Erişilebilirlik

Türkiye-ABD İlişkileri Stratejik Ortaklık mı?


New York’taki Türk Amerikan Mimarlar, Mühendisler ve Bilim Adamları Derneği “Türk-Amerikan İlişkilerinin Bugünkü Durumu ve Stratejik Ortaklığın Geleceği” konulu bir panel düzenledi.

Panele, Amerika’nın eski Ankara Büyükelçilerinden Mark Parris, Türkiye’nin New York Başkonsolosu Ömer Önhon, Washington’daki düşünce kuruluşlarından Nixon Center uzmanlarından Zeyno Baran ve gazeteci Cengiz Çandar katıldı.

Ankara ve Washington’da diplomatlar, Haziran ayı başlarında Beyaz Saray’da yapılacak olan Bush-Erdoğan görüşmesi için hazırlıklarına devam ediyor. Türk-Amerikan lobicileriyse iki ülke ilişkilerinde son aylarda ortaya çıkan olumsuz havanın aşılması ve eski stratejik ortaklığa dönülmesi için zemin oluşturmaya çalışıyor.

New York’ta yapılan panelde Amerika’nın eski Ankara Büyükelçilerinden Mark Parris, iki ülke arasında stratejik ortaklığın sona erdiğini herkesin görmesi gerektiğini söyledi. Emekli büyükelçi, Türk-Amerikan ilişkilerinin 1 Mart 2003 Tezkeresinden önce gerileme sürecine girdiğini vurguladı. Özellikle 1999 Helsinki Zirvesi’nden sonra Türkiye’nin Avrupa Birliği müttefikliğine daha fazla önem verdiğini belirten Parris, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin de 2000’lerin başında ciddi şekilde zayıfladığını söyledi.

Parris şöyle konuştu: “Bence ünlü 1 Mart tezkeresinden önce Türk-Amerikan ilişkilerini bir şekilde değiştirecek gelişmeler yaşandı. Bunun en önemlisi Amerikalı yatırımcılarının hevesini kıracak mahkeme kararlarıydı. O zamandan itibaren Amerikan şirketleri Türkiye’de yatırım yapmaktan vazgeçmeye başladı. Ayrıca 1 Mart öncesinde Türkiye’deki genel seçimlerin ardından hükümette yaşanan başbakanlık boşluğu da Amerika’nın Türkiye’yi Irak planlarına dahil etme yönündeki çabalarını bir hayli zorlaştırdı.”

Parris, 1 Mart tezkeresinin derin izler bıraktığını ve bunu kabul etmemenin akılsızlık olacağını söyledi. Emekli büyükelçi, 1 Mart kadar Süleymaniye olaylarının ve Türk kamuoyunun televizyondan Irak’taki olanları izlemesinin de iz bıraktığını belirtti.

Parris şöyle devam etti: “Ama iyi haber de var: Bu süreç artık sona ermiş olabilir. Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’in Ankara’ya gitmesi çok önemliydi. Hatırlarsanız Colin Powell, ilk dış ziyaretinde Türkiye’ye gitmemişti. Bu Washington’un konuya önem verdiğini gösteriyor. İkinci olarak Ankara son zamanlarda ilişkinin düzelmesi için önemli adımlar attı. Uzun zamandır beklediğimiz İncirlik Hava Üssünün kullanımının uzatılmasına izin verdi, Lockheed şirketiyle büyük bir savunma anlaşması imzaladı, Başbakan Erdoğan İsrail’e gitti ve mecliste kendi grubuna Türk-Amerikan ilişkilerine ne kadar önem verdiğine dair bir konuşma yaptı. Bunlar çok önemli gelişmelerdi. Bu olumlu havanın iki liderin Beyaz Saray’da görüşmesi sırasında da devam etmesini umuyorum.”

Mark Parris’in ardından söz alan gazeteci Cengiz Çandar ise Türkiye ile Amerika arasında varolduğu söylenen stratejik ortaklığın aslında hiçbir zaman gerçekte olmadığını ileri sürdü. Çandar, Türk-Amerikan ilişkilerini en iyi Büyükelçi Parris’in bir makalesinin başlığının tanımladığını belirtti. Söz konusu makalede Türk-Amerikan ilişkilerini “Alerjik Ortaklar” diye tanımladığını hatırlatan Çandar, böyle nitelendirilen bir ilişkinin zaten stratejik bir ortaklık olamayacağını vurguladı.

Panele Washington’daki düşünce kuruluşlarından Nixon Center’ı temsilen katılan Zeyno Baran ise bugün Türk-Amerikan ilişkilerinde stratejik ortaklığın olmadığına inandığını söyledi. Zeyno Baran, ortada bir düşmanlık ilişkisi olmadığını ancak iki tarafın da birbirleriyle hayal kırıklığına uğramış durumda olduğunu ve iki tarafın da yeni ortaklar aradığını vurguladı.

Panelde son sözü alan ise Türkiye’nin New York Başkonsolosu Ömer Önhon oldu. Önhon, “Bizim açımızdan Amerika’nın önemi değişmedi. Amerika’yla ilişkiler Türk dış politikasının en önemli direklerinden biri olmaya devam ediyor” dedi.

Önhon sözlerini “Başbakan Erdoğan’ın Haziran başındaki ziyareti çok önemli. Biz Türkiye olarak Türk-Amerikan ilişkileri konusunda hiç karamsar değiliz. İlişkilerin düzeleceğine ve eskisi gibi olacağına güvenimiz var” diyerek noktaladı.

XS
SM
MD
LG