Bush yönetimi geçen ay Andican kentindeki toplumsal protestoların bastırılmasında aşırı kuvvet kullanılması hakkında uluslararası soruşturma yapılmasına izin vermediği taktirde, Özbekistan’a yardımda kesinti yapabileceğini ve diğer cezalandırıcı adımlar atabileceğini açıkladı. Beyaz Saray Sözcüsü Trent Duffy'nin bu açıklaması, Washington Post gazetesinde Salı günü çıkan ve NATO ittifakının da Özbekistan'daki olayların soruşturulmasını isteyen bir açıklama yapmasının Amerika ve Rusya tarafından engellendiği yolundaki haberleri izledi.
Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice da Özbekistan’daki durumu dün komşu Kırgızistan'ın Washington'da bulunan Dışişleri Bakanı Roza Otunbayeva'yla görüştü.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Sean McCormack Bush yönetiminin, kötü insan hakları uygulamaları nedeniyle Özbekistan'a bazı yardımları durdurduğunu belirtti ve uygulanan politikanın da gözden geçirilmekte olduğunu açıkladı. Sözcü şöyle dedi:
"İnsan hakları durumunun düzeltilmemesinin bazı somut sonuçları oldu. İlerisi için ise, politikalarımız ve tutumumuzu belirlemek üzere bu ülkedeki durumu çok yakından izliyoruz. Politikalarımızın, yaşanan olaylara uygun olup olmadığını sürekli olarak gözden geçirdiğimizi söyleyebilirim."
McCormick, uluslararası soruşturmayı kabul etmesi için Özbekistan’a bir süre verilmediğini belirtti. Bazı diğer Amerikalı yetkililer ise, Özbekistan'a sınırsız bir sabır gösterilmeyeceğini söyledi. Dışişleri ve Beyaz Saray sözcüleri Özbekistan konusunda Amerikan Savunma ve Dışişleri bakanlıkları arasında politika ayrılığı olmadığını da belirttiler. Terörizme açılan uluslararası savaşta Amerika’ya yardımcı olan Özbekistan, Afganistan’daki askeri operasyonlar için Amerika'ya askeri üs sağlamış bulunuyor. Bazı insan hakları kuruluşları Bush yönetimini bu üsse, insan haklarının korunmasından daha çok önem vermekle suçluyor.
Washington Post gazetesi Amerika Savunma Bakanlığı yetkililerinin Rus Savunma yetkilileriyle birlikte hareket ederek Brüksel’de geçen hafta Rusya ile NATO arasında düzenlenen toplantı sonunda yayınlanan bildiriye, Özbekistan’da bağımsız soruşturma çağrısının eklenmesini engellediklerini yazmıştı.
Beyaz Saray ve Dışişleri sözcüleri Brüksel’de yaşanan bu tartışma hakkında bilgi vermedi. Uluslararası soruşturma isteyen Amerika Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ise Özbekistan parlamentosunun yürüteceği soruşturmaya Amerika’nın gözlemci göndermesi yolunda Özbek hükümetinin yaptığı daveti geri çevirdi.
Rice, Özbekistan’ın durumunu Kırgızistan Dışişleri Bakanı Roza Otunbayeva ile ele aldı. Andıcan’daki kanlı olaylar sırasında birçok kişi komşu Kırgızistan’a kaçmıştı. Amerika Dışişleri Bakanı, Kırgız hükümetinin siyasi sığınma isteyen dört Özbek vatandaşını geri göndermesinden duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi.
İnsan Hakları Gözlem Örgütü Kırgızistan’ın uluslararası hukuki sorumluluklarını çiğnediğini bildirdi.
