Erişilebilirlik

18 Nisan 2005: Çin ile Japonya Arasındaki Gerginlik Konu Alınıyor


Christian Science Monitor, Amerika’nın Orta Asya’daki varlığını sorguluyor; bu bölgeyi denetleyen gücün dünyayı da denetleyeceği yönündeki görüşün Washington’da sık sık tekrarlandığını hatırlatıyor. Amerika’nın Kırgızistan ve Özbekistan’da askeri üsleri kullandığını, Afganistan’da çok sayıda asker bulundurduğunu ve son olarak Azerbaycan’la bir askeri anlaşma imzaladığını aktaran gazete, bölgenin önemine rağmen Amerika’nın Orta Asya’da kalıcı ve büyük askeri üsler kurmaması gerektiğini savunuyor.

" Sovyetlerin çöküşünden sonra, Rusya, Çin, Türkiye, Japonya ve Amerika özelikle ekonomik rekabet aracılığıyla bölgede nüfuzlarını artırmaya çalıştı. Amerika açısından Müslüman nüfusa sahip bu ülkeler, teröristlerin yeni bir üs oluşturmasını önleme mücadelesinde cephe hattını oluşturuyor. Amerika’yı Orta Asya’da güçlü bir askeri varlık oluşturmaya iten bir başka neden de İran’a karşı bir denge oluşturma isteği olabilir. Ancak bölgedeki petrol kaynaklarını ve Müslümanları aşırı güçlerden korumak için çok sayıda askere gerek yok. Amerika, bölgede hazır olmalı ancak fazla göze çarpmamalıdır."

Çin’le Japonya arasındaki gerginlik de Amerikan basını tarafından yakından izleniyor. Heritage Vakfı’ndan Peter Brookes, New York Post’ta yer alan makalesinde, iki ülke arasındaki gerginliğin kuzeydoğu Asya’da barış ve istikrarı tehdit ettiğini belirterek, bunun da Amerika’nın bölgedeki çıkarları açısından önemli yansımaları olacağını vurguluyor.

"Çin, müttefiki Kuzey Kore’nin nükleer silahlarla ilgili görüşme masasına dönmesi için baskı yapmayabilir. İkinci olarak, Japonya ile ilişkileri kötüye gittikçe, Çin’in askeri gücünü artırması, özellikle de donanmasını güçlendirmesi olasılığı artıyor. Üçüncü olarak Japonya ve Tayvan, Çin’e karşı bir ittifak oluşturabilir. Washington yönetimi, Tokyo ile Pekin arasında giderek artan rekabetten kaygı duymalıdır. Amerika, Çin’in bölgedeki maceracı politikalarından ve yanlış hesaplarından duyduğu endişeyi açıkça belirtmelidir. Amerika, ayrıca müttefikimiz Japonya’nın arkasında duracağımızı da Çin’e bildirmelidir."

Washington Post yazarı Fred Hiatt da, Çin’in Japonya’nın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyeliğine itiraz etmesini eleştiriyor. Pekin yönetiminin Japonya’nın İkinci Dünya Savaşı sırasındaki uygulamalarını bu itirazına gerekçe olarak gösterdiğini aktaran yazar, Çin’in de kendi geçmişiyle hesaplaşmadığını vurguluyor.

"Kendi tarihiyle hesaplaşmak hiçbir ülke için kolay değildir. Rusya, Sovyetlerin Baltık ülkelerinde yol açtığı yıkımı hala itiraf edemiyor. Japonlar da genellikle kendilerini İkinci Dünya Savaşı’nın kurbanı olarak görüyor. Ancak açık tartışmaya izin veren ülkelerde, tarihin yorumu gözden geçirilebilir, değiştirilebilir ve gerçeğe daha yakın hale getirilebilir. Ama tarihi, iktidarlarını sağlamlaştırmanın bir yolu olarak gören diktatörlüklerde bu umut hiçbir zaman yoktur."

Carnegie Uluslararası Barış Vakfından George Perkovich ve Revati Prasad ise Asya’daki güç kavgasına bir başka açıdan yaklaşıyor. İki yazar, New York Times’ta yayımlanan makalede, Amerika’nın Çin’i dengelemek için Hindistan’la Pakistan arasında bir uzlaşma yaratmak istediğini vurguluyor. Makalade, bu iki ülkenin İran’dan başlayacak bir doğal gaz boru hattı inşa etmek istedikleri belirtiliyor ve Amerika’nın, İran’la olan anlaşmazlığına rağmen bu boru hattına karşı çıkmaması gerektiği savunuluyor.

"Bush yönetimi boru hattına itiraz etmekle kalmayıp, alternatif olarak Hindistan’a yeni nükleer reaktörler vermeyi önererek izlediği politikanın olumsuzluğunu daha da artırıyor. Nükleer silahlanmaya karşı ulusal yasaların yanı sıra uluslararası sözleşmelere de aykırı olan bu öneri İran’ın nükleer amaçlarına karşı Hindistan’ın nükleer amaçlarını ödüllendirmek anlamına gelecektir ve nükleer silahlanmaya karşı daha sert kurallar getirilmesi için ihtiyaç duyulan uluslararası desteği azaltacaktır. Amerika’nın yapması gereken tek şey, aradan çekilmek ve piyasa kuralları ile bölgesel güvenlik çıkarlarının faaliyete geçmesine izin vermektir. Hindistan, Pakistan ve İran için iyi olan bir boru hattı, Amerika için de iyi olacaktır."

XS
SM
MD
LG