da Türkiye Fahri Başkonsolosluğu’nun açılışını yapacak. Dışişleri Bakanı Gül’ün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne daimi üye olmak isteyen Brezilya’da yetkililerle yapacağı görüşmelerde, Kıbrıs konusunda destek istemesi ve Irak’ta ortak yatırım imkanlarını gündeme getirmesi bekleniyor.
XS
SM
MD
LG