Erişilebilirlik

İran Rusya'yla Nükleer Yakıt Anlaşması İmzaladı


Rusya, İran’ın ilk nükleer reaktörüne yakıt satmak üzere, Tahran rejimiyle bir anlaşma imzaladı. Anlaşma bugün İran’ın güneyindeki Buşehr nükleer santralinde imzalandı.

Tarafların imzayı dün atmaları bekleniyordu, ancak görüşmelerin uzaması nedeniyle bu konuda 24 saatlik bir gecikme yaşandı. Anlaşma, İran’ın Rusya’dan aldığı nükleer yakıtı zenginleştirerek nükleer silah yapımında kullanabileceği gerekçesiyle, Avrupalı ve Amerikalı yetkililer tarafından kaygıyla karşılandı.

Diplomatlar, İran’ın 1980’lı yıllardan bu yana uranyum zenginleştirme teknolojisine sahip olduğuna inanıyor. Bu çevrelere göre, Tahran bu bilgiyi Pakistan’ın nükleer programının mimarı olarak bilinen Abdül Kadir Han’dan elde etti.

Tahran ise nükleer reaktörü, yalnızca enerji üretmek için kullanacağını, nükleer bomba imal etmeyeceğini söylüyor.

İran'ın İlk Nükleer Santrali Faaliyete Geçecek

Anlaşma, Tahran rejiminin gelecek yıl içerisinde ilk nükleer enerji santralini faaliyete geçirmesine olanak tanıyor. Rusya, anlaşma çerçevesinde, İran’a nükleer yakıt verecek, Tahran da yakıtı kullandıktan sonra atıkları Moskova’ya iade edecek.

Washington yönetimi, Tahran’ın gizlice nükleer silah geliştirmeye çalıştığını söyleyerek, bu tür bir anlaşma yapılmasına şiddetle karşı çıkıyordu. Ancak Rus yetkililer, anlaşma uyarınca İran’ın, bomba imali için gerekli olan atık yakıtı Rusya’ya iade edeceğinin altını çizerek, Amerika’nın bu konudaki kaygılarını gidermeye çalışıyor.

Kahire’deki Ayn Şems üniversitesi profesörlerinden Muhammed Abdül Mümin, anlaşmanın İran iç siyaseti açısından son derece önemli olduğunu vurguluyor:

Profesör Muhammed Abdül Mümin, İran’da bu yıl cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılacağını belirtiyor ve katı tutum yanlılarının güçlerini daha da artırmak için bu seçimleri kazanmak istediğini kaydediyor. Mümin’e göre, İran’ın Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi nezdindeki temsilcisi Hasan Ruhani, bu alanda ülkesine önemli kazanımlar sağladığı için cumhurbaşkanlığına aday gösterilebilir. Profesör Mümin, böyle bir durumda da Ruhani’nin, özellikle tutucuların geniş desteğine sahip olacağını kaydediyor.

Amerika gibi Avrupa da İran’ın nükleer programlarından kaygı duyuyor. Bu konuda İran’la yakın bir diyalogu tercih eden üç Avrupa ülkesi Fransa, Almanya ve İngiltere, görüşmeler sonucu Tahran’ı uranyum zenginleştirme programını askıya almaya ikna etti.

Buna rağmen İran, bu programı tamamen iptal etmemekte kararlı görünüyor. İran, nükleer enerji programına, 1979 yılındaki İslam Devrimi’nden önce başlamıştı.

İran, Atom Enerjisi Kurumu Toplantısının Gündeminde

İran’ın nükleer programıyla ilgili kaygılar, Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi’nin yarın Viyana’da yapacağı toplantının ilk gündem maddeleri arasında yer alıyor. Diplomatlar, yarınki olağan toplantıda İran’ın nükleer faaliyetlerine ilişkin son durumun, Daire Başkanı Muhammed El Baradey tarafından sözlü olarak üyelere iletileceğini söylüyor.

Atom Enerjisi Dairesi, 2002 yılından bu yana İran’la ilgili raporlarını, yazılı olarak yönetim kurulu üyelerine sunuyordu. Yetkililer, değişikliğin Avrupalı diplomatlara, İran’ı uranyum zenginleştirme programından tamamen vazgeçirmeye ikna edebilmeleri için, daha fazla zaman kazandıracağını söylüyor.

Muhammed El Baradey’in yarınki toplantı sırasında İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini askıya alma sözünü tuttuğunu söylemesi de bekleniyor. Yarınki toplantıda Mısır’ın nükleer faaliyetlerini konu alan bir rapor da açıklanacak.

Schröder Körfez Ülkelerini İran Konusunda İkna Etmeye Çalışacak

Almanya Başbakanı Gerhard Schröder Körfez Bölgesi’ndeki 7 ülkeyi kapsayan bir haftalık ziyaretine başladı.

Schröder temasları sırasında İran’ın nükleer programlarına tamamen son vermesi yolunda başlatılan diplomatik girişimlere, bölge ülkelerinden destek arayacak.

Alman yetkili, Körfez ülkelerinden İsrail-Filistin barışının sağlanması yolunda güvence de almayı umuyor.

İlk temaslarını Suudi Arabistan’da yapacak olan Almanya başbakanı daha sonra Kuveyt, Bahreyn, Yemen ve Umman’a gidecek.

Schröder, son durağı olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde ise Alman subaylardan eğitim alan Iraklı ordu mensuplarıyla görüşecek.

XS
SM
MD
LG