Ocak ayında dünya tekstil kotalarının kaldırılmasıyla tekstil piyasalarında en büyük payın Çin’in eline geçeceği yolundaki haberler Türkiye gibi tekstil ihraç eden ülkelerde kaygı yaratıyordu. Kotaların kaldırılmasından buyana üç ay geçti ve Çin beklendiği gibi piyasalardaki payını arttırmaya başladı.
Bush yönetimi ise Çin’den tekstil ithalatını geçici olarak sınırlandırmak için girişimlerde bulunuyor. Ticaret Bakanı Carlos Gutierrez, yönetimin, Amerikalı tekstil üreticilerine yardım etmekte kararlı olduğunu söyledi. Amerika Tekstil Üreticileri Birliği, Ocak ayından bu yana Amerika’da 17 tekstil fabrikasının kapandığını; 17 bin tekstil işçisinin işten çıkarıldığını vurguluyor.
Amerika Ticaret Bakanlığı da yılbaşından buyana Çin’in Amerika’ya sattığı keten pantolon ve merserize tişört sayısının geçen yılın aynı dönemine kıyasla 10 kat arttığını açıkladı.
Washington Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nde araştırmacı olan Gary Hufbauer , Bush yönetiminin Çin’den tekstil ithalatının bu kadar büyük bir hızla artmasına karşı almaya hazırlandığı önlemler üzerinde Çin’le önceden uzlaşmaya varılmış olduğunu söylüyor: “Bazı önlemler uygulanacaktır. Tabii, bu önlemler Çin malı tekstil ürünlerinin Amerika’ya ithalatını 2004 yılı seviyesine düşürmeyecek. Sadece, yılın geri kalanında Çin’den Amerika’ya yapılacak tekstil ihracatında artış oranını yüzde 7 ya 8 seviyesinde tutacak.”
Amerika’nın, Çin’in tekstil ihracatındaki patlamadan olumsuz yönde etkilendiği şüphesiz. Ancak, Gary Hufbauer, bu durumdan en büyük sıkıntıyı, gelişmekte olan, tekstil ihracatçısı Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin çekeceğini söylüyor: “Kotaların kaldırılmasıyla, piyasalardaki kaybın üçte ikisi Çin’le rekabet eden bu ülkelere; üçte biriyse Amerikalı firmalara yansıdı. Kota sisteminin yürürlükte olduğu zamanda da buna benzer bir eğilim görüyorduk.”
Tekstil kotalarının kaldırılması sonrasında doğan serbest ticaret ortamından en kazançlı çıkacak ülkenin Çin’ olacağı zaten bekleniyordu; Çünkü işçiliğin ucuz olduğu Çin’de üretimin maliyeti düşük. Son zamanlarda yayınlanan veriler de bunu doğruluyor.
Bazı tekstil üreticileri Bush yönetiminin attığı adımlardan memnun, ancak ticaret örgütleri kaygılanıyor. Örneğin Amerika’daki büyük bir tüketici örgütü, yeni kotaların, tekstil ürünlerinin fiyatını arttıracağını ve bunun da tüketiciye yansıyacağını öne sürüyor.
25 üyeli Avrupa Birliği’nin de Amerika’yı örnek alarak Çin tekstiline karşı benzer önlemler alması bekleniyor.