Türkiye, Kıbrıs’ın da dahil olduğu genişletilmiş Avrupa Birliği Gümrük Protokolünü imzalamaya hazır olduğunu bildirdi.
Avrupa Birliği yetkilileri, Türk hükümetinden 3 Ekim’de üyelik görüşmeleri başlamadan önce protokolü imzalayacağı yolunda bir mektup aldıklarını açıkladı.
Avrupa Komisyonu sözcüsü, Ankara’nın protokolü imzalamasının Kıbrıs Rum hükümetini tanıma anlamına gelmediğini de söyledi.
Türkiye, 3 Ekim’de Avrupa Birliği’yle tam üyelik müzakerelerine başlayabilmek için önüne şart olarak konulan uyum protokolü konusunda üzerine düşen ilk görevi gerçekleştirdi. Ankara, gümrük birliğini Kıbrıs’ı da kapsayacak şekilde genişleten uyum protokolünün içeriğiyle mutabık olduğunu Avrupa Birliği Komisyonu’na iletti. Türkiye’nin Avrupa birliği nezdindeki Büyükelçisi Oğuz Demiralp’in imzasını taşıyan mektup Avrupa Birliği Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn’e ulaştı.
Mektubun Avrupa Birliği Komisyonu’na ulaştırılması imza sürecinin başlaması anlamı da taşıyor. Oldukça kısa olan mektupta Türkiye’nin protokol metniyle mutabık olduğu vurgulandı. Mektup önceki gün Komisyon’a iletilirken “Türkiye’nin Rum Yönetimi’ne ilişkin politikalarında bir değişiklik olmadığı” yönünde bir deklarasyon yapılmadı, mektupta da bu yönde bir ibare yer almadı. Sadece, Ankara’nın protokolün imza aşamasında bu yönde bir deklarasyonda bulunacağı Komisyon’a iletildi.
Rehn de Türkiye’nin adımını olumlu olarak nitelerken bunun Türkiye’nin tahhütlerine sadık kaldığının göstergesi olduğunu söyledi. Rehn, bu adımın adadaki çözüm arayışları açısından güven artırıcı önlem etkisi de yaratacağını ifade etti. Rehn’in sözcüsü Krisztina Nagy de Türkiye’nin imzasının Rum Kesimi’ni “resmen ve yasal” olarak tanıma anlamı taşımayacağını söyledi. Nagy, Türkiye’nin imza aşamasında yapmayı öngördüğü deklarasyonun da “tek taraflı” olacağına dikkat çekti.
Komisyon, protokolün imzalanmasını resmi tanıma olarak görmese de gümrük birliğine yönelik bu belge ışığında Rum bandıralı gemilere yönelik olası kısıtlamaların “uygun olmayacağı” Türk tarafına iletildi.
Gelinen aşamada Türkiye, 17 Aralık’ta alınan karar çerçevesinde üzerine düşeni yaparak imzaya hazır hale gelmiş oldu. Mektubun iletilmesiyle birlikte imza süreci başlarken imza aşamasına ne zaman gelineceğinde Avrupa Birliği’nin onay sürecini bitirme süresi etkili olacak. Komisyon, Konsey ve Avrupa Parlamentosu üçgeninde gerçekleşecek olan onay süreci oldukça karmaşık ve zaman gerektiriyor.
Komisyon kaynakları her şeyin yolunda gitmesi ve herhangi bir pürüzle karşılaşılmaması halinde Komisyon’un teknik hazırlığı ve Konsey ile AP arasındaki danışmaların alacağı zamanı en az iki – üç ay olarak öngörüyorlar.