Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmayı planladığı iddialarının, Batı’da kaygıya yol açtığı bir dönemde, Türk yapımı insansız hava araçlarının bölgede olası bir savaşta büyük bir sınav vermesi ve Ankara-Moskova ilişkilerinde de önemli bir pürüz yaratması bekleniyor.
Kremlin’den gelen uyarılara rağmen, Türk firmaları Kiev’e son çatışmalarda belirleyici oldukları görülen silahlı insansız hava araçlarından sağlamaya devam ediyor. Rusya Ukrayna sınırında askeri varlığını yoğunlaştırırken Türkiye, Ukrayna’ya yeni geliştirilmiş silahlı insansız hava araçları sağlamayı sürdürüyor.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler Konseyi uzmanlarından Aslı Aydıntaşbaş bu durumun ilişkilerde yol açtığı gerilime işaret ediyor.
Aydıntaşbaş, Rusya’nın genişlemesinden ve eski Sovyetler Birliği sahasında güç gösterisinde bulunmasından memnun olmayan Türkiye’nin Ukrayna’ya hem silah hem de silahlı insansız hava aracı satarak destek verdiğini belirtiyor.
Türkiye’nin ürettiği insansız hava araçları ucuz ve etkili olmaları sebebiyle, Libya’dan Suriye’ye birçok ülkede hızlı bir şekilde ün kazandı.
Türk yapımı insansız hava araçları 2020 yılında Dağlık Karabağ’da Azerbaycan’ın Ermenistan’ın desteklediği güçleri yenilgiye uğrattığı çatışmalarda önemli bir rol üstlendikten sonra dünyanın dikkatini çekmişti.
Türk SİHA’ları Rus ordusu karşısında nasıl performans gösterir?
Ancak savunma uzmanı Arda Mevlütoğlu bu insansız hava araçlarının Ukrayna’da Rus güçlerinin daha güçlü bir savunmasıyla karşı karşıya kalabilecekleri görüşünde.
Suriye, Libya, Dağlık Karabağ gibi çatışmalarda Türk yapımı insansız hava araçlarının düşük kalite hava savunmasına karşı kullanıldığını ya da hiç hava savunmasının olmadığını söyleyen Mevlütoğlu, Rus ordusunun çok sayıda gelişmiş hava savunma ekipmanı ve elektronik savaş ekipmanına sahip olduğunun altını çiziyor.
Ukrayna ordusunun Ekim ayında Rusya’nın desteklediği ayrılıkçılara karşı Türk yapımı insansız hava araçlarını kullanması bazı uzmanlara göre bu silahların sadece askeri değil psikolojik önemini de ortaya koydu.
Ukrayna’nın başkenti Kiev’de bulunan Demokratik Girişimler Vakfı uzmanlarından Petro Burkovskiy, “Bu insansız hava araçlarının kullanılması yalnızca Ukrayna ordusunda değil genel kamuoyunda da morali arttırdı. Ukraynalılar’ın direnebildiğini ve Donbas’ta kendilerini savunabildiklerini gösterdi. Bu durum da Türkiye’yi bir müttefik olarak daha görünür kıldı” ifadeleriyle durumu değerlendirdi.
Türkiye-Rusya ilişkileri nasıl etkilenir?
Rusya, Ukrayna’nın Türk yapımı insansız hava araçlarını kullanmasını kınamakta gecikmedi. Türkiye ve Rusya’nın cumhurbaşkanları arasında güçlü bir ilişki kurulmuş olması NATO’da endişeleri arttırmıştı.
Türkiye önemli ölçüde Rus gazına ve Suriye’de de Rusya ile işbirliğine bağımlı konumda. Ancak Türk yapımı insansız hava araçları Rusya tarafında bir can kaybı ya da yaralanmaya yol açarsa, Türkiye-Rusya ilişkileri de zora girebilir.
Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Mustafa Aydın, Türk üretimi mühimmat ve insansız hava araçlarının Ukrayna tarafında kullanılmasının Ruslar için kabul edilebilir olmayacağı görüşünde.
Aydın’a göre bir tercihte bulunmaya zorlanması halinde Türkiye, Batı ittifakını ve NATO’yu seçecektir; ancak Ukrayna krizinin böyle bir nokta olup olmadığını kestirmek çok zor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu hafta Ukrayna ve Rusya arasında arabuluculuk yapma çabaları kapsamında Kiev’i ziyaret etmesi bekleniyor.
Kiev ve Moskova’nın karşı karşıya gelmesinin engellenmesinin Türkiye’nin de zor bir seçimden kaçınmasını sağlaması umuluyor.
