Türkiye Sandık Başında
ANKARA — Türkiye’de bugün sabah 08.00 itibariyle 600 milletvekilinden oluşacak parlamentoyu ve cumhurbaşkanını belirlemek üzere oy kullanma süreci başladı.
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) ilan ettiği seçim takvimi dolayısıyla oy kullanma süreci bugün saat 17.00’de tüm sandıklarda sona erecek. Saat 17.00’den sonra başlayacak oy sayımında, YSK kararı uyarınca ilk önce üzerinde cumhurbaşkanlığı seçimi oy pusulası sayılacak. Ardından genel seçimler sonucunu belirleyecek olan siyasi partiler birleşik oy pusulası sayımı yapılacak.
Şu dakikalarda Türkiye genelinde toplam 181 bin 863 sandıkta seçim işlemi yürütülüyor. Bu sandıklardan 493’ü, suç işlediği kesinleşmiş yani hüküm giymiş kişiler haricinde seçme ve seçilme hakkına sahip tutuklular için cezaevlerinde bulunuyor. Bu seçimde ilk kez uygulanmaya başlanan hasta ve yaşlılar için “mobil sandık uygulaması” kapsamında Türkiye’deki farklı noktalarda 1305 sandık evleri dolaşıyor. Diğer seçimlerde olduğu üzere okullar gibi mekanlarda 180 bin 65 sandıkta oy kullanımı gerçekleştiriliyor.
Yurtdışı seçmenler için de gümrük kapılarındaki oy kullanma işlemi bugün saat 17.00’ye kadar sürdürülüyor. Yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, Türkiye’nin sınır girişlerinde, 9 karayolu, 19 havalimanı ve 6 liman olmak üzere toplam 34 gümrük kapısında oy kullanılabiliyor.
Yurt dışı seçmenler bakımından seçim kütüğüne kayıtlı 3 milyon 47 bin 323 seçmen söz konusu. Bu seçmenler için 60 ülkede 123 temsilcikte sandık kurulurken, gümrük kapıları haricinde oy kullanma işlemi 7 Haziran – 19 Haziran günleri arasında gerçekleştirildi. Yurtdışındaki temsilciliklerdeki sandıklarda toplam 1 milyon 357 bin 676 seçmen oy kullandı. Buna ilaveten yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 128 bin 732 seçmen ise gümrük kapılarında oyunu kullandı. Yurtdışındaki sandıklardaki oylar ise, siyasi parti temsilcileri eşliğinde Türk Hava Yolları’nın sivil yolculara kapalı özel uçuşlarıyla Ankara’ya getirildi. Bu oylar, başkentte ATO Kongre Merkezi’ne yerleştirilmiş Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu gözetiminde, ülkedeki diğer sandıklarla birlikte eş zamanlı olarak saat 17.00’den itibaren sayılacak.
Seçmenler iki ayrı oy pusulasında seçimlerini yapıyor
Türkiye’de “gizli oy, açık sayım” ilkesi uyarınca oy kullanma sürecinde seçmenler, ilgili Sandık Kurulu’ndan tek zarf ve iki ayrı oy pusulası alarak kapalı kabinlere giriş yapıyorlar.
Cumhurbaşkanlığı Seçimi oy pusulasında, birinci sırada CHP adayı Muharrem İnce, ikinci sırada İYİ Parti adayı Meral Akşener, üçüncü sırada AK Parti adayı Recep Tayyip Erdoğan, dördüncü sırada HDP adayı Selahattin Demirtaş, beşinci sırada Saadet Partisi adayı Temel Karamollaoğlu ve altıncı sırada da Vatan Partisi adayı Doğu Perinçek yer alıyor. Bu oy pusulasında partilerin logoları ve yaptıkları ittifakların ünvanları bulunmuyor.
İkinci oy pusulasında ise, TBMM seçimi yani 600 milletvekilini belirlemek üzere ittifaklar ve siyasi partiler yer alıyor. Anımsanacağı üzere, 24 Haziran Genel Seçimleri’ne katılmaya hak kazanmış Bağımsız Türkiye Partisi (BTP), oy pusulası kura çekiminde Vatan Partisi’nden önce ve HDP’den sonraki 5’nci sıraya yerleşmişti. Ancak BTP’nin seçimlerden çekilmesiyle birlikte genel seçimler oy pusulasında, artık 8 siyasi parti var.
Soldan sağa doğru siyasi partiler ise, oy pusulasında şöyle sıralandı: Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP), Hür Dava Partisi (HÜDA-PAR), Vatan Partisi , Halkların Demokrat Partisi (HDP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Saadet Partisi (SP) ve İYİ Parti.
İttifaklar bakımından “Cumhur İttifakı” en solda; “Millet İttifakı” en sağ tarafta yer alıyor.
Seçmenler, kapalı kabinlerde “EVET” ya da “TERCİH” yazılı mühürler ile tercih ettikleri Cumhurbaşkanı adayını ve siyasi partiyi mühürleyerek işaretliyorlar.
Nihayetinde seçmenler, hem cumhurbaşkanına hem milletvekillerine yönelik tercihte bulundukları iki ayrı oy pusulasını aynı zarfa koyarak sandığa attıktan sonra oy verme işlemini tamamlıyor.
Nasıl oy kullanılıyor?
YSK, nasıl oy kullanılacağına ilişkin infografik ile seçmenlere bilgilendirmede de bulundu. Türkiye Cumhuriyeti (T.C.) kimlik numarasını taşıyan resmi kimlik belgeleriyle oy kullanılması gerekiyor.
Seçmenlere muhtarlıklar aracılığıyla nerede ve kaç numaralı sandıkta oy kullanabileceklerine ilişkin “Seçmen Bilgi Kağıdı” ulaştırıldı. Seçmenler, eğer resmi kimlik belgesi niteliğine sahip ancak üzerinde T.C. kimlik numarası olmayan kimlikleriyle oy kullanmak isterlerse bu durumda sandıkta “Seçmen Bilgi Kağıdı” da göstermek zorunda. T.C. kimlik kartı, ehliyet, pasaport gibi resmi kimlik belgeleriyle oy kullanacak seçmenler ise, “Seçmen Bilgi Kağıdı”nı yanlarında bulundurmak zorunda değil.
Sandık Kurulu ise, kimlik belgesiyle birlikte sandık başına gelmiş seçmenler konusunda seçmen listesinde olup olmadığını kontrol etmek zorunda.
Eğer seçmen listesinde, söz konusu seçmen ismi karşısında “oy kullanamaz” şerhi bulunuyorsa, o seçmen elinde “Seçmen Bilgi Kağıdı” bulunsa dahi kesinlikte o sandıkta oy kullanamayacak. Bu durumda, ya o seçmen bu sene ilk kez uygulanacak “Mobil Sandık”ta oy kullanacak kişi ya da o seçmen olduğu iddiasındaki kişi aslında ölen bir seçmen yerine oy kullanmaya çalışan birisi. Bu nedenle eğer kişi oy kullanma ısrarını sürdürürse Sandık Kurulu, o kişi hakkında tutanak tutma ve gerekirse kolluk kuvvetlerine suç bildiriminde bulunabilecek.
Kimlik kontrolü ardından seçmen, kapalı oy kullanma bölümüne geçerek oy kullanabilecek. Ancak oy kullanma kabinlerine, cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlar ile giriş yapılması yasak. Seçmenler, yanlarındaki cep telefonu gibi cihazlarını kabine geçmeden önce Sandık Kurulu’na teslim etmek zorunda.
HDP Cumhurbaşkanı Adayı Selahattin Demirtaş tutuklu bulunduğu Edirne Cezaevi'nde oyunu kullandığını Twitter'da açıkladı.
Seçmenler Ankara'daki Çankaya İlköğretim Okulu'nda oy kullanıyor
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oyunu Ankara Çukurambar’daki Arjantin İlköğretim Okulu’nda kullandı. Kılıçdaroğlu bazı şehirlerden gelen seçim güvenliğiyle ilgili şikayetleri gündeme getirdi.