Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki tarama süreci bugün başladı. Süreçte Türk kanunlarının Avrupa Birliği mevzuatına uyumlu olup-olmadığı gözden geçirilecek. Bu çerçevede ilk olarak bilim ve araştırma konularına ağırlık veriliyor.
Türkiye, Avrupa Birliği’yle en az on yıl sürmesi öngörülen ve 35 başlıktan oluşan müzakere maratonuna bugün başladı. Gerilimi bol, inişli çıkışlı ve zorlu olmasına kesin gözüyle bakılan bu süreçte ilk adım “en kolay başlık” olarak nitelenen bilim ve araştırma alanında atıldı. Komisyon yetkilileriyle bir araya gelen Türk ve Hırvat tarama ekipleri Avrupa Birliği’nin bilim ve araştırma konusundaki uygulamaları ve Brüksel’in bu alanda adaylardan bekledikleri konusunda bilgilendirildiler.
Türkiye’den oldukça kalabalık bir heyetin katıldığı toplantıda Yüksek Öğretim Kurulu, Üniversitelerarası Kurul, Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBİTAK, Atom Enerjisi Kurumu, Sanayi Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı temsilcileri yer aldılar.
“Bilim ve araştırma” alanındaki müktesebatın iç hukuka aktarılmasına gerek olmaması bu başlığın diğerlerine göre daha “kolay” olarak algılanması sonucunu doğuruyor. Türkiye’nin uygulama kapasitesini, yasal düzenlemeleri etkili biçimde uygulayarak değil konuya ilişkin çerçeve programlara etkin katılarak kanıtlayacağı bu alanda halen eksikleri bulunuyor.
“Bilim ve araştırma” başlığı altında Avrupa Birliği’nin Türkiye’den en önemli beklentisini bu alanda ilerleme kaydetmek ve araştırmaları desteklemek için yaratılan 6. Çerçeve Programı’na etkin katılım oluşturuyor. Öncelikleri arasında genetik araştırmalar, sağlık biyoteknolojisi, bilgi toplumu teknolojileri, nano teknolojiler, havacılık ve uzay gibi alanların ilk sıralarda yer aldığı programa Türkiye’nin katılımı şu ana kadar oldukça sınırlı kaldı.
Avrupa Birliği, 6. Çerçeve Program bağlamında Türkiye’nin hem nitelik hem de nicelik kapsamında belirgin adımlar atmasını bekliyor. Türkiye’nin müzakere süreci sırasında devereye girecek ve 2007-2013 yılları arasında yürürlükte kalacak olan 7. Çerçeve Program’a da katılması gerekecek. Bu programın öncelikleri arasında da uzay ve havacılık ile savunma teknolojilerinin ilk sıralarda yer alması bekleniyor.
Avrupa Birliği’nin Türkiye’de “eksik” olarak nitelendirdiği bir başka unsuru ise gayrısafi yurtiçi hasıladan Ar-Ge çalışmalarına aktarılan payın Birlik ortalamasının çok altında kalması oluşturuyor. Ar-Ge alanına aktarılan payın artırılmasını isteyen Avrupa Birliği, Türkiye’deki araştırmacıların sayısının azlığından da şikayetçi. Araştırmaya yönelik yönetim kapasitesi ve altyapının güçlendirilmesi de Avrupa Birliği’nin istekleri arasında yer alıyor. Bilim ve araştırma alanında Türkiye’de katalizör görevi yapan üniversitelerle özel sektör arasındaki ilişkilerin zayıflığı da Brüksel’in dikkatini çeken unsurlar arasında yer alıyor.
Bugün başlayan tarama süreci nedeniyle Türkiye’den Milli Eğitim Bakanlığı görevlileri, TÜBİTAK yetkilileri ve üniversite rektörlerinden oluşan 30 kişilik bir heyet Brüksel’e gitti.
Heyette yer alan, Bilkent Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Doğramacı Brüksel’e gitmeden önce radyomuza açıklama yaptı. Doğramacı, Ankara muhabirimiz Aslı Aral’ın sorularını yanıtladı. Söyleşiyi yukarıdaki Real Audio bağlantısından dinleyebilirsiniz.